Համամարդկային նիւթը, համամարդկային արուեստով

ԲԱԳՐԱՏ ԷՍԴՈՒԳԵԱՆ

Իտար­­­բե­­­­­­­րու­­­թիւն իս­­­­լամ­նե­­­­­­­­­րու մար­­­­­գա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­րէի Յի­­­­­սուս Փրկչի կեան­­­­­քը եւ տա­­­­­ռապան­­­­­քը ընդմիշտ ներշնչման աղ­­­­­բիւր եղած է արո­­­­­ւես­­­­­տի հա­­­­­մար։ Թե­­­­­րեւս այստեղ կա­­­­­րեւոր գոր­­­­­ծօն մըն է վե­­­­­րած­­­­­նունդի գա­­­­­ղափա­­­­­րը, որ իր առա­­­­­ջին դրսե­­­­­ւորումնե­­­­­րը ու­­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ցաւ սրբան­­­­­կարնե­­­­­րու մի­­­­­ջոցաւ եկե­­­­­ղեցի­­­­­ներու կա­­­­­մար­­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­րուն տակ։ Ան­­­­­շուշտ կար աւե­­­­­լին։ Նկար­­­­­չութեան աս­­­­­պա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­րէզէ ներս շատ աւե­­­­­լի ազատ ոճով ար­­­­­տադրող նկա­­­­­րիչ­­­­­ներ եւս ան­­­­­հա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ղորդ չմնա­­­­­ցին այս թե­­­­­մային։ Նոյ­­­­­նիսկ մերթ ընդ մերթ իրենց մեկ­­­­­նութիւննե­­­­­րը փոր­­­­­ձանքա­­­­­բեր իսկ եղան։ Իս­­­­­կոյն կրնանք յի­­­­­շել Նի­­­­­քոս Գա­­­­­զան­­­­­ճա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­քիսը, որ իր վրայ հա­­­­­ւաքեց Կա­­­­­թողի­­­­­կէ եկե­­­­­ղեցիի շան­­­­­թե­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­րը եւ եր­­­­­կար ժա­­­­­մանակ դա­­­­­տապար­­­­­տո­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ւեցաւ եկե­­­­­ղեց­­­­­ւոյ հա­­­­­լածան­­­­­քին։ Շատ պարզ էր այդ հա­­­­­լածան­­­­­քի տե­­­­­ղի տո­­­­­ւող դրդա­­­­­պատ­­­­­ճա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ռը, որն էր հա­­­­­մար­­­­­ձա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­կիլ Յի­­­­­սու­­­­­սի կեր­­­­­պա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­րին մէջ մարդկա­­­­­յինը մտա­­­­­բերել։ Ար­­­­­դա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­րեւ Գա­­­­­զան­­­­­ճա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­քիսի վէ­­­­­պի աւար­­­­­տին Յի­­­­­սուս պահ մը կը երկմտի իր մատ­­­­­նո­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ւած տա­­­­­ռապան­­­­­քը իմաս­­­­­տա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ւորե­­­­­լու հա­­­­­մար եւ մտքո­­­­­վը կ՚անցնէ թէ ար­­­­­դեօք աւե­­­­­լի լաւ չէր ըլ­­­­­լա՞ր կեան­­­­­քը կա­­­­­պել Մա­­­­­րիամ Մակ­­­­­տա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ղենա­­­­­ցիին հետ եւ խա­­­­­ղաղու­­­­­թեան մէջ ծե­­­­­րանար թոռ­­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­րով շրջա­­­­­պատո­­­­­ւած։ Եկե­­­­­ղեցին պի­­­­­տի դժո­­­­­ւարա­­­­­նար հան­­­­­դուրժել նման միտ­­­­­քի մը, որ փուլ կը բե­­­­­րէր իր ստեղ­­­­­ծած բո­­­­­լոր այն պա­­­­­տումնե­­­­­րը, որոնք վե­­­­­րագ­­­­­րու­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ած են Նա­­­­­զով­­­­­րե­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ցի Յի­­­­­սու­­­­­սին։

Բայց եկե­­­­­ղեց­­­­­ւոյ այս բար­­­­­կութիւ­­­­­նը ար­­­­­գելք չէր կրնար ըլ­­­­­լալ, որ­­­­­պէսզի այս ան­­­­­գամ բեմ ել­­­­­լէր «Jesus Christ» փոփ օփե­­­­­րան։

