Ezidi Soykırımı'nın 11. yılı: "Tüm dünya soykırımı tanımalı"
2014 yazında Musul’u işgal eden IŞİD, 3 Ağustos günü Ezidi Kürtlerin yaşadığı Şengal’e saldırdı. Bu saldırılarda binlerce kişi katledildi, büyük bir çoğunluğu kadın ve çocuklardan oluşan 6 bini aşkın kişi kaçırıldı. Yüzbinlerce Ezidi, Ezidi Şengal Dağı’na ve çevredeki bölgelere sığınmak zorunda bırakıldı. IŞİD tarafından kaçırılan kadınlar sistematik olarak cinsel saldırıya ve işkenceye maruz bırakıldı.
“73. Ferman” ise Ezidilerin kendi tarih anlatılarında, 2014’te IŞİD tarafından gerçekleştirilen katliama verdikleri addır. Buradaki “ferman”, Osmanlı döneminden kalma bir kavramdır ve Ezidi hafızasında, toplu katliam, sürgün ya da zorla din değiştirme girişimlerini ifade eder. Ezidiler tarih boyunca onlarca kez bu tür saldırılara maruz kaldıkları için, her bir büyük kıyımı bir ferman olarak sayarlar.
20'ye yakın ülke soykırımı tanıyor
İlk olarak Avrupa Parlamentosu, Şubat 2016’da IŞİD’in Ezidilere yönelik saldırılarını soykırım olarak tanıdı. Aynı yıl, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi de Haziran 2016’da yayımladığı raporla, Ezidilere yönelik bu saldırıları “soykırım suçu” kapsamında değerlendirdi. Bugün itibarıyla ABD, Almanya, İngiltere, Belçika, Hollanda, Kanada ve Ermenistan’ın da aralarında bulunduğu yaklaşık 20 ülke Ezidi Soykırımı’nı resmen tanımış durumda.
DEM Parti Eş Genel Başkanı Tülay Hatimoğulları, sosyal medya paylaşımında "Bu utançtan kurtulmanın yolu soykırımın tanınmasından geçer" ifadelerini kullandı:
"11 yıl önce tüm dünyanın gözleri önünde IŞİD çeteleri tarafından Ezidi halkına uygulanan soykırım, insanlık için bir utanç vesikası olarak tarihe geçti. Bu utançtan kurtulmanın yolu soykırımın tanınmasından geçer. Tüm dünya ülkeleri tarafından Êzidî Soykırımı tanınmalıdır. Karanlığa karşı direnişin sembolü olan Êzidî kadınların direnişini bir kez daha selamlıyorum. Soykırımda yaşamını yitirenleri, halkını savunmak için toprağa düşenleri saygıyla anıyorum."
DEM Parti'den gelen bir diğer açıklama ise Halklar ve İnançlar Komisyonundan Sorumlu Eş Genel Başkan Yardımcısı Yüksel Mutlu tarafından yapıldı. Mutlu açıklamasında, yaşananlarla yüzleşilmediği ve adaletin yerini bulmadığını vurguladı, uluslararası kamuoyu ve Türkiye'ye soykırımı tanıma çağrısı yaptı:
3 Ağustos 2014’te Irak’ın Şengal bölgesinde IŞİD tarafından Êzidî halkına yönelik gerçekleştirilen saldırı insanlık tarihine kara bir leke olarak kazınmıştır. Bu vahşet sırasında 5 binden fazla Êzidî katledilmiş, binlercesi kaçırılmış; kadınlar ve çocuklar köleleştirilmiş, sistematik işkencelere maruz bırakılmıştır. Aradan geçen 11 yıla rağmen binin üzerinde Êzidî kadın ve çocuk hâlâ kayıptır ve akıbetleri bilinmemektedir. Êzidî halkına yönelik bu saldırılar, bazı uluslararası kurum ve devletler tarafından soykırım olarak tanınmış olsa da uluslararası kamuoyunda hâlâ bütünlüklü ve bağlayıcı bir tanıma iradesi oluşmamıştır.
Adalet yerini bulmadı, yüzleşme olmadı
Êzidî halkı bu topraklarda yüzyıllardır varlığını sürdüren kadim bir inancın ve kültürün taşıyıcısıdır. Tarih boyunca 74 fermanla yok edilmeye çalışılan bu halk her seferinde direnerek varlığını sürdürmüş, inancını ve kimliğini korumuştur. 3 Ağustos yalnızca bir anma günü değil, aynı zamanda Êzidî halkının hakikat, adalet ve onur mücadelesinin de güncel bir çağrısıdır.
Ne yazık ki, geçen 11 yıla rağmen Êzidîlerin yaşadığı büyük acılar tam anlamıyla telafi edilmemiş; adalet ve yüzleşme süreci tamamlanmamıştır. Şengal’deki demografik yapı hâlâ tehdit altındadır. Êzidîlerin kendi topraklarına dönüş hakkı fiilen engellenmekte, IŞİD’in ideolojik ve askeri uzantıları farklı biçimlerde varlığını sürdürmektedir.
