Ermenistan 21 yaşında

Ermenistan Cumhuriyeti'nin kuruluşunun 21. yıldönümünün kutlandığı bugün başkent Yerevan'da çeşitli etkinlikler düzenlendi. İlk olarak sabah saatlerinde Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan'ın önderliğinde devlet erkanı Yeraplur Şehitliği'ni ziyaret etti. Bağımsız Ermenistan'ın önemli şahsiyetlerinin saygıyla anıldığı törenin ardından Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda 21 yıl boyunca ülkenin gelişiminde katkısı bulunan sanatçılar, bilim adamları ve politikacılar liyakat madalyasıyla onurlandırıldı.

Kutlama etkinliklerine katılmak üzere Dağlık Karabağ Cumhuriyeti (DKC) Cumhurbaşkanı Bako Sahakyan, DKC Savunma Bakanı Movses Hakobyan, Yerevan'ı ziyaret edenler arasında yer aldı. Bu akşam Ermenistan’daki yabancı misyon ve uluslararası kuruluş temsilcilerinin de katılacağı büyük bir resepsiyon düzenlenecek.

Akşam saat 21:00’de ise Yerevan Cumhuriyet Meydanı'nda bir kutlama konseri düzenlenecek. Konsere 'Forbidden Saints' grubu katılacak, konserin ardından kutlamalar büyük bir havai fişek gösterisiyle sonlandırılacak.

Bağımsız Ermenistan

Ermenistan Bağımsızlık Bildirisi 23 Ağustos 1990’da gerçekleşen Yüksek Sovyet oturumunda kabul edildi. 21 Eylül 1991’de  SSCB bünyesinden çıkma ve bağımsızlığın ilanı için referandum gerçekleştirildi. Seçmen genel sayısının % 94.99’una karşılık gelen yaklaşık 2.050.000 kişi bağımsızlığa ‘Evet’ derken, sadece 10.000  kişi ‘Hayır’ oyu verdi. İki gün sonra Ermenistan Yüksek Sovyeti, Ermenistan’ın bağımsız ve egemen bir devlet olduğunu ilan etti.

Ermenistan’ın Spitak bölgesinde 1988’de meydana gelen depremin yaraları henüz sarılmamışken, 21 Eylül 1991’de Sovyetler Birliği’nden ayrıldığını ilan eden Ermenistan, Baltık ülkelerinden sonra Sovyetler Birliği’nden ayrılan ilk cumhuriyet oldu. Ekonomik zorluklar, Karabağ’da patlak veren savaş, enerji sorunu ve çevre ülkelerin uyguladığı tecrit politikaları Ermenistan halkının zor yıllar geçirmesine neden oldu.

Rusya’nın arabuluculuğuyla Mayıs 1994’te Karabağ’da ateşkes ilan edilmesiyle sona eren savaşın ardından, Ermenistan kalkınmak için iç ve dış siyasette yeni politikaların üretilmesine zemin hazırlamaya başladı.

1999’deki Parlamento baskınıyla sarsılan ülkede, olağanüstü hal ilan edildi. 2002’de Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ni onaylayan Ermenistan, Birleşmiş Milletler, Avrupa Konseyi gibi uluslararası oluşumlara üye oldu. Böylece yüzünü Batı’ya dönmeye başlayan bağımsız Ermenistan tarihinde yeni bir süreç başladı.

21 yılda neler oldu?

Ağustos 1990 - Ermenistan, Bağımsızlık Bildirgesi’ni onayladı.

Eylül 1991 - Referandumda ülke nüfusunun % 94’ü Ermenistan’ın Sovyetler Birliği’nden ayrılmasını talep etti. Ermenistan Cumhuriyeti bağımsızlığını ilan etti.

Eylül 1991 - Bakü yönetiminin bölgeyi terk etme çağrılarına uymayan Karabağ Ermenileri, Dağlık Karabağ Cumhuriyeti’nin Bağımsızlık Bildirgesi’ni ilan etti.

Ekim 1991 - Ermeni Ulusal Hareketi (Hayots Hamazkayin Şarjum) Başkanı Levon Ter-Petrosyan cumhurbaşkanı seçildi. 

Aralık 1991 - Azerbaycan Ordusu Karabağ bölgesini kuşatarak askeri operasyon başlattı.

Mart 1992 - Ermenistan, Birleşmiş Milletler’e katıldı.

Mart 1993 - Ermenistan Merkez Bankası kuruldu. Ermenistan para birimi tram ilk olarak 22 Kasım 1993’de basıldı.

Nisan 1993 - Türkiye, Karabağ savaşını gerekçe göstererek, Ermenistan sınırını kapattı.

Mayıs 1994 - Rusya’nın arabuluculuğuyla Karabağ’da ateşkes ilan edildi.

Temmuz 1995 - Yeni anayasa kabul edildi.