Վեր­­­­­ջա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­պէս պոլ­­­­­սա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­հայ բե­­­­­մերու ծա­­­­­նօթ պա­­­­­րու­­­­­սոյց Լե­­­­­ւան Թա­­­­­պերեան եւս իր ըն­­­­­կա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­լումնե­­­­­րով կը նկա­­­­­րագ­­­­­րէ Յի­­­­­սու­­­­­սի ծնունդը, հրա­­­­­շագոր­­­­­ծութիւննե­­­­­րը, տա­­­­­ռապան­­­­­քը Գող­­­­­գո­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­թայի լե­­­­­րան վրայ եւ խա­­­­­չելու­­­­­թիւնը։ Ար­­­­­դա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­րեւ Թա­­­­­պերեանի բե­­­­­մադ­­­­­րութեամբ 17 Փետ­­­­­րո­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ւարի երե­­­­­կոյեան «Զօր­­­­­լու» կեդ­­­­­րո­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­նին մէջ առի­­­­­թը ու­­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ցանք վա­­­­­յելե­­­­­լու նոր մեկ­­­­­նա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­բանու­­­­­թիւն մը, որ իր մէջ ու­­­­­նէր բազ­­­­­մա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­թիւ խոր­­­­­հուրդներ եւ այդ խոր­­­­­հուրդնե­­­­­րով ալ ներ­­­­­կա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ներուն պար­­­­­գե­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ւեց պա­­­­­րային խնջոյք մը, շատ լաւ ընտրո­­­­­ւած երաժշտա­­­­­կան քո­­­­­լաժի մը ըն­­­­­կե­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­րակ­­­­­ցութեամբ։

Թա­­­­­պերեան իր նա­­­­­խորդ բե­­­­­մադ­­­­­րութիւննե­­­­­րով ալ նո­­­­­ւաճած էր հան­­­­­դի­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­սատե­­­­­սի հա­­­­­մակ­­­­­րանքը։ Իր ար­­­­­հեստով ար­­­­­ժա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­նացած էր գնա­­­­­հատան­­­­­քի։

Բազ­­­­­մանդամ պա­­­­­րախումբը (24 պա­­­­­րող­­­­­ներ) յա­­­­­ջողու­­­­­թեամբ ներ­­­­­կա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­յացու­­­­­ցին իրենց արո­­­­­ւես­­­­­տը, պա­­­­­րի կող­­­­­քին օգ­­­­­տո­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ւելով նաեւ դե­­­­­րասա­­­­­նու­­­­­թեան շնորհնե­­­­­րէ։ Մե­­­­­ծաւ մա­­­­­սամբ նա­­­­­խապէս ալ Թա­­­­­պերեանի բե­­­­­մադ­­­­­րութիւննե­­­­­րուն մէջ պաշ­­­­­տօն ստանձնող անձնա­­­­­կազ­­­­­մը օժ­­­­­տո­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ւած էր խնա­­­­­մեալ տա­­­­­րազ­­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­րով եւ հնա­­­­­րամիտ բե­­­­­մայար­­­­­դա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­րու­­­­­մով մը։

Մխի­­­­­թարեան Սա­­­­­նուց Միու­­­­­թեան նա­­­­­խաձեռ­­­­­նութեամբ կա­­­­­յացած կա­­­­­լա հա­­­­­մեր­­­­­գին ներ­­­­­կայ էր պատ­­­­­րիարք Սա­­­­­հակ Բ., իր կող­­­­­քին ու­­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­նալով Արամ արք. Աթէ­­­­­շեանը։

Սրբա­­­­­զան պատ­­­­­րիար­­­­­քը հուսկ բան­­­­­քը ար­­­­­տա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­սանե­­­­­լու պա­­­­­հուն ինք եւս անդրա­­­­­դար­­­­­ձաւ պա­­­­­րող­­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­րու բազ­­­­­մա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­կող­­­­­մա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­նի շնոր­­­­­հին։ Լե­­­­­ւոն Թա­­­­­պերեանի «Ճամ­­­­­բորդ» բե­­­­­մադ­­­­­րութիւ­­­­­նը նոր ու­­­­­րա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­խու­­­­­թիւն մը եւս եղաւ մեր հա­­­­­մայնքի համար։