Ortadoğu’da, özellikle Suriye’de aynı karanlık zihniyet Alevilere, Dürzilere, kadınlara ve farklı inanç topluluklarına yönelik baskı, tehdit ve saldırılarını sürdürmektedir. Kadınların yaşam hakları yok sayılmakta; halklara kimlik ve inanç temelinde sistematik saldırılar gerçekleştirilmektedir. Uluslararası toplumun bu sessizliği, adaletin gecikmesine ve hakikatin görünmez kılınmasına yol açmaktadır.
Türkiye soykırımı tanımalı
DEM Parti olarak Êzidî halkına yönelik gerçekleştirilen soykırımı lanetliyor, soykırımda yitirdiklerimizi bir kez daha derin bir acıyla anıyoruz. Kadim Êzidî halkının adalet, hakikat ve özgürlük mücadelesinin yanında olduğumuzu güçlü bir şekilde vurguluyoruz. Uluslararası kamuoyunu ve Türkiye devletini Êzidî halkına yönelik bu soykırımı tanımaya, Şengal halkının iradesine saygı göstermeye, kayıpların bulunması için gerekli girişimleri başlatmaya ve Êzidîlerin kendi topraklarında özgürce ve güven içinde yaşamlarını sürdürebilmeleri için sorumluluk almaya çağırıyoruz.
Kadınları ve çocukları köleleştirenler, karanlığı pazarlayanlar tarihin utanç hanesine yazılmıştır. Bu karanlıkla yüzleşmek yalnızca geçmişin değil, bugünün ve geleceğin de sorumluluğudur. Gelecek karanlıkta kalmasın diye adaletin sesini çoğaltmak, hafızayı büyütmek ve Êzidîlerin direnişine ortak olmak bugün hepimizin görevidir.
Demokratik Birlik İnisiyatifi: Soykırım tüm dünya tarafından tanınmalı
Demokratik Birlik İnisiyatifi, 3 Ağustos 2014’te IŞİD’in yaptığı Êzidî soykırımının 11. yıldönümünde yazılı bir açıklama yayımladı ve soykırımın tüm dünya devletleri tarafından resmen tanınması çağrısı yaptı. İnisiyatif eş başkanları Gülcan Kaçmaz Sayyiğit ve Mehmet Kamaç imzasıyla yapılan açıklamada, Ortadoğu’da etnik ve dini kimlikleri hedef alan saldırıların yıkıcı etkilerine dikkat çekildi.
Açıklamada, özellikle Êzidî halkının tarih boyunca sistematik saldırılara maruz kaldığı ve 2014’te Şengal’de yaşananların bu saldırıların en vahşi örneklerinden biri olduğu vurgulandı.
“5 binden fazla Êzidî katledildi, dünya sessiz kaldı”
Açıklamada, 3 Ağustos 2014’te Şengal’de IŞİD'in saldırılarında 5 binden fazla Êzidî Kürt’ün katledildiği, on binlerce kişinin zorla yerinden edildiği hatırlatıldı.
“Tüm dünyanın gözleri önünde yaşanan bu vahşet karşısında, başta bölge devletleri olmak üzere uluslararası kurumların sessizliği, insanlığın yüz karası olarak hafızalarda yerini aldı. Êzidîlerin tarihine karanlık bir sayfa daha eklendi.”
İnisiyatifin açıklamasında, 11 yıl geçmesine rağmen bölge devletlerinin gerekli siyasi ve hukuki adımları atmadığı, Êzidî halkının güvenliğini ve kültürel varlığını koruyacak önlemlerin hâlâ hayata geçirilmediği belirtildi.
“3 Ağustos saldırısı, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi de dahil olmak üzere birçok uluslararası yapı tarafından ‘soykırım’ olarak tanındı. Ancak bu tanımanın, özellikle Türkiye başta olmak üzere Ortadoğu’daki devletler tarafından da yapılması gerekmektedir. Türkiye, Şengal'deki Êzidî gerçekliğini artık görmezden gelemez. Êzidî Soykırımı’nın tanınması, daha adil bir gelecek için ilk adımdır.”
Açıklamanın devamında, Şengal’de yalnızca inançlarını ve kimliklerini korumak isteyen Êzidî halkına saygı duyulması gerektiği ifade edilerek, kayıp ve esir kadın ve çocukların derhal kurtarılması için uluslararası topluma görev düştüğü hatırlatıldı.
“Êzidî halkı, kültürünü ve dilini onlarca tarikata karşı direnerek bugüne taşımıştır. Bugün bile mücadelelerini sürdüren Ezidiler için adaletin tesisi, ancak tüm devletlerin ve kurumların samimi çabasıyla mümkündür. Şengal’de yaşanan vahşeti bin kez daha kınıyoruz. Katliam unutulmadı, unutulmayacak. Daha iyi bir gelecek için ulusal birlik çağrımızı bir kez daha yineliyor; hayatını kaybedenleri saygı ve hüzünle anıyoruz.”
