Խօսքը ջուրի նման է, կը գտնի իր հունը ու կը հոսի
բագրատ էսդուգեան
Բազում շնորհներով օժտուած քաղաքական գոր-ծիչ մըն է Ժո-ղովուրդնե-րու ժո-ղովրդա-վարութեան կու-սակցու-թեան հա-մանա-խագահ Սե-լահատ-տին Տե-միր-թաշ։ Ան կարճ ժա-մանա-կի մէջ յա-ջողե-ցաւ իր ալ հիմ-նա-դիր-նե-րէն եղած կու-սակցու-թեան ձայ-նը լսե-լի դարձնել բո-վան-դակ երկրին։ Պէտք է խոս-տո-վանիլ որ բա-ւական դժուար ձեռք բե-րուած յա-ջողու-թիւն մըն է այս, քա-նի որ Տե-միր-թա-շի գլխա-ւորած կու-սակցու-թիւնը Թուրքիոյ նման երկրի մը հա-մար բա-ւական դժո-ւար ըն-դունե-լի են-թա-հողի մը վրայ կը փոր-ձէր ժո-ղովուրդին զօ-րակ-ցութեան ար-ժա-նանա-լու։ Ար-դա-րեւ շա-տեր հա-ւանա-կան չէին տես-ներ, այդ նո-րակազմ շար-ժումին իր առ-ջեւ ծա-ռացած ձայ-նե-րու տա-սը տո-կոսը ապա-հովե-լու կան-խա-պայ-մա-նը յաղ-թա-հարե-լը։ Սա-կայն Տե-միր-թաշ բա-ցի այդ դժո-ւար ան-ցա-նելի սահ-մա-նը հա-տելէ, յա-ջողե-ցաւ նաեւ ժո-ղովուրդի կա-րեւոր մէկ խա-ւին զօ-րակ-ցութիւ-նը ապա-հովել։ Հա-կառա-կորդնե-րը տես-նե-լով երի-տասարդ քա-ղաքա-կան գոր-ծի-չի այս ու-շագրաւ նո-ւաճու-մը փոր-ձե-ցին քա-ղաքա-կանու-թե-նէ դուրս մի-ջոց-նե-րով զինք չէ-զոքաց-նել։
Այժմ Սե-լահատ-տին Տե-միր-թաշ բան-տարկո-ւած է Էտիր-նէի բան-տին մէջ եւ իր-մէ կը խլա-ցուի դա-տարան ներ-կա-յանա-լու իրա-ւունքն իսկ։ Ու-րեմն, երբ ան-կա-րելի կը դառ-նայ խօս-քը այս մա-սին տա-ղանդ ու-նե-ցողը ակա-մայ պի-տի դի-տէ այլ եւ այլ մի-ջոց-նե-րու։ Ճիշդ ալ այսպէս Սե-լահատ-տին Տե-միր-թաշ սկսած է իր միտքն ու գա-ղափար-նե-րը, այս ան-գամ ալ գիր ու գրա-կանու-թեան մի-ջոցաւ հա-սարա-կի դարձնել հան-րութեան։ Իր մերթ ընդ մերթ գրի առած պատ-մո-ւածքնե-րը մեծ ու-շադրու-թեան կ՚ար-ժա-նանա-յին ըն-կե-րային ցան-ցե-րու վրայ, իսկ այժմ Տե-միր-թաշ մին-չեւ այ-սօր հա-մացան-ցով տա-րածո-ւած այդ գրա-ռումնե-րը յանձնած է «Տիփ-նոթ» հրա-տարակ-չա-տան, ուրկէ լոյս տե-սաւ «Սե-հեր» պատ-մո-ւածքնե-րու հա-ւաքա-ծոյ։ Ինչպէս կ՚ակնկա-լուէր գիր-քը կարճ ժա-մանա-կի մէջ ար-ժա-նացաւ շատ կա-րեւոր ու-շադրու-թեան եւ իրա-րայա-ջորդ տպագ-րութիւննե-րով հա-սաւ ըն-թերցո-ղի գրա-սեղա-նին։ Մե-րօրեայ հո-գերով լե-ցուն պա-տումներ են Տե-միր-թա-շի գրա-ռումնե-րը, որոնք կը ցո-լաց-նեն նաեւ հե-ղինա-կի զգա-ցական մեր-ձե-ցու-մը, իր իսկ պաշտպա-նած խնդիր-նե-րու շուրջ։ Նախ-քան այս բո-լորը Տե-միր-թաշ գիր-քը ձօ-նած է սպան-նո-ւած եւ բռնու-թեան են-թարկո-ւած բո-լոր կա-նանց։ Հա-մոզո-ւելով թէ մարդկու-թեան փրկու-թիւնը միայն ու միայն իգա-կան սե-ռի ազա-տու-թեան եւ գի-տակ-ցութեան աճով կա-րելի պի-տի դառ-նայ։ Այս ընդհա-նուր հա-մոզու-մը կը ցո-լանայ նաեւ գիր-քի էջե-րէն, ուր հոն տեղ գտած 12 պատ-մո-ւածքնե-րու հա-սարա-կաց յայ-տա-րարն է կի-ներու դէմ գոր-ծո-ւած բռնու-թիւնը։ Ան-շուշտ որ զար-մա-նալի ոչինչ կայ այս երե-ւոյ-թի մէջ, քա-նի որ հե-ղինա-կի գլխա-ւորած կու-սակցու-թիւնն ալ իր քա-ղաքա-կանու-թեան կի-զակէ-տին կ՚առ-նէ կի-ները եւ կը պայ-քա-րի բռնա-բարո-ւած իրա-ւունքնե-րուն հա-մար։
Գիր-քին մէջ կը հան-դի-պինք ընդհան-րա-պէս աղ-քատ մարդկանց իրենց ճա-րահա-տու-թեան պայ-մաննե-րուն մէջ կի-ներու դէմ գոր-ծադրած բռնու-թեան զա-նազան երե-ւոյթնե-րուն։ Գիր-քին ալ անու-նը տո-ւող Սե-հեր, այդ տե-սակի շատ այա-ջող մէկ ար-տա-յայ-տութիւնն է, քա-նի որ նիւթ կ՚ու-նե-նայ Թուրքիոյ մէջ տղա-մար-դոց իբ-րեւ թէ պա-տուի խնդի-րով սպան-նո-ւած կի-ներու ող-բերգու-թիւնը։ Տղա-մար-դու բա-րոյա-զուրկ արար-քին պա-տիժը ի՛նչ զար-մա-նալի է, որ այս հո-ղերուն վրայ կը բեռ-ցո-ւի տու-ժա-ծին, ընկճո-ւածին ու-սե-րուն։ Այդ տե-սակի մի-ջըն-տա-նեկան բռնու-թեան օրի-նակ մըն է «Սե-հեր» անուն պատ-մո-ւած-քին մէջ նշո-ւածը։ Ան-մեղ մը՝ լոկ իր հա-րազատ ըն-տա-նիքի այ-րե-րուն պա-տուի խո-տոր ըն-կա-լու-մի բե-րու-մով կը սպան-նո-ւի իր իսկ հա-րազատ-նե-րու ձեռ-քով։ Դեռ մնա-ցած պատ-մո-ւածքնե-րուն մէջ Տե-միր-թաշ կ՚անդրա-դառ-նայ գաղ-թա-կան-նե-րու խնդիր-նե-րուն, «Ծո-վաստղը» այդ օրի-նակի պատ-մո-ւածք մըն է, որուն դէմ ան-կա-րելի է չցնցո-ւիլ եւ չբաժ-նել կեան-քի ազա-տու-թեան հա-մար Եգէ ական ծո-վու յա-տակը ննջող բազ-մա-թիւ գաղ-թա-կան-նե-րու կսկի-ծը։ Ու-րեմն կրնանք ըսել, թէ Տե-միր-թա-շի գրա-կանու-թիւնը սահ-մա-նուած չէ միայն երե-ւացո-ղով։ Ան նաեւ խոր-հուրդներ կ՚առա-ջաց-նէ առա-ջին հեր-թին տե-սանե-լիէն դուրս մնա-ցած զա-նազան դէպ-քե-րու հա-մար եւս։ Շու-տով կա-րելի է նմա-նու-թիւններ յայտնա-բերել Եգէ ական ծո-վու կամ Տէր Զօ-րի անա-պատի մի-ջեւ։ Քա-ղաքա-կանու-թեան ար-գելքը եւ շատ փայ-լուն գոր-ծի-չի մը բան-տարկու-թիւնը ահա-ւասիկ ու-նե-ցած է իր դրա-կան հե-տեւան-քը եւ մենք տի-րացած ենք ժա-մանա-կակից շատ յա-ջող գրա-գիրի մը։ Ու-րեմն, երբ տա-ղանդն է որ կը խօ-սի կը տես-նենք որ, որ-քան ան-զօր կը մնայ չա-րի միտ-քը եւ ար-դար խօս-քը ընդմիշտ կը գտնէ իր հնչե-լու եղանակը։
«Սեհեր»Սելահատտին Տեմիրթաշ
«Տիփնոթ» հրատարակչատուն
Անգարա
Սեպտեմբեր 2017/144 էջ
