Ermenistan’da saflar açığa çıkıyor

LİLİT GASPARYAN
[email protected]

Müreffeh Ermenistan Partisi milletvekili ve dışişleri eski bakanı Vartan Oskanyan tarafından 2008’de kurulan Civilitas Vakfı’nın faaliyetlerinin ‘kara para aklama’ suçlamasıyla soruşturma konusu olması, Ermenistan siyaset arenasındaki kamplaşmalar hakkında çok iyi fikir veren bir olay. Farklı aktörlerin eski dışişleri bakanına yöneltilen suçlama konusundaki tutumu, Ermenistan siyasetindeki mevcut çekişmeleri apaçık ediyor.

Oskanyan çok net bir şekilde soruşturmanın arkasında siyasi hesaplar olduğunu belirtti. Onun bu tespitine ilk karşı çıkan, Parlamento başkan yardımcısı ve iktidardaki Cumhuriyetçi Parti temsilcisi Edvart Şarmazanov oldu. Ona göre Ermenistan’da siyasi kaygılarla soruşturma açılması çoktan geride kalmış bir olaydı.

Arjantin’den destek

Gelişmelerin ardından, Batı ülkelerinin desteğini gösteren ziyaretler de yaşandı. ABD, Almanya, İtalya, Fransa, Birleşik Krallık, Romanya ve AB büyükelçileri Civilitas ofisine gittiler. ABD büyükelçisi John A. Heffern ise ziyaretin ardından, sürecin takipçisi olacaklarını açıkladı. Arjantinli Ermeni iş adamı Eduardo Eurnekian’ın Civilitas’a yaptığı 150 bin dolarlık bağış da diasporadan gelen bir desteği ifade ediyordu.

Başbakan Tigran Sarkisyan ve eski Parlamento Başkanı Hovik Abrahamyan ise, beklendiği üzere, olayın siyasi bir yönü olmadığı yönünde açıklamalar yaptılar. Böylece, iktidar partisinin tutumu da iyice açıklık kazanmış oldu. Genellikle kamuoyu önünde fazla görünmeyen Ermenistan Milli Güvenlik Servisi Müdürü Gorik Hagopyan da, bir açıklama yaparak, dolaylı da olsa, Oskanyan’ı  dış ülkelerin finansmanıyla istihbarat faaliyetinde bulunmakla suçladı.

Oskanyan’ın yakın tarihte katıldığı Müreffeh Ermenistan Partisi ise temkinli bir tavır izliyor. Partinin ağır topu olan Oskanyan’ı tam anlamıyla yalnız bırakmasalar da, sivri çıkışlardan kaçınıyorlar. Partinin halkla ilişkiler sorumlusu Tigran Urikhanyan gelişmeleri yakından takip ettiklerini belirterek parti temsilcilerinin haklarına yönelik olası bir ihlalde, mağdurun yanında yer alacaklarını söyledi. Parti, soruşturmanın ardında siyasi amaçlar olduğu konusunda Oskanyan’ın açıklamasını destekleyen bir çıkış yapmadı. Bu konuda resmi açıklamada bulunmak için genel başkan Gagik Tsarukyan’ın Beyaz Rusya’dan dönmesi bekleniyor. Ancak Tsarukyan’ın uzun ziyareti bile başlı başına bir “bizi karıştırmayın” tavrı olarak algılanabilir.

Bu karışık ortamda, Ermeni Devrimci Federasyonu Taşnaktsutyun ise, muhalefette olmasına rağmen tavrını Oskanyan’dan yana belirledi. Partini yayın organları Oskanyan’la yaptıkları röportajlara geniş yer verdi. Bu sahiplenişin arkaplanında ise, ülkenin 2. Cumhurbaşkanı Robert Koçaryan faktörü bulunuyor. Zira, Müreffeh Ermenistan ve Oskanyan, mevcut iktidara karşı Koçaryan’ın aktörleri olarak değerlendiriliyor ve Taşnaktsutyun ile Koçaryan arasındaki ilişkiler de son derece iyi.

Esas mesele adaylık

Soruşturma, Müreffeh Ermenistan Partisi’nin koalisyonda yer almayacağını açıklanmasından sonra, 25 Mayıs 2012’de açıldı. Koalisyon dışında kalma siyasetinin bizzat Oskanyan tarafından geliştirildiği ve parti içinde kabul edildiği biliniyor. İşin ilginç tarafı ise, hayli dağılmış durumdaki olan muhalefetin, Oskanyan’a karşı ittifak içinde olması. Miras Partisi ile Ter Petrosyan liderliğinde Ermeni Ulusal Kongresi arasında görüş birliği var. Levon Ter-Petrosyan’ın önemli destekçilerinden, 1 Mart 2008 olaylarından sonra en uzun siyasi tutuklu kalan ve geçtiğimiz yıl salıverilen milletvekili Nikol Paşinyan ise, Vartan Oskanyan’ın tutuklanması için dokunulmazlığının kaldırılması yönünde oy kullanacağını belirtti. Paşinyan’ın bu ifadesi Miras Partisi milletvekilleri tarafından da paylaşıldı. Miras Partisi milletvekili Stepan Safaryan, meselenin bam teline dokunarak, tüm bu çekişmelerin arka planında cumhurbaşkanlığı seçimleri olduğunu, esas meselenin Serj Sarkisyan’ın karşısına başka bir adayın çıkmasının engellenmesi olduğunu söyledi.

Zayıf halka

Meselenin kilidi tam da burada. İktidar-muhalefet-Oskanyan üçgeninin zayıf halkası Oskanyan. Ancak esas hedef kendisi değil. Tüm bu analizlerde ismi zikredilmese bile asıl aktör Robert Koçaryan. Koçaryan halen Ermenistan siyasetinin önemli ağırlık merkezlerinden biri ve etkisi de günden güne artıyor. Şu anda bütün çekişme onun gölgesinde yürüyor ama o sessizliğini koruyor. Oskanyan, onun bu suskunluğundan ötürü böyle bir suçlamayla karşılaştı. Şu halde, onun durumunda, avukatların veya Batılı diplomatların savunmalarından çok daha önemlisi Koçaryan’ın tutumu olacak. Koçaryan’ın hareket alanında ise, atağa kalkmaktan sessizce geri çekilmeye kadar pek çok ihtimal var. Ama eski devlet başkanı, karar vermek konusunda pek aceleci davranmıyor.