Fisk, Almanların Ermeni Soykırımı'ndaki rolünü tekrar gündeme getirdi
İngiltere’de yayımlanan The Independent gazetesinin deneyimli Ortadoğu muhabiri Robert Fisk’in yayımladığı bir fotoğrafta, kafataslarının arkasında üç Osmanlı askeri, yerel Kürt unsurlara ait kıyafet giyindiği tahmin edilen adam ve iki Alman asker görülüyor. Alman askerlerin kimlikleri tespit edilemese de üniformalarından Alman ordusunun askerleri oldukları anlaşılıyor.
Rober Koptaş, Wegner’in hayat hikâyesini araştırdı. Okumak için
BİR SÜRGÜN: ARMIN TEOPHILE WEGNER
Robert Fisk, fotoğrafı Alman ordusu sağlık görevlilerinden Armin Wegner’in çektiğini yazdı. Wegner 1915 yılı boyunca Alman sağlık görevlileri ile birlikte dolaşarak olayların her anını görüntülemişti. Adolf Hitler Almanyası’nda Yahudi soykırımına karşı tutumu nedeniyle tutuklanan ve işkence gören Wegner’in küllerinin bir kısmı, ölümünün ardından Yerevan’daki Ermeni Soykırımı Müzesi’ne götürülmüştü. .
The Independent’daki köşesinde Fisk, Cumartesi günü, daha önce yayınlanmamış bu fotoğrafa yer vererek, “Bu yeni keşfedilen fotoğraf, Türkler’in zulüm yaptığı yerlerde Alman İmparatorluğu’nun subaylarının da bulunduğunu gösteriyor. 1915’te Ermenilerin topluca öldürülmesine Almanlar da katıldı mı?” sorusunu yöneltti. Fisk, fotoğrafın Almanların; 1915 Ermeni Soykırımı’ndaki rolünü bir kez daha kanıtladığı yorumunu yaptı. Alman Meclisi, 15 Haziran 2005’te Alman İmparatorluğu’nun 1915’te Ermenilerin toplu olarak katledilmesinde rol oynadığını kabul etmişti. Alman İmparatorluğu’nun olaylarda sorumluluğu olmasından üzüntü duyulduğu ifade edilmişti.
‘Nazi fotoğraflarına çok benziyor’
Fotoğrafın 1915 yazında Erzincan’da çekildiğini belirten Fisk, bu bölgenin 1916’da Rus işgaline uğradığını hatırlatarak, Rus ordusuyla birlikte savaşan Ermenilerin ‘bölgede soykırımın kanıtı taşıyan birçok belge ele geçirdiğini’ yazdı. Ünlü gazeteci, “Bu zulüm karesi, çeyrek yüzyıl sonra Nazi askerlerinin Yahudi soykırımı kurbanlarıyla çektiği fotoğraflara benziyor. Bu kare türünün ilk örneği değil. Ama Almanlar çoktan 20’nci yüzyılın ilk soykırımında işlenen insanlık suçlarından affedilmiş durumda” ifadesini kullandı.
‘Ermeni soykırımına tanık olan bazı Almanların daha sonra Nazi rejimi içinde önemli roller üstlendiğine dair izler bulduğunu’ yazan Fisk, bu duruma örnek olarak ise bazı isimleri gösterdi. Makalede “Mesela Konstantin Freiherr von Neurath, Türklerin 4’üncü ordusuyla birlikte 1915’te Ermenilere karşı ‘operasyonları’ takip etti. Daha sonra Hitler’in dışişleri bakanı oldu. 1915-16 yıllarında Erzurum konsolosu olan Friedrich Werner von der Schulenburg, daha sonra Hitler’in Moskova’daki büyükelçiliğini yaptı. Rudolf Höss ise bir yüzbaşı olarak 1916’da Türkiye’de bulundu. 1940-43 yıllarında ise Auschwitz toplama kampının komutanı oldu. Erzincan’da kafataslarının yanında duran bu iki subayın kimliğini ise hiç bilemeyeceğiz” ifadesi yazıldı.
Robert Fisk'in yazısının orjinal metnini buradan okuyabilirsiniz
