Kemer sıkma ve bağımsızlık arasına sıkışmış Katalunya seçimleri
Baybars Külebi - Barselona
[email protected]
25 Kasım Pazar günü, gözler İspanya'nın otonom bölgesi Katalunya üzerindeydi. Son yıllarda hiçbir özerk bölge seçimi bu kadar ilgi çekici olmamıştı, bunun da nedeni ekonomik kriz ile tetiklenen tepkiler arasında kendine has bir örnek teşkil etmesiydi. Katalunya'nın milli günü olan 11 Eylül'de, tahminlere göre bir milyon insan meydanlarda toplanmış ve Katalunya'nın bağımsızlık isteğini dillendirmişti. Bu rüzgârı arkasına almak isteyen, ve Katalunya'yı PP (Partido Popular, İspanya merkez sağ partisi) ile beraber yöneten CiU (Convergència i Unió), genel politikasından saparak bağımsızlık sözü vermiş ve referanduma giden yolda erken seçim talep etmişti. Bunu yapmasındaki neden ise salt çoğunluk ile meclise girerek, bağımsızlık sürecini tek başına yürütmek istemesiydi.
25 Kasım seçim sonuçlarını işte tam da bu arka planda, CiU'nun amaçlarını ne kadar gerçekleştirebildiği çerçevesinde değerlendirmek gerekmekte. Her ne kadar oyların yaklaşık yüzde otuzunu alarak CiU birinci parti olsa da, 2010 seçimlerine nazaran on iki koltuk kaybetmiş durumda. Bu nedenle salt çoğunluk hedefinin çok uzağına düşerek birinci parti olmasına rağmen seçimi kaybetmiş görünüyor.
Seçimin bir diğer kaybedeni ise, sekiz koltuğundan olarak mecliste yirmi kişiye düşen sosyal demokrat parti PSC (Partit dels Socialistes de Catalunya) oldu. Bunda bağımsızlık tartışmalarında karşıt bir tutum ile federalizmi savunmalarının da büyük bir katkısı var. İspanyol sosyal demokratlarının organik bir uzantısı olan PSC'nin oy oranlarında yaşadığı bu düşüş Katalunya'daki bağımsızlık ve kesinti karşıtlığının önemli bir göstergesi. Bunun karşısında ise koltuk sayısını 2010'a nazaran iki katına çıkararak meclisteki ikinci parti olan, seçimin en önemli kazananı ERC (Esquerra Republicana Catalunya, Katalan Sol Cumhuriyetçileri) bulunmakta. Sadece ERC değil aynı zamanda diğer bağımsızlıkçı partiler olan yeşiller (ICV, Iniciativa per Catalunya Verds), ve sosyalist CUP'un (Candidaturas de Unidad Popular) koltuk sayısı ile bağımsızlık karşıtı olan PP, PSC, C's (Ciutadan's) koltuk sayıları karşılaştırıldığında 87 ye 48 gibi bir oran çıkıyor.
Ancak Katalunya'nın bağımsızlık yolculuğunu sıkıntılar bekliyor, nedeni de bağımsızlıkçı partilerin ekonomi politikalarındaki uyuşmazlığın nasıl üstesinden gelineceği sorusu. Her ne kadar CiU merkezi PP yönetiminin kesintilerine karşı tepkili gözükse de, Katalunya özelinde benzer kesintileri kendileri de uygulamakta. Oy oranlarında onu takip eden diğer bağımsızlıkçı partiler ERC, ICV ve CUP ise bu kemer sıkma politikalarına farklı şiddetlerle direnmekteler. Seçim şunu gösteriyor ki koalisyon hükümeti kurması gerekecek olan CiU'nun, karşındaki iki seçenek olan bağımsızlık ve neoliberal kesintilerden birini seçmesi gerekecek.
ERC ve yeşillerin artan oylarının yanında CUP'un meclise girmiş olması vesilesiyle seçimlerden çıkan en önemli mesaj ise CiU'nun 2010'dan beri uyguladığı neoliberal politikalara karşı tepkinin, bağımsızlık talebi ile hasıraltı edilemeyeceği oldu. A.B.D.'deki Wall Street işgallerinden de önce İspanya'da başlayan Acampada ve İndignado (öfkeliler) hareketi karşısında, Eyalet İç İşleri Kurmayı Felip Puig'un tutumu unutulmamış görünüyor. Puig'un toplumsal muhalefete karşı uyguladığı baskıcı tavrın en önemli örnekleri Katalunya meydanı işgalinin Barselona Şampiyonlar Ligi final maçı bahanesiyle polis şiddeti uygulanarak dağıtılması ve ardından 29 Mart'taki şiddetli genel grev eylemleri sonrası 100'den fazla kişinin tutuklanması olmuştu. CiU'nun sağlık ve eğitimde uyguladığı kesintilere tepki olarak hastanelerde, okullarda ve araştırma kurumlarında asılı pankartlar görmek alışır hale gelmiş durumda. Avrupa'nın ve özellikle İspanya'nın yaşadığı ekonomik kriz çerçevesinde, sosyal haklar mücadelesi veren Katalunya'nın bağımsızlık yolculuğunun seçim sonrasında nasıl ilerleyeceğini zaman gösterecek.
