Ermenistan’da derinleşen çıkmaz
FATİH GÖKHAN DİLER
[email protected]
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in uzun süredir hayalini kurduğu Avrasya Ekonomi Birliği (AEB) projesi genişlemeye devam ediyor. 1 Temmuz’da Avrasya Ekonomi Komisyonu, Ermenistan'ın katılım taslak belgesini onaylayarak işleme koydu. Pek çok eski Sovyet ülkesini bünyesinde toplamaya çalışan AEB projesinin baş mimarı Vladimir Putin, 'Sovyetler Birliği'ni yeni bir gümrük birliği çatısı altında yeniden canlandırmaya çalışmakla eleştiriliyor.
Rusya güdümündeki birlik, katılan ülkelere farklı açılardan 'imkânlar' sağlarken, söz konusu ülkelerin diğer uluslararası kurumlarla olan ilişkilerini olumsuz yönde etkileyor. Bunun en canlı örneğiyse Ermenistan.
Rus yetkililer, Ermenistan’ın Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) üyeliği dikkate alındığında, AEB üyeliğinin sorunlar teşkil edebileceğini belirterek, Yerevan’ın DTÖ üyeliğini yeniden müzakere etmek durumunda kalabileceği yönünde açıklamalarda bulundu. Ancak diğer yandan, bu durumun bir telafisi olarak, Rusya Devlet Başkanı Putin, AEB tam üyelik süreci kapsamında Ermenistan'a satılan doğalgaz, petrol ve elmas ürünlerinde vergi alınmamasına ilişkin anlaşmaya onay verdi. Rusya ve Ermenistan hükümetleri arasında imzalanan anlaşmaya göre Ermenistan, Avrasya Birliği'ne üye olana kadar Rusya'dan aldığı doğalgaz, petrol ve doğal elmas ürünleri için vergi ödemeyecek ve vergisiz aldığı ürünleri üçüncü bir ülkeye satamayacak.
Uluslararası izolasyon
Bu ve benzeri anlaşmalar Ermenistan için avantajlı gözükse de Ermenistan'ın kısa süre içinde Avrupa Birliği ve DTÖ gibi kurumlarla olan ortaklıklarında sorunlar yaşamaya başladığı bir gerçek. Ekonomist Armen Grigoryan “AEB'de sürdürülebilir bir ekonomik büyümeyi destekleyecek serbest piyasa kurumları yok. Ermenistan'ın AEB ülkeriyle ortak sınırı dahi yok. Ülke ithalatının yüzde 70'i AEB dışındaki ülkelerden geliyor, dolayısıyla bu birliğe girmek her anlamda ülke ekonomisine zarar verecek” diyor. Süreç Ermenistan için daha derin bir uluslararası izolasyon anlamına da gelebilir, zira Grigoryan'a göre “Ukrayna krizi sonrası Batı'nın Rusya'ya uyguladığı yaptırımlar var. Eğer Ermenistan AEB'ye tam üye olursa, bu yaptırımlar Ermenistan'ı da etkileyecek.”
