Diyarbakır’da toplumsal hafıza canlanıyor
Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi’nin, kentin hafızasını canlandırmak için 2012 yılında temellerini attığı müze projesinin ana mekânını oluşturan Cemil Paşa Konağı’nın restorasyon çalışmaları sekiz yıl önce başlamıştı. Müzeye dönüştürülen konakta, ‘İnançlar ve inanışlar’, ‘Diyarbakır Halkları ve Kültürleri’, ‘Diyarbakır Mutfağı’, ‘Eğitim’, ‘Diyarbakır’da Müzik ve Halk Dansları’, ‘Diyarbakır’da Sözlü Kültür’, ‘Dil ve Yazılı Kültür’, ‘Kent Yaşamı’, ‘Üretim ve Ticaret’, ‘Hayvancılık Kültürü’, ‘Tarım Kültürü’, ‘Kentsel Gelişim’, ‘Kentin Panoraması’, ‘Çağdaş Sanatlar’ gibi bölümler bulunuyor. ‘Diyarbakır Halkları ve Kültürleri’ bölümünde seyyahların tasvirlerine, salname kayıtlarına, Diyarbakır’da yaşamış ve yaşamaya devam eden halklara dair bilgilere yer veriliyor. ‘Eğitim’ başlıklı bölümde, 20. yüzyıla kadar devam eden Kürtçe, Arapça, Türkçe, Süryanice ve Ermenice dillerinde verilen eğitimin, geçmişten bugüne geçirdiği dönüşüm anlatılıyor. ‘Dil ve Yazılı Kültür’ bölümünde, Türkçe, Kürtçe, Ermenice, Süryanice ve Bulgarca gibi birçok dilde yayın yapan gazetelerin, dergilerin ve kitapların günümüze ulaşmış sayıları ve birçok dilde el yazması kitaplar sergileniyor. ‘Üretim ve Ticaret’ bölümünde ise birçok zanaat ustasının hayatı ve yapıtlarından örnekler sunuluyor.
Müzenin küratörü Burcak Madran, kentteki Surp Giragos Ermeni Kilisesi’nde de benzer çalışmaların yapıldığını söyledi. Kilisede açılacak olan müzede, MÖ 190 yılında Diyarbakır’da kurulan Ermeni krallığından günümüze, Ermenilerin geçirdiği tarihsel süreçler ortaya konacak. Ermeni zanaatçıların işleri, kapatılan Ermeni kiliselerinden ödünç alınan malzemeler ve daha birçok bilgi, belge ve etnografik malzemenin yer alacağı kent müzesinin açılış tarihi henüz belirsiz.
Müze uzmanı araştırmacı Zeynep Yaş, Cemal Paşa Konağı ve Surp Giragos Kilisesi’nde başlayan kent müzesi çalışmalarının birer başlangıç olduğunu söyledi. Yaş, Süryani Kadim Meryem Ana Kilisesi ve Diyarbakır Cezaevi’nin birer kent müzesine dönüştürüleceğini, Mehmet Uzun Edebiyat Müzesi ve Mezopotamya Kadın Müzesi için çalışmaların başlayacağını belirtti.
