Ermenistan’ı sarsan cinayet

Gümrü’de katledilen Avedisyan ailesi için 15 Ocak’taki cenaze töreninden önce yapılan ayine Ermenistan’ın farklı şehirlerinden çok sayıda kişi katıldı. Ayinden sonra yaklaşık 300 araçlık bir konvoy 102 No’lu Rus askeri üssüne doğru ilerledi. Üsten içeri girmek isteyen halk, Ermenistan polisi tarafından durduruldu. Protestocular, şüpheli asker Valeri Permyakov’un tutuklanarak Ermenistan’da yargılanmasını istedi. Kalabalık karar için 24 saat bekleyeceklerini, duruma göre protestolarını devam ettireceklerini açıkladı. 

Yerevan’da da eylemler sürüyor. Cumhurbaşkanlığı sarayı önünde toplanan Yerevanlılar, Valeri Permyakov Ermenistan’a teslim edilene kadar eylemleri sürdüreceklerini açıkladı.

Ermenistan Cumhuriyet Başsavcısı Kostanyan’s, 16 Ocak’ta Gümrü’ye gidip, halka destek olacağını, bunun tüm Ermenistan’ın davası olacağını söyledi.

Rusya basınının bu habere yer vermeyip Rus halkından taziye gelmemesi, Ermenistan halkını kötü ekledi. Şimdi Ermenistan, Valeri Permyakov’la ilgili kararı bekliyor. Katledilen Avedisyan ailesinin cenazesi 15 Ocak’ta Gümrü’de yapılacak.

Hayatını kaybeden Avedisyan ailesinden bireylerin isimleri şu şekilde: Seroj  Avedisyan (1961), Hasmik Avedisyan (1959), Aida Avedisyan (1979), Armen Avedisyan (1981), Araxya Poghosyan (1990) ve Hasmik Avedisyan.

Ermenistan yeni yılın ilk günlerinde yasa boğuldu. Ülkenin gündeminde tüyler ürpertici bir ‘aile katliamı’ haberi var. 12 Ocak’ta, Ermenistan’ın, Türkiye sınırına en yakın olan şehri Gümrü’de yaşayan 7 kişilik aileye saldırı düzenlendi. Anne, baba, kız, oğul, gelin ve 2 çocuktan oluşan Avedisyan ailesinden sadece 6 aylık küçük bir bebek ağır yaralı olarak kurtarılabildi. 6 kişi tüfekle öldürülürken, çocuklara bıçakla saldırıldı.

Olayla ilgili Rusya ve Ermenistan basınından gelen bilgiler örtüşüyor. Tek şüpheli durumundaki kişi, Gümrü’de bulunan Rusya’ya ait 102 No’lu askeri üsten firar eden 18 yaşındaki er, Valeri Permyakov. Rus askerin birlikten firar edip, sabah 06.30 sıralarında Gümrü’ye, Avedisyanların evine geldiği ve içeri girip önüne çıkan herkese ateş ettiği bildirildi. Ülke medyasında bu olayın arka planı araştırılıyor. Cinayetin sebebi bulunamazken, Rus askerin ruh salığının yerinde olmadığı söylentisi dolaşıyor. Resmi kanallardan olayın bu yönüyle ilgili henüz bir açıklama gelmedi. Olay mahallinde yapılan incelemelerde, bir üniforma ve bir çift bot, bir sustalı bıçak, er adına kayıtlı bir Kalaşnikof tüfek, 21 boş kovan, biri boş biri dolu iki şarjör bulundu.

Cinayetten kısa süre sonra Ermenistan Soruşturma Komisyonu Danışmanı Sona Truzyan, Rus askerin 102 No’lu askeri üsten izinsiz çıktığını, ailenin öldürüldüğü evde Permyakov’a zimmetli bir botun bulunduğunu, saldırının AK-74 tip silahla gerçekleştirildiğini açıkladı. Bu ayrıntılar, medyada, cinayetin Permyakov’un üstüne yıkılmak istendiği olasılığının tartışılmasına yol açtı, fakat başka bir şüpheli bulunabilmiş değil.

Kim yakaladı?

Olaydan sonra, Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan, trajedinin araştırılmasını, suçlunun gerekli cezayı almasını istedi. Sarkisyan mesajında, “Ermenistan’da bulunan Rus askeri üssünde çalışanlar Ermenistan yasalarına tamamen uymak zorunda. Bu barbarca suçu işleyen kişiyle ilgili gerekli tüm tedbirler alınmalı” çağrısında bulundu.

12 Ocak’ta Dışişleri Bakanı Edward Nalbandyan ve Rus mevkidaşı Sergey Lavrov, yaptıkları telefon görüşmesinin ardından, bu olayın çözümünde Ermenistan ve Rusya’daki yetkili birimleri arasında yapılacak işbirliğinin önemini vurguladı. Lavrov, olaya ilişkin taziyelerini ifade ederek, Rus tarafının suçun bir an evvel aydınlığa kavuşturulması için gerekli desteği vereceğini belirtti. 

13 Ocak’ta, şüpheli askerin olaydan sonra Türkiye sınırındaki Bayandur Köyü civarında gizlenirken, Rus sınır güvenlik askerleri tarafından yakalandığı açıklandı. Fakat daha sonra Ermenistan ordusundan bazı yetkililer, isimlerini saklı tutarak, aslında askerin cinayet mahalline yakın bir yerde saklanırken, köylüler ve Ermeni birlikleri tarafından yakalanıp Ruslara teslim edildiğini açıkladı.

