Koca bir antik kent cebimizde: Ani
UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan Ani Arkeolojik Alanı’nın ve çevresinin kültürel mirasını daha geniş bir çevreye tanıtmayı ve alana dair bilimsel bilgiye erişimi modern iletişim teknolojileri kullanarak kolaylaştırmayı amaçlayan Ani Mobil Uygulaması, geçen ay yayınlanmıştı. Uygulamanın tanıtım toplantısı 8 Haziran Perşembe akşamı Postane’de yapıldı. Anadolu Kültür’ün Kültürel Mirası Koruma Derneği’nin işbirliğiyle, World Monument Fund ve Calouste Gulbenkian Vakfı desteğiyle hazırladığı uygulama, kullanıcıları Ani ve çevresine dijital bir yolculuğa çıkarıyor.
Doğrusunu söylemek gerekirse telefonumun hafızasında yeterli alan olmadığı için uygulamayı indiremedim ve ilk kez tanıtım toplantısında kullandım. Etkinlik alanında, uygulamanın tanıtım broşürlerinin yer aldığı masada birkaç tablet vardı ve davetliler o tabletlerden Ani Mobil Uygulaması’nı kullanabiliyorlardı. Alana gittiğimde, proje ekibinden arkadaşım Tamar Nalcı, uygulamayı kullanmamı istedi ve ilk kez o an Ani’yi dijital yolla da olsa ziyaret ettim. Evet, daha önce Ani’ye gitmemiştim. Bu, benim de utanarak kurduğum bir cümle.
Uygulamada Ani’de yer alan ibadethanelerinden, evlerinden ve bölgenin önemli mekânlarından arta kalanları gezebiliyor, buralara dair tarihsel bilgileri okuyabiliyor ve/veya dinleyebiliyorsunuz. Uygulamada kullanıcılar için ‘Kısa bir tur atalım mı?’ ve ‘En meşhur yapıları görüp çıkacağım!’ başlıklı iki kısa, ‘Bunları görmeden gitmeyin!’ başlıklı bir orta uzunlukta, ‘Ani’yi çok mu sevdiniz? Hadi her yerini gezelim!’ başlıklı bir de uzun olmak üzere dört ayrı tur hazırlanmış. Özetle uygulama, Ani’yi gezmek için rehber niteliği taşıyor.
Projenin yolculuğu
Osman Kavala’nın girişimleriyle, Anadolu Kültür’ün, temellerini 2018’de attığı Ani Mobil Uygulaması, beş yıllık çalışmanın ardından yayınlandı. Etkinliğin açılış konuşmasını yapan Anadolu Kültür Direktörü Asena Günal, uygulamanın hazırlanış sürecini şu sözlerle özetledi:
“Anadolu Kültür yürütücülüğünde önce Kültürel Mirası Koruma Derneği’nden Yavuz Özkaya, mimarlık tarihi uzmanı Armen Kazaryan ve Norveç Kültürel Miras Araştırma Enstitüsü’nün eski direktörü Carsten Paludan-Müller ile birlikte Türkiye, Ermenistan, Rusya, Makedonya, ABD, Fransa ve Norveç’ten gelen uzmanlardan oluşan ekiple, atölyeler ve saha inceleme ziyaretleri düzenlendi. Bu atölye ve ziyaretler neticesinde 2014’te üç dilli olarak yayınlanan ‘Ani Çevresi ve Dönemi’ başlıklı rapor, hem Ani ve çevresinde incelenen alanların mevcut durumlarını aktarıyor hem de bu alanların önem ve koruma olanaklarını değerlendiriyordu.
Arkeolog, sanat tarihçisi ve restorasyon mimarlarından oluşan ekibe fotoğrafçılar ve tasarımcılar da katıldı ve ‘Taşın Şiiri Ani: Kültürlerin Kavşağında bir Mimarlık Hazinesi’ sergisi hazırlandı. Bir Orta Çağ kenti olan Ani’nin ihtişamlı kültürel mirasını göstermeyi amaçlayan sergi, ilk olarak 2018’de İstanbul’da Depo’da ve Erivan’da Erivan Ulusal Mimari Müzesi’nde, 2019’da Oslo’da Oslo Üniversitesi’nde ve Ankara’da Erimtan Arkeoloji ve Sanat Müzesi’nde izleyiciyle buluştu. Sergi son olarak Kars Kent Konseyi işbirliği ile Aralık 2019’da Namık Kemal Kültür Merkezi’nde ziyaretçilere açıldı.
Ani Mobil Uygulaması, Anadolu Kültür’ün Ani üzerine en yeni projesi.
Arkeolojik Alanı’nın ve çevresinin kültürel mirasını daha geniş bir çevreye tanıtmayı ve alana dair bilimsel bilgiye erişimi modern iletişim teknolojileri kullanarak kolaylaştırmayı amaçlıyor.”
Uygulamada neler var?
Ani Mobil Uygulaması’nın içinde sadece antik kente dair tarihî bilgiler yer almıyor. Uygulama aracılığıyla şehri gezdikten sonra, ‘Test’ bölümünde yer alan soruları cevaplayabilir ve şehri ne kadar iyi tanıdığınızı bu test sayesinde görebilirsiniz. Ayrıca, bünyesinde birçok mimari terim barındırmasından ötürü, uygulamada ‘Sözlükçe’ bölümü de var. Bu bölümde, aplikasyondaki mimari literatüründeki kelimelerin Türkçe açıklamaları bulunuyor ve kullanıcı, bu açıklamalarla şehrin mimari yapısına dair daha ayrıntılı fikir sahibi oluyor.
Tanıtım toplantısının sonunda söz alan, Ani Mobil Uygulaması’nı yayına hazırlayan yazılımcı şirketi Brand Wolf Agency’nin kurucusu Özgür Akman, uygulamayı şu sözlerle özetlemişti: “Aplikasyonu hazırlarken bütün ekip Ani’ye gitmek istedik.” Akman, bu cümleyi kurarken, Ani’nin ne denli heyecan verici bir yer olduğunu anlatmak istiyordu. Şüphesiz fiziksel olarak orada bulunmanın keyfini ve hissini vermeyecek olsa da, Ani Mobil Uygulaması, benim gibi henüz antik şehre gitmeyenler için öncü bir rehber görevi üstleniyor ve bölgeye gitme isteğinizi had safhaya çıkarıyor.
Ani Mobil Uygulaması, App Store ve Google Play Store’dan indirilebilir.
