Եւ թող խաղաղութիւն տիրէ ամբողջ տարածաշրջանին

«Ակօս»ի թղթա­կից Մա­րի Յով­հաննի­սեան զրու­ցած է Ֆրան­սա­յի Հան­րա­պետու­թեան Տե­սին Շար­պիէ քա­ղաքի քա­ղաքա­պետի տե­ղակալ, Նան­տիի ՀՀ պա­տուա­ւոր հիւ­պա­տոս, աշ­խարհահռչակ ֆուտպո­լիստ Յու­րի Ճոր­քա­յէֆի եղ­բայր տիար Տե­նի Ճոր­քա­յէֆի հետ հա­յակա­կան կե­նի, ընտրած մաս­նա­գիտու­թեան, Հա­յաս­տան առա­ջին այ­ցի, հայ-ֆրան­սա­կան յա­րաբե­րու­թիւննե­րու եւ այլ թե­մանե­րու շուրջ:

ՄԱՐԻ ՅՈՎՀԱՆՆԻՍԵԱՆ

Սկսինք սկզբէն` ձեր ար­մատնե­րէն, որուն կայ նաեւ հա­յի գի­ծը։ Ի՞նչ նշա­նակու­թիւն եւ խոր­հուրդ ու­նի այդ ձեզ հա­մար։

Այդ տոհ­մա­ծառի նշա­նակու­թիւնը կ՚ընդգրկէ շարք մը կա­րեւոր կող­մեր.

Առա­ջին ըլ­լա­լով ան կ՚ար­տա­յայ­տէ մշա­կու­թա­յին ինքնու­թիւն, որ մար­դուն կու տայ պատ­կա­նելիու­թեան զգա­ցում՝ կա­պելով անոր հա­սարա­կու­թեան մը հետ, որ կ՚առանձնա­նայ իր ու­րոյն լե­զուով, աւան­դոյթնե­րով եւ պատ­մութեամբ:

Երկրորդ ըլ­լա­լով ան կ՚ար­տա­յայ­տէ պատ­մա­կան յի­շողու­թիւն, որ կու գայ միտք բե­րելու հա­յերու յաղ­թա­հարած դժո­ւարու­թիւննե­րը՝ ամ­րապնդե­լով անոնց՝ ժա­ռան­գութիւ­նը պահ­պա­նելու եւ ապա­գայ սե­րունդնե­րուն փո­խան­ցե­լու պար­տա­կանու­թիւնը։

Եր­րորդը՝ ի հար­կէ կ՚ար­տա­յայ­տէ հպար­տութիւն ու դի­մաց­կունու­թիւն, որոնք կը խորհրդան­շեն դժո­ւարու­թիւննե­րը յաղ­թա­հարե­լու կա­րողու­թիւնն ու ինքնու­թիւնը պա­հելու ու­նա­կու­թիւնը: Չնա­յած անոր, որ զա­նազան գոր­ծօններ կը փոր­ձեն անոնք ջնջել։

Ին­ծի հա­մար հայ­կա­կան ար­մատնե­րը կը մարմնա­ւորո­ւին հպար­տութեան ակունք եւ կը յի­շեց­նեն այն զո­հաբե­րու­թիւննե­րու մա­սին, որ իմ նախ­նի­ները ըրած են: Բա­ցի այդ՝ անոնք կը ոգեշնչեն ինձ շա­րու­նա­կել պա­տուե­լու այս ժա­ռան­գութիւ­նը իմ ըն­տա­նիքի եւ իմ գոր­ծունէու­թեան մի­ջոցով: Սա այն է, ինչ ես եւ կինս կը սոր­վեցնենք մեր երա­խանե­րուն։

Ձեր եղ­բայրը` Յու­րի Ճոր­քա­յէֆը, ընտրած է ֆուտպո­լը դուք` դի­ւանա­գիտա­կան ճա­նապար­հը։ Ո՞րն է կե­նով եկած։

