Dışişleri Bakanı Mirzoyan: Ermenistan, 35 yıllık ablukadan kurtuluyor

Ermenistan Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Ararat Mirzoyan, 8 Ağustos'ta Beyaz Saray’da yapılan ABD Başkanı Donald Trump, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev zirvesinde imzalanan anlaşmalar hakkında yorumlarda bulundu. Mirzoyan, özellikle Ermenistan ve Azerbaycan arasındaki ilişkilerin normalleşme sürecinde çok önemli bir dönüm noktası olduğunu düşündüğü Barış ve Devletlerarası İlişkilerin Kurulması Anlaşması’nın imzalanmasını tarihi bir olay olarak değerlendirdi.  Mirzoyan’a göre, bu anlaşmanın imzalanmasıyla, aslında barışın kurumsallaşma aşaması başlıyor. Mirzoyan ayrıca Nahcıvan ve Azerbaycan'ı birbirine bağlayacak ve Ermenistan topraklarından geçecek transit yol hakkında da "Altyapı, Ermenistan Cumhuriyeti’nin egemenliği ve yetki alanı çerçevesinde işleyecek ve üçüncü taraf denetimi söz konusu olmayacak" diye konuştu. 

Ermenistan Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Ararat Mirzoyan, “Armenpress”e verdiği bir röportajda, Washington görüşmelerinin sonuçlarına atıfta bulunarak soruları cevapladı:

Washington’daki görüşmelerin sonuçlarını nasıl değerlendiriyorsunuz?

Kısaca, Beyaz Saray’da yaşananlar elbette tarihi bir olaydı.

Öncelikle, Ermenistan ve Azerbaycan arasındaki ilişkilerin normalleşme sürecinde çok önemli bir dönüm noktası olan Barış ve Devletlerarası İlişkilerin Kurulması Anlaşması’nın paraflanmasından bahsediyorum. Bu paraflama ve ardından yapılan sözlü kamuoyu açıklamalarıyla, sınırda çatışmaların olmaması anlamında barışın sağlandığı ve aslında barışın kurumsallaşma aşamasının başladığı duyuruldu.

Ayrıca, ablukanın kaldırılması ve altyapının yeniden faaliyete geçirilmesi için de aynı şey söylenebilir. Yanlış bir izlenim yaratmak istemem. Altyapının işleyişine ilişkin genel ilkeler hakkındaki müzakerelerin çok önemli ve temel aşaması sona erdi, ancak sadece bir aşama. Daha spesifik koşulları ve teknik çözümleri netleştirmek ve üzerinde anlaşmaya varmak için önümüzde çok fazla çalışma var.

Anlaşmaların, Amerikan tarafının katılımı ve ABD Başkanı’nın tanık olarak imzasıyla daha da ağırlık kazandığını da eklemek isterim.

Altyapıdan bahsetmişken, farklı siyasi akımların uzmanları ve temsilcileri Washington Deklarasyonu’nun 3. maddesini farklı şekillerde okuyup yorumluyorlar. Sizin yorumunuz nedir?

Farklı yorumlara yer yok. Yazılanlar üzerinde mutabık kalınmıştır, yazılanları okumak, yazıldığı gibi anlamak gerekir. Ne eksik ne fazla.

Ermenistan topraklarında Amerikan ortaklığıyla inşa edilecek olanlar da dâhil olmak üzere, altyapıların işletilmesinin, ülkelerin toprak bütünlüğü, egemenliği ve yargı yetkisi çerçevesinde gerçekleştiği ve karşılıklı çıkarlar sağladığı yazılıdır.

Yine, görüşülmesi gereken teknik çözümler ne olursa olsun, bunlar bahsettiğim çerçevenin dışında olamaz. Geriye kalan yorumlar hayal ürünü veya insanları yanıltmaktır.

Bazı “bağımsız uzmanlar” veya “bağımlı” parti üyeleri, aslında daha önce hiç kabul etmediğimiz ve şu anda Washington Deklarasyonu’nda yer almayan terimleri ortaya atıyor. Ama bir kez daha vurgulamak istiyorum: Tüm altyapılar ülkelerin egemenlik ve yetki alanları çerçevesinde işleyecek, üçüncü taraf denetimi söz konusu değil.

