Տեղեկագիր՝ ալեւի կիներու յափշտակման մասին
Միջազգային Ամնեստի Կազմակերպութիւնը ուսումնասիրեց, 2025 Փետրուարէն այս կողմ իրեն հասած տեղեկութիւնները եւ վերածեց տեղեկագրի։ Պարզուեցաւ որ հինգ ալեւի կիներ եւ երեք անչափահաս աղջիկներ օր ցերեկով յափշտակուած են եւ ապա իրենց համար փրկագին պահանջուած։ Տեղեկագիրը կը շեշտէ Շրջանային Ոստիկանութեան թերացումները այս դէպքերուն նկատմամբ։ Տեղեկագիրը կոչ կընէ իշխանութիւններուն, կորսուած կիներու ու աղջիկներուն գտնուած տեղը ստուգելու, զանոնք փրկելու եւ յանցագործները արդարադատութեան յանձնելու մասին։
Միջազգային Ամնեստի Կազմակերպութիւնը նշեց, որ Սուրիական իշխանութիւնները պէտք է շտապօրէն ուժեղացնեն սեռական բռնութիւնը կանխելու իրենց ջանքերը, ալեւի կիներու եւ աղջիկներու յափշտակութեան եւ բանտարկութեան դէպքերը արագ, ամբողջական եւ անկողմնակալ ձեւով քննեն եւ յանցագործներէն հաշիւ պահանջեն։ 2025-ի Փետրուարէն ի վեր Միջազգային Ամնեստի Կազմակերպութիւնը, Լաթաքիա, Տարտուս, Հոմս եւ Համա նահանգներուն մէջ 3 տարեկանէն մինչեւ 40 տարեկան առնուազն 36 ալեւի կին եւ աղջկան յափշտակուելու եւ ազատազրկուելու մասին վստահելի տեղեկութիւններ ստացաւ։
Վեց դէպքերուն մէջ ընտանիքները յանցագործներէն կամ յափշտակուածներէն հեռախօսային կամ ձայնային հաղորդագրութիւններ ստացան։ Չորս դէպքերուն մէջ յանցագործները Սուրիական կամ Միացեալ Արաբական Էմիրութիւններ, Իրաք եւ Թուրքիոյ նման արտասահմանեան համարներէն զանգահարելով փրկագին պահանջեցին ու նաեւ սպառնացած եղելութիւնը չպարզելու համար։
Դէպքերէն մէկուն մէջ, յանցագործը առեւանգուած կնոջ ֆիզիքական բռնութեան ենթարկուելը ցոյց տուող լուսանկար մը ղրկեց։ Ուրիշ դէպքի մը մէջ, ընտանիքը կը յայտնէ թէ իրենց աղջիկը յափշտակողները հեռախօսով կապ հաստատած են երախայի կենդանի ըլլալը ապացուցելէ ետք 10-14 հազար ԱՄՆ տոլար փրկագին պահանջած։ Զանգ ստացած ընտանիքներէն միայն մէկը կարողացաւ փրկագին վճարել, բայց կինը ազատ չարձակուեցաւ։
Յափշտակուած ութ անձերէն միայն երկուքը կարողացան իրենց ընտանիքներուն վերադառնալ։ Ութ դէպքերուն բոլորին մէջ, ընտանիքները ոստիկանութեան կամ անվտանգութեան ծառայութիւններուն տեղեկացուցին իրենց կին ազգականներուն առեւանգուած ըլլալը։ Չորս դէպքերուն մէջ, ընտանիքներուն ներկայացուցած նոր ապացոյցները անտեսուեցան կամ բոլորովին հաշուի չառնուեցան։ Երկու դէպքերուն մէջ, ոստիկանութիւնը ընտանիքը մեղադրեց։ Ազգականները Միջազգային Ամնեստի Կազմակերպութեան ըսին, որ ոստիկանութիւնը”մէկ կին կամ աղջիկ պաշտպանելու կարողութիւն չունենալու համար իրենց հետ ծաղրած են։ Իր տունէն յափշտակուած կնոջ մը ազգականը, հետեւեալ կերպով բացատրեց ընտանիքին անյոյս ջանքերը։ «Ընտանիքը անվտանգութեան ծառայութեան գնաց եւ պաշտօնական բողոքը ներկայացուց, բայց սարսափելի վերաբերմունքի հանդիպեցաւ։ Յափշտակութիւնը չկանխելու համար ընտանիքը մեղադրեցին»։
