Halk oyunlarında eşcinsellere yer yok
Ermenistan’da homofobik ve transfobik düşüncenin güçlü olduğunu biliriz. Geçtiğimiz hafta Ermenistan başkenti Yerevan’da yaşanan bir olay bunun kanıtı oldu. Kyle Khandikian eşcinsel olduğu için beş aydır üyesi olduğu Ermeni halk oyunları grubundan hocası tarafından kovuldu. Olay Kyle’ın Ermenistan’daki homofobik ve transfobik akımları eleştiren yazı yazması ve yazıda eşcinsel olduğunu açıklamasıyla gelişti. Los Angeles doğumlu Kayle Khandikian’ın Ermenistan’a uzanan hikayesini ve maruz kaldığı ayrımcılığı kendisinden dinledim. Mamikon Hovsepyan’la da Ermenistan’ın LGBTİ hallerini, yayınlanan videodan sonra aldığı tehdit mesajları konuştuk.
“Gizlemeliyim”
Ermeni eşcinsellerin hem Ermenistan’da, hem diasporada dışlandığını söyleyen Kyle Khandikian yolunun nasıl Ermenistan’a düştüğünü anlattı: “Los Angeles’ta doğdum, orada yaşadım. Ermeni Ulusal Koleji’nde eğitim aldım. Ermeni lisesinde okuduğum zamanlar eşcinsel olduğumu saklıyordum. Okulda kimsenin destek olmayacağını biliyordum. Okulumuzun yönetimi çok homofobikti. Toplumumuzda LGBTİ bireyler görünmez haldeler. Tek bir eşcinsel Ermeni tanımıyordum, ‘Tek eşcinsel Ermeni benim’ diye düşünüyordum. Üniversiteye başladığımda açıldım, eşcinsel olduğumu açıkça söylemeye başladım. O vakit başka Ermeni eşcinseller de olduğunu öğrendim. Üniversite’den mezun olduktan sonra Ermenistan’a gelmenin, Ermenilerle bağ kurmanın benim için çok önemli olduğunu anladım. Çok yurtsever biri olduğumu söyleyebilirim. ABD’de bir şirkette bir sene boyunca çalıştım ve toplumumla çalışmayı, toplumuma bir katkı sunmayı istediğimi anladım. İşimi bırakıp Ermenistan’a gelmeye, en az 1-2 yıl burada yaşamaya karar verdim. Özellikle de Ermenistan’da LGBTİ bireylerin durumunu öğrenmek, onlarla tanışmak, destek vermek istedim. Eşcinsel bir Ermeni olarak ben bu soruna çok kişisel yaklaşıyorum. Birçok kişi için LGBTİ birey ve Ermeni olarak yaşamak, bu iki kimliği taşımak çok zor. Bu sadece Ermenistan için değil, Ermeni diasporası için de geçerlidir. Örneğin Los Angeles’ta homofobi ve transfobi var diyebiliriz. Bu sene eşcinsel Ermeniler başka Ermeniler tarafından iki kez saldırıya uğradı. Bu çok büyük sorunla karşı karşıya olduğumuzu gösteriyor”.
“Hitler’i övüyorlar”
Kyle Khandikian yazdığı bir yazıdan sonra beş ay boyunca üyesi olduğu dans grubunun hocası tarafından gruptan kovulmasını şu sözlerle anlattı: “Ermeni halk danslarını öğrenmek istiyordum. Sonuçta Ermenistan’a aynı zamanda Ermeni kültürünü keşfetmek için geldim. Ermenice şarkı söylemek, konuşmak, Ermeni halk oyunlarını öğrenmek, oynamak her diaspora Ermenisi’nin hayalidir. Böylece beş ay önce Yerevan’daki dans gruplarından birine katıldım. Birkaç gün önce her zamanki gibi kursa gittiğimde grubun dans eğitmeni beni dışarıya çağırdı ve bana günler önce yazdığım bir yazı hakkında sorular sormaya başladı. Yazdığım yazının başlığı şuydu: ‘Ermeni olmakla nasıl ve neden gurur duyayım?’ Bu yazıda LGBTİ bireylerin Ermenistan’da ve diasporada görünmez olduklarını anlattım. Eleştirel bir yazıydı. İnsanların LGBTİ’lere karşı yaklaşımlarını, şiddet çağrılarını eleştirdim. Ermenistan’da insanlar Hitler’i övmeye başladılar. Nedeni ise zamanında 10.000’e aşkın LGBTİ’leri öldürmesi. Evet, bununla gurur duyamam. Fakat aynı yazıda Ermenistan’ı, buradaki insanları, beni sevmeyenleri bile sevdiğimi yazdım. ‘Ermenistan beni sevmezse de, ben onu seviyorum’ dedim. Aynı yazıda eşcinsel olduğumu açıkça dile getiriyorum. Bu yüzden de beni dans grubundan kovdu.
Dans hocası bana: ‘Ne akılla o yazıyı yazdın?’, ‘LGBTİ ne demek?’ dedi. Ben de eşcinsel anlamına geldiğini söyledim. Eşcinsellere karşı mücadele verdiğini, eşcinsellerin taşlanması gerektiğini dile getirdi. ‘Ben taş atmazsam da onların taşlanması gerekiyor’ gibi cümleler kurdu ve benim Ermeni halk oyunlarını oynamaya hakkım olmadığını açıkladı. Buna karar vermeyi nasıl kendisine hak tanıdığını anlamıyorum.”
Kyle, ayrımcılığa uğramak istemediği için Ermenistan’da çok dikkatli olduğunu, açık bir şekilde cinsel yönelimini belirtmediğini dile getiriyor. Kyle kendi vatanında dışlanmaktan hayli üzgün.
Dayanışma zamanı
“Pink Armenia”dan aktivist Mamikon Hovsepyan LGBTİ sorununun hükümet tarafından sürekli kullanıldığını söyledi ve son örneği dile getirdi: “Ermenistan’da homofobi çok yaygın. Devlet de bunu değiştirmek için hiç adım atmıyor. Mesela son Anayasa değişiklikleri zamanında, Ermenistan hükümeti yeni Anayasa tasarısına Ermenistan’da eşcinsel evliliklerin imkansızlaştırılmasına dair bir madde ekledi ve halka: ‘Bakın, böyle güzel bir maddemiz var, milletimizi kurtaracağız’ demeye başladı. Spekülasyon için bu çok iyi bir konu”.
Hovsepyan, “Halen Ermenistan’da LGBT bireylerin olmadığını düşünen çok insan var. Geçmişe göre LGBTİ’ler arasında da artık dayanışma var. Küçük fakat var. 10 sene önce medya bu konuyu görmezden geliyordu. Günümüzde olumsuz da olsa konuşuluyor. Bu konunun olumlu veya olumsuz şekilde konuşulması, gündemde olması iyi bir şey” diye konuştu.
