Haddeciyan’ın başyapıtı yeniden Türkçede
ARAKEL ARMADYAN
Ermenice edebiyatın yaşayan en önemli yazarlarından Rober Haddeciyan’ın başyapıtı olarak kabul edilen, ilk kez 1997’de Türkçeye çevrilen ‘Tavan’, bu kez Anahid Hazaryan’ın çevirisiyle Aras Yayınları tarafından yayınlandı. Haddeciyan, Tavan’da yatalak kalmış bir adamın dünyasına davet ediyor okurunu. Okur, hastanede tavanı izlerken girişilen hayat muhasebesinin zaman ve mekân algısını nasıl yeni baştan şekillendirdiğine şahit oluyor. Serbest çağrışım ve bilinç akışı tekniğiyle yazılan ‘Tavan’, bu yönüyle konusunun evrenselliğinin yanı sıra türünün çağdaş, eskimeyen bir klasiği olarak da dikkat çekiyor.
Edebiyat eleştirmeni Ömer Türkeş, ‘Tavan’la ilgili olarak yazdığı ‘Yaşlı Bir Adamın Güncesi’ başlıklı yazısında şöyle diyor: “Tavan, Türk romanında eksikliğini sıklıkla vurguladığım -yaşlılık, hastalık, çocukluk gibi- temaları barındıran, kurgusu ve anlatımıyla güzel bir roman. (…) Haddeciyan, ansızın uğradığı felaketle hayatı kararan bir adamın zihninde sürdürdüğü renkli ve canlı hayata, geçen yıllara, hayata, ölüme, aşka ve cinselliğe dair sıcak ve çok doyurucu bir hikâye anlatmış.”
Yaşam öyküsü
Rober Haddeciyan’ı yakından tanımak için Aras Yayınları tarafından hazırlanan biyografisine kulak verelim:
Ermenice edebiyatın yaşayan en önemli ve üretken yazarlarından biridir. 1926’da Avedis-Siranuş çiftinin çocuğu olarak İstanbul Bakırköy’de dünyaya geldi. Ailesinin Kurtuluş’a taşınmasının ardından Pangaltı Mıkhitaryan Ermeni Okulu’na kaydolarak liseye kadar bu okulda eğitim gördü. 1944’te mezun olduktan sonra bir yıl İstanbul Üniversitesi Fizik-Matematik bölümüne devam etti, daha sonra geçiş yaptığı Edebiyat Fakültesi Felsefe-Psikoloji Bölümü’nden 1950’de mezun oldu. Askerliğini yedek subay olarak Ankara ve Ağrı’da tamamladıktan sonra Süzan Tamikyan’la evlenerek büyük bir tekstil firmasının temsilcisi olarak çalışma hayatına atıldı.
Daha okul yıllarında edebiyat yeteneğiyle dikkat çeken Haddeciyan, öğretmenlerinin de teşvikiyle 1946’da ‘Paraskhal’ (Kelime Yanlışı) adlı öyküsünü ‘Aniv’ (Tekerlek) aylık dergisine gönderdi. O tarihten itibaren kendisini tamamen Ermenice edebiyata adayarak Zahrad, Zareh Khrakhuni ve Varujan Acemyan’la birlikte günlük Ermenice Marmara gazetesinin edebiyat sayfalarını hazırlamaya başladı. 1967’de Marmara’nın yayın yönetmenliğini üstlenerek günlük toplumsal meselelere dair köşe yazılarının yanı sıra çeviri çalışmalarında bulundu.
1983’te en önemli eseri kabul edilen ‘Arasdağı’ (Tavan) yayımlandı. ‘Vasdag’ (Kazanç) 1976’da, ‘Arasdağı’ da 1983’te merkezi ABD’de bulunan Alek Manukyan Vakfı Edebiyat Fonu’nun birincilik ödülüne layık görüldü.
Edebiyat bilimci Suren Tanielyan’ın ‘R. Haddeciyan, neraşkharhi keğarvesdagan knnutyun’ (R. Haddeciyan, Sanatsal Bir İç Dünya İncelemesi) başlıklı kapsamlı çalışması sayesinde Ermenistan’da da geniş kitlelerce tanındı. 2001’de Ermenistan Gazeteciler Birliği’ne üye olarak kabul edilen Haddeciyan, aralarında Ermenistan Kültür Bakanlığı Altın Madalyası, Ermenistan Devleti Movses Khorenatsi Madalyası, Erivan Devlet Üniversitesi Altın Madalyası, Ermenistan Gazeteciler Birliği Altın Kalem Ödülü, S. Mesrob Maşdots Ödülü, Surp Sahak Surp Mesrob Madalyası’nın da bulunduğu sayısız ödüle layık görüldü. Haddeciyan, Marmara gazetesinde ve sahibi olduğu basımevinde Ermenice edebiyata, kültür-sanat ve toplumsal hayatına katkıda bulunmayı sürdürmektedir. Roman, öykü, eleştiri, deneme, oyun, gazete yazıları türlerinde yüzden fazla kitabı vardır.
Tavan
Rober Haddeciyan
Çeviri: Anahid Hazaryan
Aras Yayınları
208 sayfa.