Բա­լիս­տի­կական ֆուտպո­լային կե­ները հօրս կող­մէն կու գայ, իսկ դի­ւանա­գիտու­թիւնը ստա­ցած եմ մայ­րի­կէս։ Ան բա­նակ­ցութիւննե­րու հա­ղոր­դակցու­թեան եւ հա­մագոր­ծակցու­թեան մի­ջոցով ին­ծի սոր­վե­ցու­ցած է յա­րաբե­րու­թիւննե­րու կա­ռավար­ման արո­ւես­տը։ Ի դէպ՝ իմ պա­պիկն ալ այդպի­սին էր։

Առա­ջին ան­գամ ե՞րբ եղած էք Հա­յաս­տան։ Կը յի­շէ՞ք` ինչպի­սին էին ձեր զգա­ցումնե­րը։

Առա­ջին ան­գամ Հա­յաս­տան եկած եմ 1996 թո­ւակա­նին հայ­րի­կիս հետ։ Ան Հա­յաս­տա­նի ֆուտպո­լի ֆե­դերա­ցիայի կող­մէ հրա­ւիրո­ւած էր՝ որ­պէս մար­զիչ (դժբախ­տա­բար, մէկ ամիս անց նա­խագա­հը հրա­ժարա­կան տո­ւաւ եւ ծրա­գիրը չե­ղար­կո­ւեցաւ): Այնպի­սի զգա­ցողու­թիւն ու­նէի՝ կար­ծես տանն էի. ինձ հրա­շալի կը զգա­յի։ Ես բախ­տա­ւոր եմ, քան­զի շատ ճամ­բորդած եմ, բայց միայն Հա­յաս­տան եմ այսպի­սի զգա­ցողու­թիւն ու­նե­ցած՝ զգա­լով մարդկանց բա­րու­թիւնը, տես­նե­լով անոնց հիւ­րընկա­լու­թիւնը։ Կը յի­շեմ մեր առա­ջին օրը, որ ընդմիշտ դա­ջուած կը մնայ իմ յի­շողու­թեան մէջ։ Արա­րատ կոն­յա­կի գոր­ծա­րան այ­ցե­լելու հա­մար առա­ւօտեան ժա­մը 9-ին եկան մեր ետե­ւէն։ Շրջայցն աւար­տե­լէ ետք մեզ կոն­յակ հիւ­րա­սիրե­ցին։ Աչ­քերս ար­ցունքո­տուած էին… Յե­տոյ նստե­ցանք ճա­շի սե­ղանին շուրջ, որը աւար­տե­ցինք երե­կոյեան ժա­մը 7-ին։ Այ­նուհե­տեւ վե­րադար­ձանք հիւ­րա­նոց: Երե­կոյեան 9-ին իմ սե­նեակի դու­ռը թա­կեցին՝ ընթրի­քի եր­թա­լու հա­մար։

Բա­րի գա­լուստ Հա­յաս­տան։

Հա­յաս­տան ո՞րն է ձեր ամե­նասի­րելի վայ­րը, որ­տեղ ամէն այ­ցե­լու­թեան կը յա­ճախէք։

Խոր Վի­րապը, որով­հե­տեւ կը սի­րեմ այդ վայ­րը։ Առ­հա­սարակ՝ կը մտնեմ իւ­րա­քան­չիւր եկե­ղեցի, որ կը տես­նեմ՝ մոմ վա­ռելու հա­մար: Ես եր­բեք չեմ յոգ­նիր Արա­րատին նա­յելէն. կրնամ ժա­մեր շա­րու­նակ հիանալ անով։

2021 թո­ւակա­նին նշա­նակո­ւած էք Նան­տիի ՀՀ պա­տուա­ւոր հիւ­պա­տոս։ Ըստ ամե­նայ­նի` այդ նշա­նակու­մը նպա­տակ ու­նէր նպաս­տել Հա­յաս­տա­նի եւ Նան­տի մի­ջեւ առեւտրա­յին, տնտե­սական, մշա­կու­թա­յին եւ գի­տական կա­պերու զար­գացման։ Այդ նշա­նակու­մը ծա­ռայա՞ծ է իր նպա­տակին։

