Hrant Dink Vakfı’ndan ‘Ayrımcılık, Nefret Söylemi ve Medya’ Müfredatı
Hrant Dink Vakfı’nın 2009 yılından beri yürütmekte olduğu Medyada Nefret Söyleminin İzlenmesi çalışması kapsamında, nefret söylemini kavramsal düzeyde ele alan ve bu söyleme karşı mücadele yöntemlerinin ne olabileceği, ilgili kurumların sorumlulukları gibi konu başlıklarını içeren üniversite seviyesinde bir dönemlik ders programı oluşturuldu. Farklı disiplinlerde uygulanabilir nitelikte hazırlanan müfredatta nefret söylemine psikolojik, sosyolojik, hukuki bakışı aktaran modüllerin yanında iletişim bilimlerine ait bölümler de yer alıyor.
Türkiye’de, özellikle kimlik ve sınıf temelli sosyal dinamiklerin yeniden aktif hale gelmeye başladığı son yıllarda, ayrımcılıkla ve nefret söylemiyle ilgili tartışmalar arttıkça, nefret söylemi azımsanmayacak bir akademik ilgiye mazhar olmaya başladı. Hrant Dink Vakfı tarafından hazırlanan bu müfredat önerisi, iletişim ve sosyal bilimler fakültelerinde eğitim gören öğrencilerin, özellikle medya yoluyla üretilen/yeniden üretilen nefret söylemi konusunda farkındalığını oluşturmak ve yükseltmek, medya içeriğini eleştirel analiz edebilme becerisini geliştirmek ve en önemlisi, üretim sürecinde daha duyarlı bir yaklaşım sergileyebilmelerine yardımcı olmayı amaçlıyor.
Bologna sürecine uygun olarak planlanan 12 haftalık ders programı, Doç. Dr. Esra Arsan (Bilgi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü), Feray Salman (İnsan Hakları Ortak Platformu, Genel Koordinatör), Mahmut Çınar (Bahçeşehir Üniversitesi, İletişim Fakültesi) Prof. Dr. Melek Göregenli (Ege Üniversitesi, Psikoloji Böl.) ve Özlem Dalkıran (Helsinki Yurttaşlar Derneği)’ın danışmanlığında hazırlandı.
Ders müfredatının hazırlanmasına danışma kurulu üyelerinin yanı sıra, Prof. Dr. Mutlu Binark (Hacettepe Üniversitesi, İletişim Fak.), Tuğrul Çomu (Ankara Üniversitesi, İletişim Fakültesi) ve Yrd. Doç. Dr. Ulaş Karan (İstanbul Bilgi Üniversitesi, Hukuk Fak.) da katkılarıyla dahil oldu.
Müfredatın üniversitelerde yaygınlaştırılması ve uygulanmasına yönelik çalışmalar devam ediyor.
Üniversitelerde toplantı
Bu hedefle, proje ortaklarından Friedrich Naumann Vakfı’nın destekleriyle, Eskişehir Anadolu Üniversitesi ve Akdeniz Üniversitesi’nde İletişim, Sosyoloji, Gerontoloji ve Hukuk Bölümleri’nden akademisyen ve öğrencilerin katılımı ile tanıtım toplantıları gerçekleştirildi.
Atölyelerde, 2009 yılından beri yürütülmekte olan Medyada Nefret Söyleminin İzlenmesi projesinin ve düzenli olarak sürdürülen yazılı basında nefret söylemi taramasının bulgularının aktarıldığı bölümün ardından, dersi kendi bölümlerinde uygulamakta olan Doç. Dr. Ülkü Doğanay (Ankara Üniversitesi) ve Mahmut Çınar (Bahçeşehir Üniversitesi) taslak ders programının uygulanmasıyla ilgili deneyimlerini aktaran sunumlar yaptı. Atölyeler, akademisyenlerin müfredat içeriğine ve uygulanabilirliğine yönelik görüş ve önerileriyle son buldu. Bu toplantılar sonrasında Eskişehir Anadolu Üniversitesi’nde Sosyoloji Bölümü ve İletişim Fakültesi’nden akademisyenler, Akdeniz Üniversitesi’nde ise İletişim ve Gerontoloji Bölümü’nden akademisyenler müfredatı uygulama kararı aldı.
Müfredat önerisi şimdiye kadar Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Bilgi Üniversitesi, Başkent Üniversitesi, Ankara Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi, Bahçeşehir Üniversitesi gibi birçok üniversitede uygulanmaya başlandı.
