Haziran’da yine seçim var

MİHALİS SARLİS 
[email protected]

İki yıllık ekonomik belirsizlikten sonra, Yunanistan, şimdi de derin bir siyasi belirsizliğin içine girdi. Geçen Pazar günkü seçimlerden sonra ortaya çıkan tabloya göre Yunanistan, Euro bölgesindeki geleceği ile ilgili korkuları da körükleyen, daha önce görülmemiş bir siyasi çalkantıyla karşı karşıya kaldı. İki eski iktidar partisi, muhafazakâr Yeni Demokrasi ve merkez sol PASOK, Yunan seçmeni tarafından ciddi şekilde cezalandırıldı ve sol koalisyon SYRİZA yüzde 16,78 ile ikinci parti konumuna geldi. Böylece Yunanistan’daki siyaset oyununun kuralları tamamen değişti.

Haziran’da yeni seçim

Pazar günü gelen sonuçlardan sonraki birkaç gün, tamamen çılgınca siyasi entrikalara sahne oldu. Kesin bir kazanan olmadan, Yeni Demokrasi lideri Andonis Samaras, koalisyon görüşmelerine başlamak üzere, Cumhurbaşkanı Papoulias tarafından görevlendirildi. Bir uzlaşma sağlayamadan, bir gün sonra görevi devretti. Sonra, salı günü, görev, diğer iki lidere bir dizi şart sunan SYRİZA lideri Alexis Tsipras’a geçti. Şartlar arasında en önemlisi; her biri, Papademos koalisyon hükümeti tarafından imzalanan, tasarruf önlem paketinin iptal edildiğini, AB ve IMF’ye ayrı ayrı bildirmeleri. Hemen ardından, seçimlerde tasarruf uygulamaları karşıtı politikalarıyla ikinci sırayı alan, otuz yedi yaşındaki SYRİZA lideri, IMF-AB tasarruf paketi anlaşmasının, Yunan seçmenlerinin oylarıyla geçersiz kılındığını bildirdi.

Bu şart, hem Samaras hem de PASOK lideri Venizelos tarafından reddedildi ve Çarşamba günü, öğleden sonra, bu satırlar yazılırken, müzakereler yeni bir çıkmaza doğru sürüklenmiş oldu. Büyük bir olasılıkla, sürpriz bir gelişme olmazsa ülke 10 veya 17 Haziran’da, yeni bir seçime gidecek.

Euro korkuları

Buradaki siyasi çalkantılar ve SYRİZA lideri Tsipras’ın açıklamaları, dünya piyasalarına şok dalgaları yolladı. Yunanistan’ın Euro bölgesini terk edeceği ve eski para birimi Drahmi’ye döneceği senaryosu, tekrar su yüzüne çıktı ve beraberinde, siyasi açıdan istikrarsız Yunanistan’ın, ani ve zaptedilemez bir ekonomik krize sürüklenebileceği korkusunu da körükledi. Zincirleme tepkilerin tetiklediği, özellikle Almanya ve Avrupa Merkez Bankası’ndan gelen, bir takım telefon görüşmesiyle beraber, Atina, AB ve IMF tarafından belirlenen tasarruf ve iktisadi yardım paketi ile ilgili taahhütlerine uygun davranmak zorunda kaldı.

Bütün bu senaryolar ve çekinceler, siyasi partilerin Haziran seçimlerinde, nasıl bir strateji uygulayacaklarını belirliyor. Esasında, seçimlerde ilk üç sırayı alan partiler Yeni Demokrasi, SYRİZA ve PASOK kendilerine verilen hükümet kurma görevini kullanış biçimlerini koalisyon hükümeti kurma niyeti değil, ufukta görünen yeni seçim ihtimali belirledi.

Yeni stratejiler

Yeni Demokrasi lideri Samaras, Tsipras’ın taktiklerini “ülkeyi euro bölgesinden uzaklaştırmak” ile itham etti ve Çarşamba sabahı, “Avrupa karşıtı merkez sol cepheye karşı, Avrupa yanlısı merkez sağ cephe” çağrısında bulundu. Partisini tarihinin en düşük oy oranına getiren Samaras, şimdi de parti içinde, oy tabanını genişletmek için, daha küçük neo-liberal merkez partilerini, Yeni Demokrasi’ye eklemlendirmesi yönünde yükselen baskılarla karşı karşıya kalmış durumda. Samaras’ın işi hiç kolay değil.

Öte yandan, Venizelos’un PASOK’u yukarıya taşıma görevi ise daha da zor, öyle ki; parti dağılmanın eşiğinde görünüyor. Pazar günü gelen sonuçlara göre, PASOK hükümetinde görev almış hiçbir bakan, meclise yeniden seçilemedi. Tsipras, Haziran seçimlerinden birinci parti olarak çıkabilmek için gözünü PASOK’un dağılmasına dikti. Bu gerçekleşirse sol koalisyonun kurulabilmesi mümkün olacak.

Altın Şafak şoku

Pazar gününün bir diğer çarpıcı sonucu ise, Yunan aşırı sağ, neo-nazi partisi, Altın Şafak’ın (Chrisi Avgi) seçimlerde almış olduğu yüksek oy oranı. Mecliste 21 sandalye ile temsil edilecek olan Altın Şafak’ın aldığı yüzde 6,97 oy, Yunan halkını şoka soktu. Bu, Altın Şafak’ın Yunan Parlamentosu’na ilk girişi. Altın Şafak bu yüksek oy oranını göçmen karşıtı söylemlerine borçlu. Ancak Yunan kamuoyunu şok eden durum, Altın Şafak’ın Kalavrita ve Distomo’dan çok yüksek oy alması. Bu iki kasaba halkı, 2. Dünya Savaşı sırasında Naziler tarafından gerçekleştirilen büyük katliamlara maruz kalmıştı.

Çeviri: Fatih Gökhan Diler