Gökçeada'ya Rum ortaokulu
Rum toplumu 50 yıl aradan sonra Gökçeada'da (İmroz) ilkokul açmıştı. Ankara’nın iki yıl önce verdiği karar doğrultusunda Rum toplumuna yarım yüzyıllık aradan sonra eğitim hakkı tanındı. Rum ilkokulu geçen yıl dört öğrenciyle Zeytinliköy’deki binasında eğitime başlamıştı. Önümüzdeki eğitim-öğretim döneminde ise Tepeköy’de ortaokul açılacak. Eylül ayında ilk zilin çalacağı okul Rum Vakfı'na ait bir binada hizmete girecek.
'Destek veriliyor'
Konuyla ilgili Al Jazeera’ye açıklamalarda bulunan Vakıflar Genel Müdürlüğü-Azınlık Vakıfları Temsilcisi Laki Vingas, daha çok eski Gökçeadalı Rumların adaya gideceğini söyledi. Vingas'ın verdiği bilgiye göre başta Yunanistan'da olmak üzere tüm dünyada yaklaşık 15 bin Gökçeadalı Rum var.
Ortaokul olarak açılması planlanan tarihi Rum okulu binası, Tepeköy Muhtarlığı ve kaymakamlığın mülkiyetinde. Binanın tahsisi konusunda herhangi bir sıkıntı yaşanmadığını belirten Vingas, aksine büyük destek gördüklerini söyledi.
Milliyetçi refleks var mı?
Peki, milliyetçi kesim bu dönüşleri nasıl karşılıyor, herhangi bir tepki söz konusu mu? Vingas bu soruya şöyle yanıt verdi:
“Öncelikle söylemek isterim ki öyle çok sayıda Rum adaya gelmiyor, gelenler Gökçeada kökenli Rumlar. Milliyetçi kesimle ilgili sorunuza gelince artık burası 10 yıl öncesi gibi değil. Adanın belediye başkanı MHP’li, kadrosunda Rum memurlar var. Tepeköy, Zeytinli ve Bademli köylerinin muhtarları Rum. İhtiyar heyetlerinde yine Rumlar var. Adada her geçen yıl ortak yaşam algısı gelişiyor ve müspetleşiyor.”
Adadaki mülkiyet sorunu
Gökçeada’da 1964 yılına kadar kadar yaklaşık 6 bin Rum yaşıyordu. Kıbrıs sorunu gerekçe gösterilerek 1964 yılında Rumlar Türkiye’den zorunlu olarak gönderildi. Pek çoğu giderken mülkiyetlerini arkada bırakmak zorunda kaldı. Süreç içerisinde araziler ve taşınmaz mülkler istimlak edildi. Vingas istimlak edilen taşınmazlarla ilgili davaların sürdüğüne dikkat çekti:
Vakıflar Kanunu'nun geçici 11. maddesi uyarınca halihazırda açılan davalar var. Adada evi ve arazisi olan Rumlar hâlâ var, son yıllarda özellikle Ağustos aylarında Rumlar zaten adaya kendi evlerine geliyordu.”
Altyapı ve istihdam sorunu
Gökçeadalı Rumlarda geleceğe karşı bir umut oluştuğunu söyleyen Vingas eğitim hakkının yeniden tanınmasının önemli olduğunu fakat tek başına yeterli olmadığını söyledi.
“Eğer adada bir gelecek düşünüyorsak altyapı hazırlanmalı, istihdam yaratılmalı. Devlet ve Rum toplumunun kanaat önderleri altyapı oluşumunu desteklemeli. Hayvancılık ve tarım geliştirilmeli.”
Neden ortaokul?
İlkokulda sadece dört öğrenci bulunmasına karşın neden ortaokul açma kararı aldıkları yönündeki sorumuzu Vingas şu sözlerle cevapladı:
“Üç yüz yıllık eğitim mazisi olan bir adadan ve bu toprakların insanı olan Gökçeadalı Rumların eğitilme hakkından söz ediyoruz. Bu hakka müdahale etmemek lazım, bu doğal bir hak olarak görülmeli. İlkokulu bitirip 11 yaşına gelecek olan bir çocuğu ailesi nereye gönderecek, İstanbul’da büyük bir kültür şoku yaşar. Ortaokul eğitimde devamlılığın bir göstergesi olacak ve aileleri teşvik edecek.”
50 yıl aradan ve büyük mücadelelerden sonra ilkokulu açabilmenin ve faaliyete geçirmenin hiç de kolay bir adım olmadığını belirten Vingas, “Evet adada okul açma kararı bizi son derece mutlu etti fakat bir yandan da ironik, yarım yüzyıl boyunca büyük bir mağduriyet yaşandı” diyor.