Ուրիշ դէպքի մը մէջ մանուկի մը ազգականները ոստիկանութեան յանձնած են փրկագին պահանջողներու ձայնագրութիւնները, հեռախօսի համարները, նոյնիսկ փրկագինը ստանալիք անձերու անունները, բայց ոստիկանները ոեւէ միջամտութիւն չեն ըրած։
Կիներու եւ աղջիկներու ազատ արձակուած դէպքերուն մէջ, ընտանիքի անդամները ընդհանրապէս կը հրաժարէին իրենց ապրածները պատմելէ։ Հարցազրոյցի մասնակիցներ նշեցին, որ յատկապէս ալեւի համայնքէն կիները եւ աղջիկները արդէն կը վախնան կամ չափազանց զգոյշ կը վարուին տունէն դուրս ելլելու, դպրոց, համալսարան կամ աշխատանքի երթալու ժամանակ։
Արագ եւ ամբողջական
հետազօտութիւնը անհրաժեշտ է
Միջազգային Ամնեստի Կազմակերպութեան գլխաւոր քարտուղար Անիէս Քալամարտի յայտնեց. «Սուրիոյ իշխանութիւնները բոլոր սուրիացիներուն համար երկիր կառուցելու խոստում տուին, բայց անկարող կը մնան կիներու եւ աղջիկներու յափշտակութիւնը եւ գերեվարութիւնը դադրեցնելու, ֆիզիքական բռնութիւնը, բռնի ամուսնութիւնները եւ հաւանական մարդկային վաճառքը կանխելու ու պատասխանատուները դատելու մէջ»-ըսելով։
Քալամարտ յաւելեց՝ «Իշխանութիւնները սեռական բռնութիւնը արգիլելու եւ պատժելու մասին իրաւական եւ բարոյական պարտականութիւն ունին։ Սուրիոյ մէջ բոլոր կիները բռնութեան, խտրականութեան եւ բռնաբարման վախէն ազատ ապրելու իրաւունք ունին։ Հետազօտութիւնները պէտք է արագ եւ ամբողջական ըլլան։ Պատասխանատուութիւն պէտք է հաստատուի եւ ապահովութիւնը վերականգնուի։ Ասիկա չընելը մարդու իրաւունքներու խախտում է»։
Ներքին Գործոց Նախարարէն պատասխան չստացուեցաւ
Միջազգային Ամնեստի Կազմակերպութիւնը նաեւ երկու ակտիվիստ, երկու լրագրող եւ անկախ մարդու իրաւունքներու կազմակերպութիւն որպէս Սուրիական Ֆեմինիսական Լոպիէն 28 լրացուցիչ յափշտակութեան եւ բանտարկութեան դէպքերուն մասին տեղեկութիւններ ստացաւ։ Անոնցմէ 14 կին եւ աղջիկ ազատ արձակուեցան։ Մնացածներու վիճակը անյայտ է։
Մայիսին Միջազգային Ամնեստի Կազմակերպութիւնը Դամասկոսի մէջ Ներքին Գործոց Նախարարին հետ ունեցած հանդիպումին ալեւի կիներու եւ աղջիկներու յափշտակութիւններու հարցը օրակարգի բերաւ։ Նախարարը ըսաւ, որ հետազօտութեան հրաման տուած է։ 13 Յուլիսին Միջազգային Անմնեստի Կազմակերպութիւնը Ներքին Գործոց Նախարարին նամակ գրելով, իր նախկին եզրակացութիւնները յիշեցուց եւ կատարուած աշխատանքին համար տեղեկութիւն պահանջեց։ Մինչեւ սոյն տեղեկագրի հրապարակման օրը ոեւէ պատասխան չստացաւ։
