Ermenistan’dan bölgesel ulaşımın açılmasına dair öneriler
Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Ermenistan'ın Azerbaycan'a bölgesel karayolları ve demiryollarının açılmasına dair önerilerinin detaylarını yazdı.
Paşinyan, 4 Mart 2025’te Armenpress’e yazdığı makalede, Azerbaycan'ın Nahçıvan bölgesine ve Türkiye'ye nasıl bağlanabileceğine değinerek, Ermenistan'ın sadece demir ve kara yolları değil, “boru hatları, elektrik hatları ve kablolara” da erişim sağlamaya hazır olduğunu belirtti.
Yasal karar alınmalı
Fiziki altyapının hazırlığı konusunda Paşinyan, yük taşıyan kamyonlarının Laçin Koridoru’nun kontrol noktasından Ermenistan'a girebileceğini, Ermenistan-Türkiye sınırına kadar Ermenistan yollarını kullanabileceğini ve Margara kontrol noktasından Türkiye'ye girebileceğini' belirtti.
Bu konuda sadece bir “yasal bir karar” alınması gerektiğini söyleyen Paşinyan, karardan sonra planı uygulamaya hazır olduğunu ifade etti.
“Türk kamyonları da kullanılabilir”
Paşinyan ayrıca Ermenistan'ın “yük taşıma/nakliye güvenliğini sağlayacağını” da yazdı. “Azeri sürücüler ve kamyonlar için psikolojik bir zorluk olursa', yük taşımacılığının 'şu anda Ermenistan karayollarında çok aktif bir şekilde seyahat eden' Türk kamyonları veya 'diğer ülkelerden' kamyonlar kullanılarak organize edilebileceğini” sözlerine ekledi.
Nahçıvan-Azerbaycan bağlantısı
Şubat’ta Ermenistan Dış İşleri Bakanlığı, biri ekonomik ve ulaşım bağlantılarının engellenmemesi, diğeri ise 'silahlanmanın karşılıklı kontrolü ve doğrulanması için bir mekanizma' olmak üzere iki Ermeni önerisinin cevapsız kaldığını açıklamıştı.
4 Mart Salı günkü yazısında Paşinyan, önerilerin 'Azerbaycan tarafından reddedildiğini' ve reddedilme nedenlerinin 'belirsiz' kaldığını öne sürdü. “Bunun gerilimi tırmandırmak için bir bahane olmadığını' umduğunu da ifade etti.
Ayrıca Ocak sonunda açıkladığı önerisini yineleyerek, öncelikle 'Zangelan-Meghri-Ordubad hattında ve Yeraskh-Ordubad-Meghri hattında yük taşımacılığı için demiryolu engelinin kaldırılmasını teklif etti.
Makalede Paşinyan, demiryolunun Ermenistan topraklarındaki iki bölümünün yapılması gerektiğini, bunun 'biraz zaman alacağını' ancak 'çalışmaların hızlı bir şekilde gerçekleştirilebileceğini' belirtti.
Nahçıvan için esneklik
Ermenistan'ın Azerbaycan ve Nahçıvan'ı birbirine bağlama konusunda 'hiçbir zaman engel teşkil etmediğini' ısrarla vurgulayan Paşinyan, bunun yerine 'son derece yaratıcı ve esnek olduklarını ve olmaya devam ettiklerini' ekledi.
Makalede 'Eğer Bakü'nün kaygısı Nahçıvan ile güvenilir nakliye sağlamaksa, bu sorun çözülmüştür. Geriye kalan tek şey Azerbaycan'ın evet demesi' ifadeleri yer aldı.
Paşinyan ayrıca 'mütekabiliyet ilkesi çerçevesinde' hükümetinin 'transit geçişlerde kolaylık sağlamaya ve otomatik mekanizmalar yaratmaya' hazır olduğunu söyledi.
“Her şey hazır”
Paşinyan yazısını söyle bitirdi: Benim inancım nettir: Batı Azerbaycan’dan Ermenistan Cumhuriyeti toprakları üzerinden Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti’ne ve tersi yönde.. Tüm bölgesel ekonomik ve ulaştırma bağlantılarının açılması için gerekli hazırlıklar tamamlanmıştır ve bunun uygulanması için yalnızca Azerbaycan’ın onayı gerekmektedir.
"İran için de önemli"
Paşinyan, İran İslam Cumhuriyeti Devlet Televizyonu'na (IRIB) verdiği röportajda da konunun İran’la ilişkisene de değindi. Paşinyan şunları söyledi:
“Buradaki hassas nokta şudur: Şu anda Azerbaycan ile Nahçıvan arasında İran İslam Cumhuriyeti toprakları üzerinden bir bağlantı bulunmaktadır. Biz de diyoruz ki, İran İslam Cumhuriyeti’nin Azerbaycan’a sunduğu koşulları biz de sunmaya hazırız. Tabii ki, burada ek bir husus var: Sadece Azerbaycan’dan Ermenistan üzerinden Azerbaycan’a değil, aynı zamanda Ermenistan’dan Azerbaycan üzerinden Nahçıvan’a demiryolu yük taşımacılığı da söz konusudur.Biz de elbette karşılıklılık ilkesi çerçevesinde belirli kolaylaştırmalara gitmeye hazırız. Ancak burada, bu projenin hayata geçirilmesi durumunda neler olacağını da belirtmek çok önemlidir.Bu, aynı zamanda Ermenistan-İran ilişkileri üzerinde de oldukça olumlu bir etki yaratacaktır. Çünkü bu bağlamda, hem Azerbaycan hem de Ermenistan uluslararası demiryolu yük taşımacılığı için birbirlerinin topraklarını kullanabileceklerdir. Biliyorsunuz ki, bu güzergahlar açıldığında Ermenistan-İran demiryolu hattına sahip olacağız ve bu da ekonomik ilişkilerimizi önemli ölçüde derinleştirecektir.
Aynı zamanda Azerbaycan, Ermenistan Cumhuriyeti toprakları üzerinden Türkiye'ye ve ters yönde tam kapsamlı demiryolu yük taşımacılığı yapma imkanına sahip olacaktır. Bu da hem Ermenistan'ın hem de Azerbaycan'ın uluslararası demiryolu ağına tam anlamıyla entegre olacağı anlamına gelmektedir. Bununla birlikte, tekrar vurgulamak isterim ki, bu proje aynı zamanda İran ve Ermenistan arasındaki ticari ve ekonomik ilişkileri de önemli ölçüde derinleştirecektir.”
