Համայնապատկեր երկրաշարժէն տասը օր անց
Թուրքիոյ հարաւային ու հարաւ արեւելեան շրջաններու տասը քաղաքներու մէջ մեծ աւերներ գործած երկրաշարժի զոհերու թիւը արդէն գերազանցած է 35 հազարը։ Դարձեալ պաշտօնական տուեալներով 100 հազարէ աւելի վիրաւորեալներ կը դարմանուին հիւանդանոցներու մէջ։ Երբ ընդհանուր համոզում կը տիրէ թէ այլեւս կենդանի մարդ չէ մնացած, փրկարարները տակաւին կը շարունակեն փլատակներու տակէն կենդանի կեանքեր դուրս բերել։ Հրաշքի համազօր այդ փրկութեան օրինակները տեսնելով ընդվզում կը յառաջանայ կառավարութեան փլատակի թափօնը վերցնելու որոշումին։ Իրենց աշխատանքը դադրեցուցած կարգ մը փրկարար ջոկատներ երկրէ հեռանալու պահուն կ՚անդրադառնան այս որոշումի սխալութեան, դիտել տալով թէ նոյնիսկ ինը օր անձ կարելի եղած է ողջ մնացած մարդկանց հասնիլ եւ անոնք դուրս բերել իրենց գտնուած տեղերէն։ Միւս կողմէ Իսրայէլի փրկարար ջոկատը ալ աւելի կանուխ աւարտեց իր աշխատանքը, պնդելով թէ անձնակազմի կեանքին սպառնացող վտանգներու մասին լսումներ ստացած են։ Այդ ծիրէն ներս Հայաստանի փրկարար ջոկատն ալ կը պատրաստուէր իր առաքելութիւնը աւարտին բերելու։ Մեր կատարած հեռախօսակապով անոնք յայտնեցին թէ իրենց աշխատանքի ընթացքին յաջողած են երեք կեանքեր փրկելու։ Անդին նաեւ փլատակներու տակէն դուրս բերած են 10 անշունչ մարմին։ Նոյնիսկ անշունչ մարմիններու փլատակներէն դուրս բերուիլը մեծ նշանակութիւն ունի աղէտի գօտիի մէջ, քանի որ մարդիկ օր ու գիշեր կը սպասեն իրենց հարազատներու դիակներուն տիրանալ, որպէսզի պատշաճօրէն կատարեն խղճի վերջին պարտականութիւնը։
Այս պահուն յայտնի դարձած է թէ երկրաշարժի առթիւ Թուրքիոյ տարբեր քաղաքներուն մէջ մահացած են 11 հայեր։
Նոյնպէս զոհեր ունեցած են Անտիոքի յոյն ուղղափառ համայնքը, թէ Սամանտաղի եւ թէ Ալթընէօզիւի մէջ։ Նաեւ վնասուած է Յոյն Ուղղափառներու մի քանի եկեղեցիներ։ Անտիոքի փոքրաթիւ Հրեայ համայնքի Ռապի Շաուլ Ճենուտիօղլու եւ կինը Թունա մահացած են փլատակներու տակ։ Շաուլ Ճենուտիօղլու յամառօրէն կը պայքարէր այս քաղաքի համարեա բոլորն ալ տարեցներէ բաղկացող հրեայ համայնքի յարատեւութիւնը ապահովելու համար։
Անտիոքի զոհերուն շարքին են նաեւ Թուրք բողոքական համայնքի անդամները։ Անոնք եւս կորսնցուցին իրենց հոգեւոր առաջնորդները եւ անդամներ։ Ճակատագրական երեւոյթ մը ըլլալով երկրի կրօնական փոքրամասնութիւնները թուելու պահուն ամենաուշ յիշատակուածներն են թուրք բողոքականները, որոնք հաւատացեալներու քանակով կը գերազանցեն շատերուն։ Բացի Անտիյոքի հրեայ, քրիստոնեայ եւ ալեւիներէ, Ատըեամանի մէջ ալ հայ եւ ասորի համայնքէն կորուստներ արձանագրուած են։
Պատրիարքարանի կարգադրութեամբ Տէր Գրիգոր Աւաք. Քահանայ Տամատեան մեկնած էր Մալաթիա այս տեղի հայ զոհեալները յուղարկաւորելու համար։ Իսկ անդին Անտիոք, Իսքենտերուն եւ Սամանտաղի մէջ կարելի չեղաւ եկեղեցական կարգով յուղակաւորութիւն կատարել, քանի որ տեղւոյն հոգեւոր հովիւը Տէր Աւետիս Քահանայ Թապաշեան իր ընտանիքի անդամներով, Իսքենտերունի ու Վաքըֆի ծուխերով աւելի քան 65 հոգինոց խումբով մեկնած էր Իսթանպուլ։
Այս մասին Իսքենտերունի թաղական խորհուրդի ատենապետ Եուսուֆ Թապաշ յայտնեց թէ աղէտի գօտիէն հեռացողներէն մօտաւորապէս 130 հոգի փոխադրուած են Իսթանպուլ եւ ապաստանած են իրենց ազգականներուն կամ բարեկամներուն տուները։ Ան նաեւ բացատրութիւններ տուաւ «Ակօս»ի թղթակից Իշխան Էրտինչին Իսթանպուլէն ուղարկուած մարդասիրական օգնութեան բաշխումի մասին։ «Իսքենտերունի մէջ ապրանքները իջեցուցինք Ոստիկան Զօրաց պաշտօնեաներու հսկողութեան տակ։ Վաքըֆի մէջ արդէն թալանման վտանգ մը չկար։ Հետեւաբար տեղւոյն ուղղափառ համայնքին ուղարկուած ծրարներն ալ հոն իջեցուցինք։ Ապա ուղղուեցանք Ալթընէօզիւ եւ հոն ալ տեղւոյն թաղականութեան կողմէ ապահով շտեմարան մը տրամադրուեցաւ ու իրենց նպաստը յանձնեցինք։ Եթէ Անտիոքի կեդրոնը օգնութիւն բաժնել ուզէինք խիստ հաւանական է որ թալանի պիտի ենթարկուէինք»։
Երբ մէկ կողմէ սկսած է փլատակները վերացնելու աշխատանքը, Թուրքիոյ Փաստաբաններու Կաճառը ահազանգ կը հնչեցնէ փաստահաւաքման նիւթով։ «Այս թափօնը խիստ կարեւոր է յառաջիկային յարուցուելիք դատերու առումով։ Այստեղի պեթոնի եւ երկաթներու քննարկումը առանց կատարելու փլատակներու վերացումը փաստերու քօղարկում մը նշանակէ» կ՚ըսուի կաճառի յայտարարութեան մէջ։
