Kudüs Patrikhanesi, Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu

Maryakop Ermeni Kilisesi Vakfı, Osmanlı döneminde faaliyet gösteren ve merkezi Kudüs’te olan bir Ermeni Vakfı. Vakıf aynı zamanda Kudüs Ermeni Patrikhanesi olarak faaliyet gösteriyordu. Kudüs Ermeni Patriği aynı zamanda Vakfın tek yetkilisi durumunda. Vakıf, Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından mazbutaya alınmış, yönetimi ve mülkleri Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne geçmişti.  Vakfın Türkiye sınırları içinde 100’e yakın mülkü bulunuyor.   

Kudüs Ermeni Patrikhanesi, hem vakfın mazbutaya alınması kararına karşı hem de mülklerin iadesi için hukuk mücadelesi yürütüyor.

Vakıf, Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından 1973 yılında mazbutaya alınmış ve mülklerine el konulmuş.  Kudüs Ermeni Patrikhanesi, avukatları Ali Elbeyoğlu aracığıyla, vakfı olan Maryakop Ermeni Kilisesi Vakfı’nın mazbutaya alınması kararının iptal edilmesi için dava açtı. 

İlk dava 2012’de

İlk dava 2012 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün mazbutaya alınması kararına karşı Ankara 15. İdare Mahkemesi’nde açıldı. Dava yerel mahkeme tarafından reddedildi. Yerel mahkeme, Kudüs Patrikhanesi’nin, Maryakop Ermeni Kilisesi Vakfı adına dava açamayacağına karar vererek davayı reddetti. Bunun üzerine Kudüs Patrikhanesi karara karşı Danıştay’a başvurdu. Danıştay 10. Dairesi 2016 yılında tüm itirazları reddetti. Vakıf bunun üzerine dosyayı Anayasa Mahkemesi’ne taşıdı.

Avukat Elbeyoğlu, başvurusunda, söz konusu vakfın yabancı bir vakıf olduğuna, Vakıflar Genel Müdürlüğü belgelerinde de vakfın Kudüs merkezli bir vakıf olduğunun açıkça görüldüğüne ve yabancı bir vakfın mazbutaya alınamayacağına dikkat çekti. Söz konusu vakıf ile Kudüs Patrikhanesi’nin aynı vakıf olduğuna vurgu yapılan başvuruda vakfın 1950 yılına kadar Türkiye’de temsilcisi olduğu ve kira toplamaya devam ettiği belirtildi.

Başvuruda yabancı bir vakfın Türkiye’deki mülkleri üzerinde tasfiyesinde yetkinin Vakıflar Genel Müdürlüğü’nde değil Maliye Bakanlığı’nda olduğu ve tasfiye işlemlerinin ardından mülk bedellerinin vakfa ödenmesi gerektiğine vurgu yapıldı.

 Dışişleri rapor yazdı

Yargılama sürecinde Dışişleri Bakanlığı, davayla ilgili 2013 yılında Kudüs Başkonsolosluğu’na rapor hazırlattı. Hazırlanan raporda, söz konusu vakfın bin yılı aşkın bir süredir Kudüs’te faaliyet gösterdiği ve vakfa dair Yavuz Sultan Selim’den bu yana padişahların fermanlarının da bulunduğu belirtildi. Kudüs Ermeni Patriğinin aynı zamanda vakfın başkanı da olduğu belirtildi. 

Raporda,  “Maryakop Vakfı Manastırı hakkında bilgi edinmek üzere, Kudüs Ermeni Patrikhanesi’ndeki vatandaşımız Piskopos Hüsnü Alcal (Goosan Aljanian) ile 30 Ağustos 2013 tarihinde bir görüşme gerçekleştirildi. Patikhane’deki tüm eşyanın üzerinde İngilizcesi “Saint James’e karşılık gelen ‘Maryakop’ Manastırı Vakfı’na ait olduğuna ilişkin etiketler bulunduğu (Patrikhanenin tam adı’The Armenian Orthadox Patriarchate (Convent) of St. James olarak geçmektedir), Maryakop Kilisesi, Maryakop Manastırı, Maryakop Manastırı Vakfı gibi tanımların hepsinin halk tarafından Kudüs Ermeni Patrikhanesi’ni belirtmek için kullanıldığı, Kudüs Ermeni Patriği’nin bittabi vakfın başkanı olduğu, halihazırda vakıf başkanlığını 2013 yılı Ocak ayında seçilen Patrik Noruhan Manougian yürüttüğü’ ifadelerine yer verildi.

Taşınmazlar için ayrı davalar

Maryakop Ermeni Kilisesi Vakfı’nın Türkiye sınırları içinde 100’ün üzerinde mülkü olduğu tespit edildi. Kuzguncuk’ta tapusu İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne geçen ve ardından yıkılan bir yalı, Altunizade’de 21 tapu, İstiklal Caddesi, Fatih ve Adana’da da Vakfın el konulan mülkleri mevcut.  Mülkler için de açılan davalar devam ediyor.

Jamanak gazetesine açıklama

Konu geçtiğimiz günlerde Kudüs Patriği Başepiskopos Nurhan Manukyan’ın, avukatı Ali Elbeyoğlu aracılığıyla Jamanak Gazetesine gönderdiği bir açıklamada da gündeme geldi. Gazetede yer alan bir haber için gönderilen açıklamada “Patrik Hazretleri ve Patriklik Gayrimenkul İdaresi Sorumlusu Başrahip Baret Yeretsyan, hukuki süreçle ilgili bilgi alışverişi yapmak, gelinen son durumu istişare etmek ve sürecin devamındaki yol haritasını belirlemek amacıyla İstanbul’a bir ziyaret tertip etmiştir. Herhangi bir kişinin, dâhil olduğu hukuki süreç ile ilgili istişari temaslarda bulunmak üzere başkaca bir şehre ziyaret düzenlemesi esrarengiz bir durum değildir. Patrik Hazretleri’nin bu ziyaretinde kendileriyle iki kez toplantı yaptık. Bu toplantılar dışında kendilerine dava dosyaları içerisindeki belge ve beyanların tercümeleri iletildi. (...) Bugüne kadar sonuçlanan bir dava, tapusu alınan bir taşınmaz yoktur, bir kuruş para da tahsil edilmemiştir.” ifadelerine yer verildi.