Ոչ, ես բա­ւարա­րուած չեմ այս առա­քելու­թեամբ, քա­նի որ ես աւե­լի շատ կեդ­րո­նացած եմ եր­կու երկրնե­րու մի­ջեւ դի­ւանա­գիտու­թեան վրայ։

Ես բախ­տա­ւոր եմ, որով­հե­տեւ եղ­բօրս հետ միասին հնա­­րաւո­­րու­­թիւն ու­­նինք խօ­­սելու թէ՛ նա­­խագահ Մագ­­րո­­­նի, թէ՛ վար­­չա­­­պետ Փա­­շինեանի հետ։

Բայց ես կը պատ­­րաստո­­ւիմ աշ­­խա­­­տիլ նոր դես­­պա­­­նի հետ, զար­­գացնե­­լու հա­­մար այս տա­­րածաշրջա­­նը, քան­­զի կան հրա­­շալի կազ­­մա­­­կեր­­պութիւններ, որոնք կ՚աշ­­խա­­­տին Հա­­յաս­­տա­­­նի հա­մար։

Հայ-֊ֆրան­սա­կան յա­րաբե­րու­թիւննե­րուն այ­սօր բա­ւակա­նին ջերմ մթնո­լորտ կը տի­րէ։ Ինչպէ՞ս դուք կը դի­տար­կէք այդ յա­րաբե­րու­թիւննե­րու յե­տագան։

Երբ ու­նիս այնպի­սի դես­պաններ, ինչպի­սիք են պա­րոն Դը­կոտին­յին եւ Խա­չատ­րեանը, ինչպէս նաեւ Յաս­միկ Տոլ­մա­ճեանը, երբ ու­նիս ֆրան­սա­յի նա­խագահ Մագ­րո­նի եւ Հա­յաս­տա­նի վար­չա­պետ Նի­կոլ Փա­շինեանի նման առաջ­նորդներ, որոնք կը պաշտպա­նեն խա­ղաղու­թիւնն ու ժո­ղովրդա­վարու­թիւնը, այդ յա­րաբե­րու­թիւննե­րը միայն կրնան բա­րելա­ւուել։

Եթէ ու­նե­նայիք կա­խար­դա­կան փայ­տիկ, ապա ի՞նչ կ՚ընէիք Հա­յաս­տա­նի հա­մար։

Ես յա­րու­թիւն կու տա­յի ցե­ղաս­պա­նու­թեան ժա­մանակ սպա­նուած 1.5 մի­լիոն հա­յերուն։ Եւ թող խա­ղաղու­թիւն տի­րէ ամ­բողջ տա­րածաշրջա­նին։

Եւ վեր­ջա­պէս մեր աւան­դա­կան հար­ցը… Ի՞նչ կը մաղ­թէք «Ակօս»-ի ըն­թերցո­ղին։

Ես կը մաղ­թեմ անոնց նախ ան­կանխա­կալ մտա­ծելա­կերպ՝ բարդ պատ­մութիւննե­րը ու մշա­կոյթնե­րը ու­սումնա­սիրե­լու եւ հասկնա­լու հա­մար։ Ապա՝ ուժ, որ­պէսզի պահ­պա­նեն եւ փո­խան­ցեն հայ հա­սարա­կու­թեան յի­շողու­թիւննե­րը ու ժա­ռան­գութիւ­նը։ Եւ իհար­կէ՝ յոյս ու­նիմ՝ կ՚ու­նե­նան այնպի­սի ապա­գայ, որ­տեղ երկխօ­սու­թիւնը ու հաշ­տութիւ­նը տար­բեր պա­ռակ­տումեն­րու նկատ­մամբ գե­րիշ­խող կ՚ըլ­լայ: Կարճ ըսած՝ ես կը ցան­կա­նամ, որ­պէսզի անոնք շա­րու­նա­կեն տե­ղեկա­նալ, մտո­րել եւ գոր­ծել աւե­լի ար­դար աշ­խարհի հա­մար։ Սա այն է, ինչ կը ցան­կա­նար Հրանդ Տինքը։