Ermenistan seçimleri: Umutlu olmak için nedenler var

RONALD G. SUNY

Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından oluşan, otokratlar ve oligarkların kendi varlıklarına varlık katıp sıradan insanların isteklerini baskı altında tuttuğu o kasvetli boş alanda, küçük ülke Ermenistan demokrasi için bir ışık yaktı. 2018’deki Kadife Devrim’le, yozlaşmış siyasetçilerin mafyavari rejiminin onlarca yıldır süren hâkimiyeti yıkılmıştı. Kuşatma altındaki küçük ülkenin karşı karşıya olduğu tehlikeler üzerine yaratıcı şekilde kafa yormayı reddeden bu siyasetçiler, 1990’ların başlarında Karabağ’da kazandıkları zaferin sunduğu, düşmanlarıyla karşılıklı olarak ödün vermeye dayalı bir çözüm bulma fırsatını değerlendirememişti. 

2020 sonbaharında yaşanan kısa savaşta uğranan feci yenilgi, bu basiretsizliğin bir sonucuydu. Savaş sonrasında, Ermenistan halkı, doğal olarak şaşkınlığa ve umutsuzluğa düştü; birçokları, Karabağ’ı savunamayan Nikol Paşinyan hükümetine sırt çevirdi. Paşinyan, Katolikos da dâhil olmak üzere seçkin isimlerin ve diasporadaki önemli güçlerin baskısına rağmen istifa etmeyi reddetti, İstifa etmek yerine, erken genel seçim çağrısı yaparak bir kumar oynadı. 

Demokrasi güçlerine ikinci bir şans
Seçime bir hafta kala, Robert Koçaryan ve içlerinde –artık neredeyse can çekişmekte olan– Taşnaktsutyun’un da bulunduğu müttefiklerinin liderliğindeki eski oligarklar ve önceki cumhurbaşkanlarının galip gelerek tekrar iktidar olup olmayacağı hâlâ belirsizdi. Fakat Ermenistan halkı demokrasi güçlerine ikinci bir şans verdi. Paşinyan, oyların neredeyse yüzde 54’ünü aldı. Bu, Ermenistan halkının, ne kadar istikrasız, nereye çıkacağı ne kadar belirsiz olursa olsun, demokrasinin yolunu tercih ettiğine dair açık bir işaretti.

Ülkeyi bekleyen tehlikeler var. Egemenliğini büyük ölçüde yitirmiş durumda olan Ermenistan, güvenilmez sabık müttefiki Rusya’ya hiç olmadığı kadar bağımlı. Azerbaycan ve Türkiye, Güney Kafkasya’daki nüfuzlarını artırmak için sıkı bir ittifak kurdu. Ermenistan’da, halkın neredeyse yarısı, alışkın oldukları mevcut düzeni bozabilecek değişimlerden korkuyor ve bu yüzden Paşinyan’a şüpheyle bakıyor. Fakat bir miktar umutlu olmak için nedenler de var. Gençler demokrasi davasına destek verdi; Ermenistan’ın farklı bir geleceğinin olması için mücadeleye etmeye hazırlar. Şimdi, temkinli ve mantıklı olup, Ermenistan’ın demokrasi dışında bir seçeneği olmadığını anlamanın zamanı. Otokrasi ve plütokrasi, ülkeyi yıkımdan başka bir yere götürmez. 

(İngilizceden çeviren: Altuğ Yılmaz)