Համավարակը խլեց ազատութեան երգիչը
Պսակացեւ ժահրը, որ այս օրերուս կրկին թափ ստացած է արձանագրուած նոր վարակումներով ու մահերով, կեանքեր կը խլէ նաեւ արուեստական աշխարհէ ներս։ Նախորդ շաբթուայ ընթացքին սրտի դառն կսկիծով վերահասու եղանք արժէքաւոր ժողովրդական երգիչ Ճավիթ Մուրթէզաօղլուի մահուան գոյժին։ Արդէն լսած էինք իր վարակուելու մասին եւ դժբախտաբար յուսադրիչ չէր իր ընդհանուր վիճակը։ Այս գիտնալով հանդերձ ծանրօրէն ցնցուեցանք իր մահով։
Ճավիթ Մուրթէզաօղլու Թավրիզեցի երգիչ մըն է, որ Իրանի յեղափոխութենէ ետք ստիպուած եղաւ լքել իր հայրենի երկիրը եւ ապաստանիլ Թուրքիա։ Տեսակ մը ծանր աքսորի պայմաններ էին իրեն առջեւ յայտնուածը, որուն դէմ պայքարելու իբրեւ եղանակ օտար հողերու վրայ թափ տուաւ իր երկրի մշակոյթը պանծացնելու սրբազան գործին։ Ան կարճ ժամանակի մէջ Թուրքիայէ ներս ունեցաւ երկրպագուներու հսկայ փաղանգ մը, որոնք հաղորդուելով անոր երաժշտութեան հետ անզգալաբար կը զարգացնէին նաեւ իրենց մշակութային գիտելիքները։
Արդարեւ Ճավիթ Մուրթէզաօղլու այլասերած Թուրքիոյ հասարակութեան թրքերէնով կը մատուցէր երաժշտութիւն մը եւ գրականութիւն՞ որ մարդիկ կ՚ընդունէին իբրեւ նոր գիւտ մը։ Ատրպէյճան Թուրքիոյ մէջ կ՚ընկալուի հայատեաց թշուառ քաղաքականութեան մը սահմանումներով։ Այս երկրի մէջ հասարակութիւնը դոյզն իսկ գաղափար չունի Պարսկաստանի հիւսիսային հատուածի Ատրպատականի մասին, որ ինքնին բաւականին լուրջ ընկերաքաղաքական եւ պատմական գործօններով կը տարբերի Ալիեւի գլխաւորած երբեմնի Խորհրդային Ատրպէյճանէն։
Ահա Ճավիթ Մուրթէզաօղլու կու գար այդ մշակութային հարուստ օրրանէն եւ Թուրքիոյ հասարակութեան կը ծանօթացնէր բոլորովին նոր մշակոյթ մը։ Անոր այս յատկութիւնները առաջին նկատողներէն եղաւ «Քարտէշ Թիւրքիւլեր» երաժշտական խումբը, որուն հետ ունեցաւ բազմաթիւ համերգներ։
«Ակօս» 2012-ին հարցազրոյց մը ունեցած էր իր հետ, որմէ կը յիշենք ազատութիւնը ջուրի նմանեցնող նախադասութիւնները, ուր կ՚ըսէր թէ «Ազատութիւնն ալ ջուրի նման կարելի չէ պահել, քանի որ ան կը գտնէ իր ճեղքը եւ կը շարունակէ հոսիլ ի դէմ յարուցուած բոլոր արգելքներու»։
