Ermeni Kilisesi’nin ABC’si

Arakel Armadyan

Türkçedeki Hıristiyan ilahiyatı literatürü nicelik ve nitelik olarak istenilen düzeyde olmasa da özellikle son 15 – 20 yıldır azınsanmayacak sayıda telif ve tercüme kitabı okuma şansımız oldu. Ancak maalesef Ermeni Kilisesi ve ilahiyatı üzerine bugüne kadar Türkçede çok az sayıda kaynak bulunuyordu. Aras Yayınları’ndan çıkan Hratch Tchilingirian’ın ‘Ermeni Kilisesi: Kısa Bir Giriş’ kitabı bu alandaki boşluğu doldurmaya yönelik önmeli bir adım niteliği taşıyor. Ermeni Apostolik Kilisesi’nin doğuşu ve 1700 yıllık tarihi kadar diğer Hıristiyan kiliselerinden farklılıklarını ve özgünlüklerini anlamak için bu kitap, nitelikli bir giriş olma özelliği taşıyor. Ermeni veya Hıristiyan olsun olmasın, Ermeni Apostolik Kilisesi’ni tanımak ve anlamak isteyenler için kitap, doyurucu ve güvenilir bilgiler içeriyor. Sadece Hıristiyan diniyle ilgili okurlar için değil, Ermeni tarihi üzerine bilgi edinmek isteyenler için de ‘Ermeni Kilisesi: Kısa Bir Giriş’, önemli bir kaynak olarak öne çıkıyor. 

Dünden bugüne

İlk kez 1993’te İngilizce olarak yayımlanan, daha sonra pek çok baskısı yapılan kitap, Ermeni Apostolik Kilisesi’nin hangi tarihsel şartlarda doğduğunu ve geliştiğini, ne tür dönüşümler geçirdiğini konunun uzmanı olmayan sıradan okuyucunun da anlayabileceği bir dille aktarıyor. Ayrıca Ermeni Apostolik Kilisesi’nin farklı makamları, hiyerarşisi, inancının içeriği, diğer kiliselerden farkları ve benzerlikleri gibi konulara da ışık tutan kitap, Ermeni Kilisesi’nin modern çağlarda yaşadığı sancılı dönüşüme de değiniyor. 

‘Ermeni Kilisesi’ sadece bir ilahiyat kitabı olmaktan çıkaran bir başka özellik ise Ermeni Kilisesi’nin 21. yüzyılda karşı karşıya kaldığı hem zorluklara hem de imkânlara dikkat çekiyor olması. Kitap böylece tüm dünya Ermenilerinin geleceğine dair ufuk açıcı bir analiz sunuyor.  

Kitabın yazarı Hratch Tchilingirian, Ortodoğu ve Ermeni Çalışmaları alanında dünyanın en ünlü sosyologlarından biri olarak tanınıyor. Halen İngiltere’de Oxford Üniversitesi Doğu Çalışmaları Fakültesi’nden ders veren Tchilingirian’ın Ermeni Kilisesi, diaspora kimliği ve Ortadoğu’daki azınlık toplulukları üzerine çok sayıda araştırma ve yayını bulunuyor. Tchilingirian’ın Türkçe baskı için gözden geçirip, geliştirdiği kitabı, Aras Yayınları da görsel mazleme ile zenginleştirdi.  Lora Sarı’nın başarılı çevirisi de kitaba ayrı bir değer katıyor. Özellikle Türkçedeki Hıristiyan ilahiyatı literatüründeki ‘çeviri felaketleri’ni hatırlayınca…   

Ermeni Kilisesi:
Kısa Bir Giriş

Hratch Tchilingirian

Çeviri: Lora Sarı

Aras Yayıncılık

103 sayfa.