Halepli Ermeniler zorda
30 Eylül'de Suriye ordusunun ateşkesi sonlandırdığını ilan edip muhalif cephenin hâkim olduğu Halep'in Doğu bölgelerine saldırıya başlamasıyla, muhalif güçlerin de bir süredir durduğu bombardımanlar tekrar başladı. Bahsedilen Doğu cephesinin sınırında bulunan bütün mahallelerle birlikte Ermenilerin yoğun yaşadığı mahalleler de bombardıman altında. Ancak asıl ateş altında olan Ermeni mahalleleri. Yaklaşık bir haftadır devam eden saldırılardan etkilenen Halep Ermeni toplumunun durumunu Halepli yazar, senarist Manuel Keşişian'la konuştuk.
30 Eylül'den günümüze kadar Halep'te yaşanan olaylardan bahseder misiniz?
30 Eylül'den başlayan roketatarlı saldırıların sadece Ermenilerin yoğun yaşadığı ve kolayca muhaliflerin saldırılarının hedef haline gelen mahallelere değil, çatışmanın sürdüğü bölgede bulunan bütün mahallelere yapıldığını söylemek gerekiyor.
Geçtiğimiz günlerde yapılan saldırılarda sekiz Ermeni hayatını kaybetti. 5 Ekim'de yapılan saldırıda hayatını kaybedenlerden Kaspar Şatoyan ve Movses Movsesyan 30 yaşlarında, çocukluk arkadaşı, yoldaş ve ikisi de Ermeni mahallelerini koruyanlardan. Haftaya Mosik'in (Movses) düğünü olacaktı. Bu saldırıdan iki Ermeni de yararlandı.
Günümüzde Halep'teki Ermeni toplumunun sayısı nedir? Elbette eğer öyle bir sayı belirtmek mümkünse.
Bugün Halep'teki Ermeni okullarında yaklaşık 2000 öğrencinin olduğunu var sayarsak, şehirde 8.000-10.000 arası Ermeni’nin yaşadığını söylemek mümkün olur. 1000'den fazla 70 yaş üstü Ermeni nüfusu var. Ermeni huzurevinde 30 yaşlımız var. Azkayin Badısbaran'ın (ulusal barınak) çocukları (14-15 kişi) farklı ailelere yerleştirdiler. Orada kalmaya devam ediyorlar. Artık bir haftadır bütün Ermeni okulları kapalı, 6 Ekim resmi tatil, Cuma günü ise bütün okullar kapalı olacak. Toplumun bütün etkinlikleri iptal edildi. Arpi Sanosyan'la birlikte Levon Şaroyan'ın 2016'da Halep'te yayınlanan kitabını tanıtacağız. Bunun dışında her şey iptal edildi.
Halep'teki Ermeni toplumunun şu anki durumu nasıl?
Ermeni toplumu yasta. Bazen umutlanıyoruz ve yakında bütün şehrin devletin eline geçeceğini ve bombardımanın duracağını umuyoruz. Fakat hemen ardından umutsuzluğa kapılıyoruz ve gelecekte Halep'te, Suriye'de bize yer kalmayacağını düşünmeye başlıyoruz.
Artık bir haftadır sular kesildi. Elektriği jeneratörlerden alıyoruz ve bu elektrik için çok para ödemek zorunda kalıyoruz. Toplum aşırı fakirleşmiş, ucu ucuna ancak yetiştiriyor, bunu da farklı kurumlardan aldığı yardımlarla yapıyor.
Samimi söylemem gerekiyorsa toplumumuz şaşkınlık içinde. Fakat bir şey kesin: toplumu tamamen terk edemeyiz. Bir yandan da Halep'ten gitmek isteyenlere dışarıdan destek verilmeli, en azından Ermenistan'a yerleşmeleri sağlanmalı. Bunda hem herkesin gitmesi gerektiğini düşünenler, hem de her ne olursa olsun kalmamız gerektiğini söyleyenler hemfikirler.
30 Eylül’de Halep’teki Ermenilerin yoğun yaşadığı Nor Gyuğ (Yeni Köy) ve Villalar mahallelerine yapılan roketatarlı saldırılar nedeniyle can kaybı yaşanmıştı. Halep'teki bombardıman üzerine Yeni Köy mahallesinde bulunan Azkayin Badsbaran (ulusal barınak) öğrencileri farklı ailelerin yanında barınmıştı. Ardından bombalanan Villalar mahallesinde bulunan Surp Asdvadzadzin (Meyrem Ana) kilisesinin yakınında bir eve düşen bombalardan beş Ermeni hayatını kaybetmiş, 11 kişi yaralanmıştı.
İlk günlerde hayatını kaybedenlerin kimlikleri şöyle: Arman Hindoyan, Mirey Hindoyan, Tsila Capağcuryan, Hasmig Giragosyan-Bereciklyan ve Bier Hariro. Garnik Karapetyan, Tsovik Kapikyan, Beti Lakhoyan-Hindoyan, Movses Hindoyan, Nazar Zarmanyan, Mari Karapetyan, Ara Aramyan, Arshak Bereciklyan, Harut Avagyan, Yakup ve George Hariro ise yaralandı. 5 Ekim'de gerçekleşen saldırıda ise Kaspar Şatoyan, Movses Movsesyan ve 1 kişi daha hayatını kaybetti.
