Հովուապետական ուխտագնացութիւն դէպի Հարաւ Արեւելք

31Մա­­­­յի­­­­­­­­­­­­­­­­սի վաղ առա­­­­­ւօտեան Գերպ. Տ. Լե­­­­­ւոն Արք. Զէ­­­­­քիեան, խումբ մը հե­­­­­տեւորդնե­­­­­րու հետ, մեկ­­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ցաւ վե­­­­­ցօրեայ ուխտա­­­­­կան ու­­­­­ղե­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ւորու­­­­­թեան մը դէ­­­­­պի երկրին հա­­­­­րաւ արե­­­­­ւելեան ափե­­­­­րը։

Առա­­­­­ջին կայ­­­­­քը եղաւ պատ­­­­­մա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­կան Այնթա­­­­­պը, ուր վեր­­­­­ջերս Թուրքիոյ Կա­­­­­ռավա­­­­­րու­­­­­թեան եւ Եւ­­­­­րո­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­պայի Խոր­­­­­հուրդի հա­­­­­մատեղ ջան­­­­­քե­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­րով վե­­­­­րանո­­­­­րոգո­­­­­ւած է Հայ Կա­­­­­թողի­­­­­կէ հա­­­­­մայնքի պատ­­­­­մա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­կան եկե­­­­­ղեցին, ծա­­­­­նօթ «Քեն­­­­­տիրլի քի­­­­­լիսէ» (Պա­­­­­րանա­­­­­ւոր եկե­­­­­ղեցի) կո­­­­­չու­­­­­մով։ Գերպ. Զէ­­­­­քիեան այ­­­­­ցե­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­լած էր եկե­­­­­ղեցին 2019 թո­ւականին վե­­­­­րանո­­­­­րոգ­­­­­ման աշ­­­­­խա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­տանքնե­­­­­րու ըն­­­­­թացքին եւ ստա­­­­­ցած՝ ման­­­­­րա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­մասն տե­­­­­ղեկու­­­­­թիւններ աշ­­­­­խա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­տանքնե­­­­­րուն գլխա­­­­­ւոր վե­­­­­րահսկող Ճրտպ. Օնուր Պաշ­­­­­պուղի կող­­­­­մէ։ Աշ­­­­­խա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­տանքնե­­­­­րը լրա­­­­­ցած են ար­­­­­հեստա­­­­­գիտօ­­­­­րէն բծախնդիր եւ յա­­­­­ջող վե­­­­­րանո­­­­­րոգու­­­­­մով մը, վե­­­­­րադարձնե­­­­­լով եկե­­­­­ղեցիին կա­­­­­ռոյ­­­­­ցը իր նախ­­­­­կին պայ­­­­­ծա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ռու­­­­­թեան։ Կա­­­­­ռոյ­­­­­ցը սահ­­­­­մա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­նուած է ներ­­­­­կա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­յիս՝ հիւ­­­­­րընկա­­­­­լելու Թուրքիոյ Հնա­­­­­գիտա­­­­­կան կեդ­­­­­րո­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­նը։ Դեռ վե­­­­­րանո­­­­­րոգու­­­­­թեան կա­­­­­րօտ կը մնան եկե­­­­­ղեցիին պա­­­­­տերը զար­­­­­դա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­րող ճոխ ու գե­­­­­ղեցիկ որմնան­­­­­կարնե­­­­­րը, վե­­­­­րանո­­­­­րոգու­­­­­թիւն՝ որ կը սպա­­­­­սէ բա­­­­­րերար ձեռ­­­­­քի մը մի­­­­­ջամ­­­­­տութեան։

