Hak örgütleri: Cumartesi Anneleri davasında yargılananlar beraat ettirilmeli
Üç kuruluşun açıklaması şöyle:
"Cumartesi Anneleri/İnsanları’nın 25 Ağustos 2018’de gerçekleştirdiği 700. hafta toplanmasında gözaltına alındıktan sonra 2911 Sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’nun 32/1 Maddesi gereğince ‘ihtara ve zor kullanmaya rağmen dağılmamak’ ile suçlanan 46 kişinin yargılandığı davanın ilk duruşması 25 Mart’ta görülecek. Polis, İstanbul’daki eyleme katılmak için toplanan barışçıl kalabalığı dağıtmak için tazyikli su ve biber gazı dahil aşırı güç kullandı ve 46 kişiyi gözaltına aldı. Bu kişiler suçlu bulundukları takdirde altı aydan üç yıla kadar hapis cezasına mahkum edilebilir.
Yargılanan 46 kişi arasında insan hakları savunucuları, siyasal aktivistler, gazeteciler ve zorla kaybedilenlerin yakınları yer alıyor. Bu 46 kişi hakkında, ifade özgürlüğü ve barışçıl toplanma haklarını kullandıkları için açılan temelsiz dava, hükümetin Türkiye’deki sivil topluma, insan hakları savunucularına ve muhalif görüşlerini barışçıl biçimde ifade eden kişilere yönelik aralıksız baskılarının artan son örneklerinden biridir.
Uluslararası Af Örgütü, İnsan Hakları İzleme Örgütü ve Front Line Defenders olarak, Türkiye yetkililerini, 46 kişinin derhal beraat etmesini sağlamaya ve ifade özgürlüğü ve barışçıl toplanma haklarını güvence altına almaya çağırıyoruz. Türkiye yetkilileri, 25 Ağustos 2018’de Galatasaray Meydanı’nda polisin aşırı güç kullanımı ve kötü muamele iddialarına ilişkin acilen kapsamlı ve bağımsız bir soruşturma başlatmalı ve sorumluluk taşıyan kişileri uluslararası adil yargılama standartlarına uygun bir şekilde adalet önüne çıkarmalıdır."
Açıklamada davanın arka planına ilişkin şu bilgiler verildi:
"Cumartesi Anneleri/İnsanları, Mayıs 1995’ten beri her Cumartesi, 1980’ler ve 1990’larda zorla kaybedilen sevdikleri için hakikat ve adalet talebiyle aynı yerde barışçıl olarak toplanan kayıp yakınlarıdır. 500. ve 600. hafta gibi simgesel günlerde daha yüksek sayıda kişinin katılımına tanıklık edilen bu toplanmalar, yetkililer tarafından herhangi bir kısıtlama uygulanmaksızın Galatasaray Meydanı’nda barışçıl bir biçimde gerçekleştirilmekteydi.
25 Ağustos 2018’deki 700. toplanma, yetkililere 48 saat önceden bildirimde bulunulmadığı gerekçesiyle Beyoğlu Kaymakamlığı tarafından yasaklandı. Sabah 10.00 sularında 50 civarında kişi eyleme hazırlık yapmak için toplandı. Kolluk görevlileri bu kişilere dağılmalarını söyledi ve biber gazı, tazyikli su ve plastik mermiler de dahil aşırı güç kullanarak topluluğa müdahale etti. Buluşmanın başlangıç saatinde daha yüksek sayıda katılımcı toplanma alanına geldi ve oturma eylemi başladı. Polis aşırı güç kullanmaya devam ederek aralarında bir çocuğun da bulunduğu 47 kişiyi gözaltına aldı ve yaklaşık 10 saat boyunca gözaltında tuttu.
Türkiye İnsan Hakları Vakfı’nın bildirdiğine göre, eyleme katılan 12 kişi gözaltına alındıkları esnada yaralandı. İstanbul Valiliği, eyleme katılanların, polisin aşırı güç kullanımına ilişkin şikayetlerini sağlık raporlarıyla da kanıtlandığı halde dikkate almadı. İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, İstanbul Valiliği ve Beyoğlu Kaymakamlığı hakkında ‘görevi kötüye kullanma’ suçundan yapılan suç duyurularının yanı sıra, İstanbul 6. İdare Mahkemesi’ne Galatasaray Meydanı’ndaki eylem yasağının iptali için yapılan başvuruyu reddetti. İstanbul Bölge İdare Mahkemesi de yasaklama kararına yapılan itirazı Ekim 2020’de reddetti. İtiraz, 27 Ocak 2021’de Danıştay’a taşındı ve henüz karara bağlanmadı.
18 Kasım 2020’de, İstanbul Asliye Ceza Mahkemesi, kayıp yakınları, insan hakları savunucuları, siyasal aktivistler, gazeteciler ve diğer kişilerin de aralarında bulunduğu 46 kişi hakkındaki iddianameyi kabul etti. Davanın ilk duruşması 25 Mart 2021’de İstanbul 21. Asliye Ceza Mahkemesi’nde görülecek.
Cumhurbaşkanı ve İçişleri Bakanı’nın kamuoyuna yaptıkları açıklamalarda Cumartesi Anneleri/İnsanları’ndan ‘terörist’ olarak söz etmelerinden ötürü derin bir kaygı yaşıyor ve 46 kişi hakkındaki davanın Cumartesi Anneleri/İnsanları’nı ve onların adalet taleplerini destekleyen diğer kişileri susturma amacı taşıdığına ilişkin endişemizi ifade ediyoruz."
