‘Eğlenceli’ bir aktivizm için ArtAct

Agos’un 14 Kasım tarihli sayısı için Ermenistan’daki kadınların hamilelik ücreti, aile içi şiddet gibi konulardaki eylemlerini aktardığımız haberin görsellerini araştırırken tanıştık onlarla. “Annemin parasını çalma, o benim için çalışıyor” diyen bir bebekten mütevellit kolaj çalışması, yeni bir şeyler söylüyor gibiydi. Ermenistan’da 2014 baharında kurulmuş, yeni ve dinamik bir grup ArtAct (Sanat Hareketi). Pop imgelerle süslü afişler hazırlayan, pankartlı eylemlerin bir adım ötesine geçmek için yollar arayan grubu bir araya getiren öncelikle elbette feminist bakış açısı. Sonra da, “Nasıl daha çok insana derdimizi duyurabiliriz?” sorusu. 

Grubun üyelerinden Liz McFadden, Ermenistan’daki çoğu sivil toplum kuruluşunun, insan hakları konusunda belli bir bilince sahip bir topluluğun dışına kendini ifade etme konusunda yetersiz olduğunu söylüyor: “Geleneksel aktivizm metotları daha geniş gruplara ulaşmamızı sağlamıyor. Biz de bu noktada sanatın ifade gücünün bize yardım edebileceğini, yani etki ve tepkiye neden olabileceğini, insanları harekete geçirebileceğini düşündük. ‘Sanat nedir?’ ya da ‘Bu sanat mıdır?’ gibi sorular sormak yerine, ‘Sanat ne yapabilir?’ diye sormaya başladık ve işe koyulduk.”

Peki, geleneksel aktivizmin ötesine geçmek nasıl mümkün? ArtAct, esasında daha önce muadillerini gördüğümüz yaratıcı metotlara imza atmış bile. Özellikle, kadınların sokakta yaşadığı cinsel şiddeti, yine sokakta düzenlenen atölyelerle tartışmaya açması, yeni bir paylaşım olanağı yaratıyor. 

Tacizin anatomisi

Geçen haftalarda, Yerevan'ın merkezinde bulunan Moskova Sineması’nın önündeki devasa satranç tahtasında düzenlenen bir atölyede, satranç taşlarının üzerine çeşitli taciz şekilleri yazılmış ve insanlara bu taciz türlerinden biriyle karşılaştıklarında nasıl tepki verecekleri, ne yapmak istedikleri ve neleri yapamadıkları sorulmuş. Sorulara yanıt verenlerin yaş ve cinsiyetine göre bir analiz yapılıp, sokak tacizine karşı verilen tepkilerin bir profili çıkarılacak. Yine sokak taciziyle ilgili ‘Mi Lrir’ (Sessiz Kalma) isimli başka bir çalışma için hazırlanan haritadaysa, kadınlar, sokak tacizine uğradıkları yeri haritada işaretleyip, ayrıntıları aktararak deneyimlerini paylaşıyorlar. 

ArtAct, bir yandan kadınların somut olarak bir arada bulunabilecekleri platformlar oluşturmaya çalışırken bir yandan da internetin kolektif hafızasına kadın hakları ve feminizmle ilgili komik ve çarpıcı afişler bırakmaya devam ediyor.