Այնթա­­­­­պէն խումբը ուղղո­­­­­ւեցաւ դէ­­­­­պի Եփ­­­­­րա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­տի ափե­­­­­րը, ուր կա­­­­­րելի եղաւ շո­­­­­գեմա­­­­­կոյ­­­­­կա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­յին շրջան մը կա­­­­­տարել եր­­­­­բեմնի ամե­­­­­նայն Հա­­­­­յոց Կա­­­­­թողի­­­­­կոսա­­­­­րան Հռոմկլա­­­­­յի մա­­­­­սամբ կան­­­­­գուն մնա­­­­­ցած պա­­­­­տերուն շուրջ։ Առա­­­­­ւօտ Լու­­­­­սո­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­յի եւ Հայր մե­­­­­րի եր­­­­­գե­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ցողու­­­­­թիւննե­­­­­րը ըն­­­­­կե­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­րակ­­­­­ցե­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ցան մա­­­­­կոյ­­­­­կին ըն­­­­­թացքին, յոյ­­­­­սով՝ հո­­­­­գեպա­­­­­րար ծի­­­­­սակա­­­­­տաու­­­­­թեամբ այ­­­­­ցե­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­լելու Հռոմկլա­­­­­յի ցա­­­­­մաքը, ար­­­­­ժա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­նապէս պա­­­­­տուե­­­­­լու հա­­­­­մար Ներ­­­­­սէս Շնոր­­­­­հա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­լի մեծ Հայ­­­­­րա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­պետին առ յա­­­­­ւեր­­­­­ժութիւն փոխ­­­­­ման 850-երորդ ամեակը։