Şubat 1998 - Cumhurbaşkanı Ter-Petrosyan, Dağlık Karabağ ihtilafı konusundaki politikalarından ötürü eleştirilere maruz kalarak yapılan halk gösterilerinin ardından istifa etti. İstifanın ardından Robert Koçaryan cumhurbaşkanı seçildi.

Şubat 1998 - Hükümet, Ermeni Devrimci Federasyonu’nun (Taşnaktsutyun) siyasi yasağını kaldırdı.

Ağustos 1998 - Yerevan’da ilk Ermenistan-Diaspora toplantısı düzenlendi.

Şubat 1999 - Yeni seçim yasası kabul edildi. Uluslararası gözlemciler, yeni yasanın şeffaflık bakımından eksiklikleri olduğunu ve oy hakkının korunmasıyla ilgili endişelerini dile getirdi.

Ekim 1999 - Altı silahlı saldırgan Ermenistan Parlamentosu’nu basıp başbakan Vazken Sarkisyan ve meclis başkanı Garen Demirciyan da dahil olmak üzere sekiz kişiyi öldürdü. Saldırıda Rusya, Azerbaycan, hatta cumhurbaşkanı Robert Koçaryan’ın parmağı olduğunu iddia edenler olduysa da bunların hiçbiri ispatlanamadı. Saldırganların arkasındaki güç açığa çıkarılamadı.

Ağustos 2000 – Yerevan’da ilk kez ‘Pan Armenian’ (Ermeniler arası) spor olimpiyatları düzenlendi

Eylül 2001 - Hıristiyanlığın resmi din olarak kabul edilişinin 1700. yıldönümünü vesilesiyle Ermenistan’da düzenlenen kutlamalara, Katolik Kilisesi Ruhani Önderi Papa II. Jean Paul de katıldı. II. Jean Paul, başkent Yerevan’daki Soykırım Anıtı’nı ziyaret eden ilk Vatikan Devlet Başkanı oldu.

Nisan 2002 - Ermenistan, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ni onayladı.

Mart 2003 - Robert Koçaryan yeniden cumhurbaşkanı seçildi. Uluslararası gözlemciler, çok ciddi usulsüzlüklerle karşılaşıldığını kaydetti. Anayasa Mahkemesi düzensizlikleri kabul etmesine rağmen, seçim sonuçlarını onayladı.

Kasım 2003 - Ermenistan Hükümeti, Yolsuzlukla Mücadele Strateji ve Uygulama Eylem Planı’nı benimsedi. 

Şubat 2004 - Ermenistan, Yolsuzluğa Karşı Devletler Grubu (GRECO) Konseyi’ne katıldı.

Nisan 2004 - Hükümet, protesto ve gösteri organize edilmesi konusunda kısıtlayıcı bir yönetmelik yayımladı. İzinsiz gösterilere karşı polisin yetkisi artırıldı.

Kasım 2005 - Cumhurbaşkanı yardımcısı Bagrat Esayan, halka açık bir konferans sırasında yolsuzluğun Ermenistan’da sistemik olduğunu itiraf etti.

Eylül 2006 - Ermenistan milli takımı Dünya Satranç Olimpiyat’ında şampiyon oldu

Ocak 2007 - Gazetemizin kurucusu Hrant Dink’in katledilmesi, Ermenistan kamuoyunda tepkiyle karşılandı. Başkent Yerevan merkezindeki Azadutyun (Özgürlük) Meydanı’nda bir araya gelen binlerce Ermenistanlı, Türkiyelilerle eş zamanlı olarak “Hepimiz Hrant’ız, Hepimiz Ermeniyiz” sloganları attı.

Şubat 2007 - Ermenistan, yurtdışında yaşayan Ermenilerin Ermenistan’a kabulü için çifte vatandaşlık uygulamasını hayata geçirdi.

Mayıs 2007 - Yapılan Parlamento seçiminde, Cumhuriyetçi (Hanrabedagan), Ermeni Devrimci Federasyonu (Taşnaktsutyun), Hukuk Ülkesi (Orinats Yergir) ve Müreffeh Ermenistan (Parkavac Hayastan) partilerinin katılımıyla koalisyon hükümeti oluşturuldu.

Şubat 2008 - Karabağ muharibi Serj Sarkisyan Ermenistan cumhurbaşkanı seçildi

Mart 2008 – Başkanlık seçim sonuçlarına hile karıştırıldığı gerekçesiyle 1 Mart’ta Yerevan kent merkezinde düzenlenen halk protestosuna polis sert bir şekilde müdahale etti. Çıkan olaylarda on kişi hayatını kaybetti. Cinayetleri işleyen zanlıların açığa çıkarılması için yürütülen soruşturmanın derinleştirilmemesi, uluslararası kamuoyunun Ermenistan yönetimini eleştirmesine neden oluyor. 

Temmuz 2008 - Diaspora’yla ilişkilerin geliştirilmesi için Diaspora Bakanlığı kuruldu. İlk bakan Hranuş Hagopyan oldu.