Ermenistan’da seçim heyecanı
Dört siyasi parti ve 5 siyasi ittifakın katılacağı parlamento seçimleri öncesi, farklı anketler ve araştırmalar ile seçim öncesi tahminler yapılmaya çalışılıyor. Bunlardan en önemli ve ciddilerinden biri, Ermenistan Şant Televizyonu tarafından, merkezi Rusya’da bulunan ВЦИОМ Araştırma Enstitüsü’ne 17-24 Mart’ta yaptırılan anketler.
Son tahminler
“Bugün seçim olsa oyunuzu kime veririsiniz?” sorusuna cevap veren Ermenistanlıların %39’unun “Cumhuriyetçi Parti” dediğini kaydeden anket, en son (22-26 Şubatta) yapılan anket ile karşılaştırıldığında Cumhuriyetçi Parti’nin oyunu 6 puan arttırdığı söylüyor.
Gözlemcilere göre muhalefetin zayıflığı ve plansızlığı halkı tekrar yönetimde olan Cumhuriyetçi Parti’ye yöneltiyor. Ermenistan’ın ilk cumhurbaşkanı Levon Ter-Petrosyan’nın Karabağ konusundaki “toprak vererek çözüm bulma” siyaseti ise halk arasında oldukça sert bir dille eleştiriliyor.
Dubai ve Katar yatırım için Tsarukyan’ı bekliyor
ВЦИОМ-un araştırması daha önce birinciliği elinde tutan “Tsarukyan” koalisyonunun bu hafta 4 puan gerileyerek %45’den %41’e düştüğünü gösteriyor. Bu düşüş durumunda bile hala birinciliği elinde tutan Gagik Tsarukyan’ın Cumhuriyetçiler ile koalisyona gitmeyeceği kesin. Halihazırdaki Başbakan Karapetyan’ın Rusya’dan getireceği yatırımcı ve yatırım vaatlerine karşı, Tsarukyan bu haftaki seçim mitinginde, sandıktan kendi için oy çıkması durumunda Dubai ve Katar’daki “arkadaşlarının” 15 milyar dolar yatırım için hazır olduklarını söyledi. Kulislerde bu arkadaşların sadece zengin şeyhler değil ayrıca önemli bürokratik görevlerde bulunan kişiler oldukları konuşuluyor.
Aynı anket sonuçlarına göre, ana muhalefet sayılabilecek “Çıkış Koalisyonu” %6’dan %8’e yükselirken, Taşnak partisi %4’lük oy oranını muhafaza ediyor. Bağımsız Demokratlar %2’den %1’e, Ter Petrosyan’ın “Kongres ve HJK” oluşumu ise %2’den %1’e inerken, “Ohanyan-Raffi-Oskanyan” %2’den %3’e yükseliyor.
Anketi yapan enstitünün müdürü Valeri Fyodorov, ankete katılanların %57’sinin seçim öncesi çalışmalarda en aktif parti olarak Cumhuriyetçi Parti’yi, %43’ünün ise Tsarukyan Koalisyonu’nu gördüğünü belirtiyor.
Parlamenter sistemin ilk seçimi
Avrupa Birliği'nin Ermenistan Büyükelçisi Pyotr Svitalski 2 Nisan’da yapılacak seçimlerin Ermenistan için büyük önemi olduğu görüşünde. Svitalski şu değerlendirmeyi yaptı:
“Parlamenter sistemin ilk seçimi olacağından dolayı, bu seçim çok önemli. Seçim sürecinin değişikliklere ihtiyacı vardı, bunun için AGİT de bazı telkin ve önerilerde bulundu. Sorunların en büyüğü seçime katılım listelerinde yaşanıyor, ikinci sorun ise seçim sonuçlandıktan sonra, oyların sayılma metodu. Metotlarda bazı değişikliklere gidilecek ama en önemlisi gözlemcilerin, özellikle yabancı gözlemcilerin sayısının çoğalması.” Seçime katılımın, seçim sonrası şikâyet etmekten daha önemli olduğunu vurgulayan Svitalsi “Seçimlerin yapılma şekli her ülkenin demokratikleşme sınavındaki en önemli sınavlarından biridir” dedi.
Parlamenter seçim kılavuzu
Parlamento seçimlerini takip edecek ve yorumlayacak gazetecilere yardımcı olması için, Kafkas Enstitüsü bir seçim kılavuzu yayınladı. Enstitü müdürü Vigen Çetiryan “Böyle bir çalışma yapmaya niyetimiz yoktu ama başkanlık seçimleri sırasında yayınladığımız kılavuz çok ilgi gördü ve yeni bir kılavuz istendi, biz de yardımcı olabilmek için bu işin hazırlığına girdik” dedi. Kılavuzun basımı için Eurasia Foundation destekte bulundu.