Ուրֆա­­­­­յի ճամ­­­­­բով խումբը ուղղո­­­­­ւեցաւ դէ­­­­­պի Տի­­­­­յար­­­­­պե­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­քիր, կից՝ պատ­­­­­մա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­կան Տիգ­­­­­րա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­նակեր­­­­­տի, ուր կի­­­­­սաւեր վի­­­­­ճակի վե­­­­­րածուած եր­­­­­բեմնի Հայ կա­­­­­թողի­­­­­կէ Ս. Յով­­­­­սէփ եկե­­­­­ղեցին, վե­­­­­րանո­­­­­րոգո­­­­­ւած է Թուրքիոյ Վա­­­­­քըֆ­­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­րու Ընդհա­­­­­նուր Տնօ­­­­­րէնու­­­­­թեան հո­­­­­գածու­­­­­թեամբ։ Սե­­­­­փակա­­­­­նու­­­­­թիւնը կը մնայ Թուրքիոյ Հայ Կա­­­­­թողի­­­­­կէ հա­­­­­մայնքին, որուն վե­­­­­րապա­­­­­հուած է իրա­­­­­ւունքը կա­­­­­տարե­­­­­լու սրբա­­­­­զան պաշ­­­­­տա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­մունք։ Մնա­­­­­յուն հա­­­­­մայնքի չգո­­­­­յու­­­­­թեան պատ­­­­­ճա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ռով, Վա­­­­­քըֆ­­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­րու Տնօ­­­­­րէնու­­­­­թեան հետ փոխ­­­­­հա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­մաձայ­­­­­նութեամբ, եկե­­­­­ղեցիին առօ­­­­­րեայ գոր­­­­­ծա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ծու­­­­­թիւնը յանձնո­­­­­ւած է Տիճ­­­­­լէ (Տիգ­­­­­րիս) Հա­­­­­մալ­­­­­սա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­րանին՝ որ­­­­­պէս մշա­­­­­կու­­­­­թա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­յին կեդ­­­­­րոն։ Այս հա­­­­­մալի­­­­­րին մէջ, 2 Յու­­­­­լիս Ուրբաթ կէ­­­­­սօրէ վերջ կա­­­­­յացած է, հա­­­­­մագոր­­­­­ծակցու­­­­­թեամբ՝ Հա­­­­­մալ­­­­­սա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­րանին եւ Թուրքիոյ Հայ Կա­­­­­թողի­­­­­կէ Հա­­­­­մայնքին, գի­­­­­տաժո­­­­­ղով մը իբ­­­­­րեւ նիւթ ու­­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­նալով՝ «Հա­­­­­յերը Օս­­­­­մա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­նեան Կայսրու­­­­­թեան մէջ՝ Գի­­­­­տու­­­­­թիւն, Մշա­­­­­կոյթ, Արո­­­­­ւեստ»։ Ներ­­­­­կա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­յացո­­­­ւեցան զե­­­­կոյցներ՝ ԺԹ. դա­­­­րու հայ մտա­­­­ւորա­­­­կան­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­րու մա­­­­սին գի­­­­տու­­­­թեան եւ մշա­­­­կոյ­­­­թի այ­­­­լե­­­­­­­­­­­­­­­ւեայլ կա­­­­լուած­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­րուն մէջ, Ան­­­­գա­­­­­­­­­­­­­­­րայի Հա­­­­մալ­­­­սա­­­­­­­­­­­­­­­րանի դա­­­­սախօս Փրոֆ. Եըլ­­­­տըզ Տե­­­­վեճի Պոզ­­­­քուշի կող­­­­մէ, Յա­­­­կոբ Հան­­­­տա­­­­­­­­­­­­­­­նեանի մա­­­­սին, գլխա­­­­ւոր Հիմ­­­­նա­­­­­­­­­­­­­­­դիրը Կայսրու­­­­թեան մէջ իրա­­­­ւական բժշկու­­­­թեան, Տոց. Վե­­­­տաթ Եըլ­­­­տը­­­­­­­­­­­­­­­րըմի կող­­­­մէ, Կայսրու­­­­թեան մէջ գոր­­­­ծող Հայ դի­­­­ւանա­­­­կալ­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­րու մա­­­­սին Ըն­­­­կե­­­­­­­­­­­­­­­րաբան Մեհ­­­­մետ Շիմ­­­­շէ­­­­­­­­­­­­­­­քի կող­­­­մէ։ Օրո­­­­ւան ղե­­­­կավարն էր, Մշա­­­­կու­­­­թա­­­­­­­­­­­­­­­յին Կեդ­­­­րո­­­­­­­­­­­­­­­նին Տնօ­­­­րէն Պու­­­­րաք Քա­­­­զան։ Բաց­­­­ման խօս­­­­քը ուղղեց Հա­­­­մալ­­­­սա­­­­­­­­­­­­­­­րանի փոխ-Ռեկ­­­­տոր՝ Փրոֆ. Էզե­­­­լի Ազար­­­­քան, իսկ փակ­­­­ման խօս­­­­քը ուղղեց Ար­­­­հի. Գերպ. Զէ­­­­քիեան։ Յա­­­­ւարտ գի­­­­տաժո­­­­ղովին՝ Տիճ­­­­լէ Հա­­­­մալ­­­­սա­­­­­­­­­­­­­­­րանի Պե­­­­տական Երաժշտա­­­­նոցի գի­­­­տահե­­­­տազօ­­­­տող Եու­­­­սուֆ Ու­­­­պեյտուլլահ նո­­­­ւագեց կտոր­­­­ներ Օս­­­­մա­­­­­­­­­­­­­­­նեան երաժշտու­­­­թեան Հայ թամ­­­­պուրա­­­­հար­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­րու յօ­­­­րինումնե­­­­րէն։

Յա­­­­ջորդ օր նա­­­­խատե­­­­սուած Ս. Պա­­­­տարա­­­­գը մա­­­­տու­­­­ցա­­­­­­­­­­­­­­­նեց, մէկ տա­­­­րի առաջ վե­­­­րօծո­­­­ւած եւ պաշ­­­­տա­­­­­­­­­­­­­­­մունքին վե­­­­րաբա­­­­ցուած եկե­­­­ղեցիին մէջ, Գեր. Տ. Աբ­­­­րա­­­­­­­­­­­­­­­համ Ծ.Վ. Ֆը­­­­րաթ, նկա­­­­տի առած որ Գերպ. Զէ­­­­քիեան մեկ­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­ցաւ Ան­­­­գա­­­­­­­­­­­­­­­րա, հրա­­­­ւիրո­­­­ւած՝ մաս­­­­նակցե­­­­լու Հան­­­­րա­­­­­­­­­­­­­­­պետու­­­­թեան վե­­­­րըն­­­­տիր Նա­­­­խագա­­­­հին, Տիար Ռե­­­­ճեփ Թայ­­­­յիպ Էր­­­­տո­­­­­­­­­­­­­­­ղանի, երդման արա­­­­րողու­­­­թեան։