Olaydan sonra ağır yaralanan 6 aylık bebeğin, 13 Ocak’ta nakledildiği Yerevan’da geçirdiği bir dizi ameliyattan sonra, durumu değişkenlik gösterirken, bu haber yazıldığı sırada hala yoğun bakımda ve hayati tehlikesi devam etmekteydi.

Cumhuriyetçi Parti Basın Sözcüsü ve Millet Meclisi Başkan Yardımcısı Eduard Şarmazanov, ülkede Rusya’ya karşı yükselen nefreti eleştirerek, “Barbarlığı kınıyorum ve alçaklığın milliyetinin olmadığı düşünüyorum. Alçakların olmadığı bir millet ve topluluk yoktur. Tüm yurttaşlarımıza, bu trajediye milliyetçi motifler katmamaları çağrısında bulunuyorum. Ermeni ve Rus halkları arasında asırlık bir dostluk vardır ve bu trajedi ayrışmaya sebep olmamalıdır” diye konuştu. Başkan Yardımcısı, suçlunun en sert şekilde cezalandırılması için Rus tarafının da çalıştığını belirtti.

Cevapsız sorular

Olay sonrasında, Gümrü 102 No’lu Rus askeri üssünü Ermenistan’ın denetimine açılacağına ilişkin ortada dolanan bilgilere de değinen Şarmazanov, bu konuda devletlerarası sözleşmelerle düzenlenen hususlara göre hareket edileceğini söyledi. 

Gümrü’de aynı ailenin 6 üyesinin katledildiği olayın şüphelisi Rus asker Valery Pavloviç Permyakov, aynı şehirde bulunan Rus askeri üssünde tutuluyor. Ermenistan adli makamlarının atadığı yetkililer de yürütülen soruşturmaya dâhil oldu. Ermenistan Teftiş Komitesi Başkanı Harutyunyan yaptığı açıklamada, Rus asker Permyakov’un, aile üyelerini kendisinin öldürdüğünü ve olayda yalnız başına hareket ettiğini kabul ettiğini söylerken, Permyakov eve girdikten sonra aile üyelerinin karşı koymaya zamanları olmadığını aktardı. Olayda 6 aylık bebek üzerindeki bıçak yaralarına ilişkin Permyakov, ateş ettiğini ancak merminin yan gittiğini, bu sebeple korkup bıçakla darp ettiğini kaydetti. “Permyakov’un sağlık sorunları var mı?” sorusuna Harutyunyan, uzmanların yapacağı tetkik sonrasında bu meselenin açıklığa kavuşacağını söyleyerek cevap verirken, ilerleyen süreçte Rus asker Permyakov’a avukat tahsis edileceğini kaydetti. 15 Ocak’ta yapılacan cenazeye, Ermenistan’ın farklı şehirlerinden ve Karabağ’dan yurttaşlar akın etti. Ülkede hâlâ resmi yas ilan edilmemiş olması halk arasında büyük bir rahatsızlık yaratmış durumda. 

Rus askerlerin ilk vukuatı değil

Gümrü’de bir Rus askerin sebep olduğu bu ilk olay değil. Bilindiği gibi Türkiye-Ermenistan sınırının Ermenistan tarafını Rus askerleri koruyor. Türkiye sınırına en yakın şehir olan Gümrü’de de bu sebeple Rusya’ya ait bir askeri üs bulunmakta. Cinayet şüphelisi Valeri Permyakov da 102 No’lu askeri üste görev yapanlardan biri… Rus askerlerin alkole olan düşkünlükleri ve sarhoş olduktan sonra Gümrü’de yaptıkları taşkınlıklar Ermenistan’da bilinen bir durum. 1999 yılında iki Rus asker sarhoş vaziyette Gümrü sokaklarında dolaşırken halk üzerine ateş açmış, olayda iki kişi hayatını kaybetmiş, yedi kişi de yaralanmıştı. Rus askerlerin bu olaydan sonra ülkelerinde yargılanması ve Ermenistan halkının yargı süreciyle ilgili bilgilendirilmemesi büyük rahatsızlık yaratmıştı. 2012’de ise Gümrü’deki üsse ait mayınlardan dolayı büyük bir kaza yaşanırken, olayda 2 çocuk hayatını kaybetmişti. Bu hafta yaşanan ölümlerse benzeri görülmemiş bir vahşet olarak ülke basınında yer buldu.

Ermenistan ve Rusya arasında 1997’de varılan anlaşmaya göre, Gümrü’deki askeri üs içinde meydana gelen olaylar Rusya, üs dışında meydana gelen her türlü olaysa Ermenistan’ın sorumluluğu altında. Hâlihazırda olaya ilişkin açılan 2 ceza davası dosyasının birleştirilmesi ve davanın Ermenistan’da mı yoksa Rusya’da mı görüleceği konusu iki devlet yetkilileri arasında müzakere ediliyor.

Tüm bu gelişmelerden sonra Ermenistan medyası ve halkı hala birçok sorunun cevabını bulabilmiş değil. Yaşanan ihmaller de cabası. Neden Rus üssünden silahla firar eden askerle ilgili Gümrü polisine haber verilmedi? Asker hakkında arama emri çıkartılsa bu cinayet önlenebilir miydi? Rus asker neden üsten 3 km uzakta bulunan bir sokağa gitmeye ve ‘tesadüfen’ bir aileyi katletmeye kara verdi? Permyakov’un ruh sağlığı gerçekten bozuk mu?

Gümrü sakinleri Avedisyan ailesinin yaşadığı evin önünde mum yaktı, çiçek ve oyuncak bıraktı.