Sanırım bundan daha açık bir şekilde söylemek mümkün değil. Ancak çok önemli, hatta temel bir gerçeği daha kaydetmek istiyorum. Washington Deklarasyonu ile varılan anlaşmayla Ermenistan, 35 yıldır özlemini çektiği ablukadan kurtuluyor.

Ermenistan artık uluslararası ticareti için Azerbaycan’ın demiryolu altyapısına erişebiliyor ve kullanabiliyor.

 Barış Anlaşması hakkında da spekülasyonlar var.

Geçmişte defalarca Barış Anlaşması’nın içeriğinin kamuoyu tarafından büyük ölçüde bilindiğini, içinde nelerin yer aldığını ve nelerin kesinlikle yer almadığını belirtme fırsatımız oldu.

Azerbaycan tarafıyla da anlaştığımız gibi, 11 Ağustos’ta paraflı anlaşma metni yayınlanacak. O andan itibaren, aklıselim varsayımıyla, tüm spekülasyonlar sona erecek.

Ziyaret sırasında ikili görüşmeler de yapıldı, muhtıralar imzalandı. Bu, Ermenistan-ABD stratejik ortaklığı da dâhil olmak üzere, ne anlama geliyor?

Nitekim ziyaret, Ermenistan-ABD ikili ilişkilerinin geliştirilmesi açısından da önemliydi. Paşinyan-Trump görüşmesinde stratejik ortaklık gündemindeki bir dizi konu ele alındı ve üç muhtıra imzalandı.

“Barış Kavşağı”nın Kapasite Geliştirme Muhtırası, ABD’nin “Barış Kavşağı” projesine desteğini ifade ediyor, Ermenistan’ın bölgesel bir ulaşım merkezi olarak önemli rolünü vurguluyor ve ABD’nin Ermenistan’ın egemenliğine, toprak bütünlüğüne ve uluslararası alanda tanınan sınırlarının dokunulmazlığına olan açık desteğini teyit ediyor.

Ermenistan’ın altyapısını ve sınır güvenliğini geliştirmeyi amaçlıyor.

Özel yatırımları teşvik etmeyi ve gümrük ve sınır imkânlarını güçlendirmeyi içeriyor.

Yapay Zekâ ve Yarı İletken İnovasyonu Muhtırası, yarı iletken ekosistemini ve yapay zekâ uygulamalarını geliştirerek ileri teknoloji sektöründeki iş birliğini önemli ölçüde derinleştirmeyi amaçlamaktadır.

Özel yatırımların, kamu-özel sektör iş birliğinin ve akademik ortaklıkların önemini vurgulamaktadır.

Taraflar, işgücü eğitimini teşvik etmeyi ve teknolojik ortaklıkları güçlendirmeyi taahhüt etmektedir.

Taraflar ayrıca, ABD ihracat kontrolleri çerçevesinde Ermenistan’ın statüsünü iyileştirmek için gerekli koşulları sağlamak üzere çalışmayı amaçlamaktadır.

Enerji Güvenliği Muhtırası, Ermenistan’ın enerji istikrarını ve enerji sisteminin modernizasyonunu desteklemeyi, özel sektör yatırımlarını teşvik etmeyi ve sivil nükleer iş birliğini geliştirmeyi amaçlamaktadır.

Muhtıra ayrıca bölgesel enerji iş birliğini teşvik etmeyi ve profesyonel kapasiteleri geliştirerek, Ermenistan’ın enerji öz yeterliliğini güçlendirmeyi öngörmektedir.

ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ile yakın gelecekte yukarıda belirtilen ve stratejik ortaklığın diğer bileşenlerini hayata geçirmek için ortak çalışmaları yoğunlaştırma konusunda anlaştık.

Sonuç olarak, bu dönüm noktasına ulaşmak için aylarca titizlikle planlanmış bir çalışma yürütüldüğünü ve bu aşamada çalışmanın kapsamının ve içeriğinin daha da genişletilmesi gerektiğini belirtmeliyim.

Dün, Başkan Trump, Uluslararası Barış ve Refah için Trump Yolu’nu (TRIPP) uygulamak üzere bir görev gücü kurulmasını öngören bir kararname imzaladı ve bu önemli anı gelecek nesillere daha bağlantılı bir Güney Kafkasya bırakmak için kullanmak üzere yakın gelecekte Yerevan’da üst düzey görüşmeler yapmayı dört gözle bekliyoruz.

Kaynak: Ermenistan Kamu Radyosu