Կի­­­­րակի 4 Յու­­­­նի­­­­­­­­­­­­­­­սին խումբը ժա­­­­մանեց Մար­­­­տին, ուր խումբին յա­­­­րեցան Պո­­­­լիսէն ժա­­­­մանած նոր ուխտա­­­­ւոր­­­­ներ։ Մար­­­­տի­­­­­­­­­­­­­­­նի Ս. Յով­­­­սէփ եկե­­­­ղեցին, ամ­­­­բողջու­­­­թեամբ վե­­­­րանո­­­­րոգո­­­­ւած՝ տեղ­­­­ւոյն հա­­­­մայնքին ջան­­­­քե­­­­­­­­­­­­­­­րով ու տեղ­­­­ւոյն Վա­­­­քըֆին սե­­­­փական եկա­­­­մու­­­­տով, վե­­­­րօծո­­­­ւեցաւ ձե­­­­րամբ Գերպ. Զէ­­­­քիեանի, որ­­­­մէ վերջ մա­­­­տու­­­­ցո­­­­­­­­­­­­­­­ւեցաւ հան­­­­դի­­­­­­­­­­­­­­­սաւր Ս. Պա­­­­տարագ եւ կա­­­­տարո­­­­ւեցաւ հո­­­­գեհան­­­­գիստ։ Հա­­­­ւատա­­­­ցեալ­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­րու հոծ բազ­­­­մութիւն մը, ընդ որս բազ­­­­մա­­­­­­­­­­­­­­­թիւ տե­­­­ղացի ասո­­­­րիներ, եր­­­­կիւղա­­­­ծու­­­­թեամբ մաս­­­­նակցե­­­­ցան հո­­­­գեպա­­­­րար արա­­­­րողու­­­­թեան։ Արա­­­­րողու­­­­թեան իրենց մաս­­­­նակցու­­­­թիւնը բե­­­­րին նաեւ քոյր եկե­­­­ղեցի­­­­ներու առաջ­­­­նորդներ, Գերպ, Մար­­­­թին Քմե­­­­թեց՝ Նա­­­­խագահ Թուրքիոյ Կա­­­­թողի­­­­կէ Եպիս­­­­կո­­­­­­­­­­­­­­­պոսաց Հա­­­­մաժո­­­­ղովին, Գերշ. Եպիս­­­­կո­­­­­­­­­­­­­­­պոս Փա­­­­յիսիոս՝ յա­­­­նուն Բար­­­­թո­­­­­­­­­­­­­­­ղիմէս Ա. Յու­­­­նաց Պատ­­­­րիար­­­­քին, Տէյր Իւլ Զա­­­­ֆերա­­­­նի Առաջ­­­­նորդ Մար Սա­­­­լիպա, Քաղ­­­­դէացի Հա­­­­մայ­­­­նքին հո­­­­վիւ Մար Եու­­­­սուֆ եւ աւե­­­­տարա­­­­նական Հա­­­­մայնքի Հո­­­­վիւը։

Յա­­­­ջորդ օր խումբը մէկ­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­ցաւ դէ­­­­պի Մծբին/Նու­­­­սայպին, այ­­­­ցե­­­­­­­­­­­­­­­լելով նաեւ Հայ Եկե­­­­ղեց­­­­ւոյ աւան­­­­դութեան մէջ ամե­­­­նէն աւե­­­­լի մե­­­­ծարո­­­­ւող սուրբե­­­­րէն, Ս. Յա­­­­կոբ Մծբնայ Հայ­­­­րա­­­­­­­­­­­­­­­պետին դամ­­­­բա­­­­­­­­­­­­­­­նը։ Ուշ երե­­­­կոյեան Գերպ. Զէ­­­­քիեան եւ հե­­­­տեւորդնե­­­­րը վե­­­­րադար­­­­ձան Պո­­­լիս։