Küllerinden doğan İzmir Ermenileri

Rober Koptaş’ın yayına hazırladığı kitapla ilgili 22 Nisan Cumartesi günü 16. 00’da Zakarya Mildanoğlu’nun katılımıyla bir de etkinlik düzenlenecek.

“İzmir Ermenileri sahiden yaşadılar mı? Ege’nin yeryüzünde bir cenneti andıran bu kıyılarında var oldular, nefes aldılar, yürüdüler, konuştular, doğdular ve öldüler mi? Türkiye’nin en büyük ve en özel şehirlerinden biri olan İzmir’de ve çevresinde yüzyıllarca süren yaşantılarından geriye kalan neredeyse hiç düzeyindeki izlere bakılırsa, bu sorulara “Evet, yaşadılar, vardılar!” cevabını vermek hiç de kolay değil. Bir avuç iyi niyetli araştırmacı istisna, Türkiye’de yazılan İzmir tarihçelerine bakarsak da durum aynı. Pek çok Türkçe kaynağa göre, onlar adeta 1922 İzmir Yangını’nın sorumluları olmaktan başka hiçbir rol oynamadılar kentlerinin tarihinde. Yoklardı, sonra bir gün mahallelerini ateşe verdiler ve gemilere binip gittiler. Ne kadar da haksız ve kör bir suçlama…” Sunuş yazısındaki bu çarpıcı saptamayla başlayan kitabın ilk bölümünde Türkiye’den ve dünyadan farklı isimlerin İzmir ve çevresindeki bu kayıp Ermeni mirasına odaklanan makaleleri yer alıyor. 

Raymond H. Kévorkian ve Paul B. Paboudjian’ın ‘1915 Öncesinde Osmanlı İmparatorluğu’nda Ermeniler’ kitabının İzmir sancağından bilgilerle başlayan derlemede, Kévorkian ve Paboudjian, 14. yüzyılın sonunda, Kilikya Ermeni Krallığı’nın yıkılışından sonra ağırlık kazanan İzmir’deki Ermeni kolonisinin Apostolik, Katolik ve Protestan cemaatleri olarak değişik dönemlerde aldığı göçlerle belirlenen tarihçesini çeşitli sancak ve kazalar içerisinden aktarırken, Ermenilerin zamanla özellikle ticari hayatta üstlendiği öncü role dikkat çekiyor.