Kılavuzda seçime katılacak siyasi partiler hakkında bilgiler ve partilerin seçim planlarının yanı sıra, seçim yasasından alıntılar, gözlemci hakları, gazetecilerin görevleri ve STK’ların seçim sürecine katılımı hakkında bilgiler bulmak mümkün. Kılavuzun hazırlanma sürecine önemli hukukçular ve uzmanların yanı sıra enstitünün öğrencileri de yardımcı oldu. Kılavuz kitap Ermenice, İngilizce ve Rusça olarak yabancı gözlemcilerin de yararlanması için 3 dilde yayınlandı. Kılavuz siyasi partilere, gazetecilere ve ilgilenenlere ücretsiz dağıtılıyor.
Gözlemcilerin %10’u Diaspora’dan
“Vatandaş Gözlemci” hareketi 2 Nisan seçimleri için gözlemciler davet etmeye devam ediyor. Şu ana kadar kayıt yaptıran 2300 bağımsız gözlemcinin, 310’unun Diaspora Ermenileri olduğu açıklandı. Gözlemciler 1600 seçim bölgesinde görev yapacak.
“Vatandaş Gözlemci” hareketi öncülerinden siyaset bilimci Armen Grigoryan ayrıca “Seçimi Kontrol Et” adında bir platform kurduklarını söyledi. Bu platform seçimde en çok başvurulan seçim hilelerden biri olan oy kullanmayan vatandaşların adı ile oy kullanma olaylarının önünü almayı hedefliyor. Bu platform sayesinde oy kullanmayacak olanlar internet üzerinden seçim öncesi siteye girip kararlarını kaydediyor, böylece oy kullanılamaz oluyor. Bu platformdan aynı zamanda yurtdışında bulunup seçime katılamayacak Ermenistan vatandaşları da yararlanabilecek.
Diaspora’dan seçim için gözlemci olarak Ermenistan’a geleceklerin genellikle Gürcistan, Ermenistan ve Kanada’dan olduğunu söyleyen Grigoryan, “Gözlemcilerinin %10’unun yurt dışından gelmesinin çok önemli, ilk defa bu sene Diaspora’dan bu kadar çok gözlemci konuk edeceğiz” dedi.
Diasporalı gözlemcilerin en ünlüleri Kanadalı sanatçı Arsine Khanjyan, yönetmen Atom Egoyan ve ünlü rock grbu System of a Down’un solisti Serj Tankian.
Azerbaycanlı gözlemciler davet edildi
Yerevan Azerbaycan’ı, 2 Nisan’da Ermenistan’da gerçekleştirilecek olan parlamento seçimlerinde gözlem misyonu yapmaya davet etti.
Bu hafta gazetecilerle buluşan Bağımsız Devletler (BDT) Teşkilat İcra Komitesi Başkan Yardımcısı Viktor Guminski, Başbakan Karen Karapetyan’ın, Azerbaycan da dahil olmak tüm BDT üyesi ülkelere gözlemci yollamaları için davetiye gönderdiklerini bildirdi.
Gurminski Rusya, Türkmenistan, Kazakistan, Ukrayna ve Belarus’tan toplam 76 gözlemcinin daveti kabul ettiğini Azerbaycan’dan henüz herhangi bir cevap alamadıklarını söyledi.
Babayan’a gözaltı
Seçimden önceki son haftanın en önemli konusu Artsakh (Karabağ) Savunma Ordusu’nin eski komutanı Samvel Babayan’ın gözaltına alınması oldu. 22 Mart’ta sebep açıklanmadan gözaltına alınan Babayan’ın ailesi ve komutana yakınlığı ile bilinen Artsakh Parlamentosu milletvekili Hayk Khanumyan haberi doğruladı. Ermenistan Milli Güvenlik Servisi Basın Bürosu Babayan’ın gözaltına alınması ile ilgili yaptığı açıklamada “Silah Kaçakçılığı” sebebini öne sürerken, aynı olaydan dolayı 3 kişinin daha tutuklandığını belirtti.
Bu suçlamayı reddeden Babayan, 2000 yılında Karabağ Cumhurbaşkanı’ına suikast suçuyla yargılanmıştı. Serbest bırakıldıktan sonra uzun zaman yurtdışında yaşayan Babayan’ın geçen Mayıs’ta Ermenistan’a dönmesi ile birlikte tekrar siyasete döneceğini konuşuluyordu. Babayan’ın Gürcistan’dan “İgla” adını taşıyan omuz üstü roket sistemleri sipariş ettiğine yönelik haberler Ermenistan basınında dolaşıyor.
2 Nisan’da gerçekleştirilecek olan Parlamento seçimlerinde “Ohanyan-Raffi-Oskanyan” bloğunu desteklediği öğrenilen Babayanı’ın kulislerde seçim kampanyasını bizzat koordine ettiğini konuşuluyor. “Ohanyan-Raffi-Oskanyan” bloğu 2 ay süreceği konuşulan gözaltının tamamen siyasi sebeplere dayandığını, yapılanın bir karalama kampanyası olduğunu belirtiyor.
