“Devlet bizi kapatacağına ne dediğimize kulak versin”
İçişleri Bakanlığı, geçen cuma günü 370 derneğinin faaliyetinin üç ay süreyle durdurulduğunu duyurdu. OHAL Kanunu’nun 11. maddesine dayandırılarak verilen kapatma kararı, 12 Eylül darbe döneminden beri ilk defa kullanılıyor.
İçişleri Bakanlığı Basın Merkezi tarafından “FETÖ bağlantılı 153, PKK/KCK bağlantılı 190, DHKP-C bağlantılı 19 ve DEAŞ bağlantılı 8 olmak üzere toplamda 370 derneğin faaliyeti valiliklerimizce durdurulmuştur” açıklaması yapılsa da kapatılan derneklere ilişkin bir liste açıklanmadı. Aralarında ÇHD, ÖHD gibi meslek örgütlerinin de bulunduğu pek çok hak temelli örgütün kapısına kilit vuruldu. İçişleri Bakanı Süleyman Soylu kapatılan derneklerle ilgili “Vurduk kilidi, gitti. Hadi bakalım açın da görelim” açıklaması yaptı.
Kapatılan derneklerden üç tanesi, Gündem Çocuk, VAKAD ve Sarmaşık Derneği, kapatma kararı sonrası yaşadıklarını, yarım kalan projelerini anlattı.
Gündem Çocuk: Birileri bize ‘sen sus’ demek istiyor
11 yıldır çocuk hakları alanında çalışan Gündem Çocuk Derneği, cinsel istismar, okullardaki fiziki ihmaller gibi davalara müdahil olmanın yanı sıra, bazıları Milli Eğitim Bakanlığı partnerliğinde pek çok projenin de müellifi. Dernek dört senedir okullarda fiziksel güvenlik çalışması projesini yürütüyor. Çalışmanın sonucunda, okulların fiziksel kontrol listelerini içeren bir kitap hazırlandı, sponsor anlaşmaları yapıldı. 60 bin basılması planlanan ve son aşamasına gelmiş olan kitap, kapatma kararıyla yarım kalmış durumda. Öte yandan derneğin Başbakanlık Merkez İhale Finans birimiyle birlikte yürüttüğü, çocukların cinsel ticaret sömürüsüne son projesi de yarım kaldı.
Derneğin yönetim kurulu üyesi Mehmet Onur Yılmaz, bu projelerin durmasının yanı sıra, çocukların mağdur olduğu davaları da dernek olarak takip edemeyeceklerini belirtiyor: “Dernek bütçesini kullanamadığımız için davalara gidip gelmeleri karşılayamaz durumdayız. Ayrıca o davaları Onur olarak değil, Gündem Çocuk olarak izlememiz davayı çocuk lehine etkileyebiliyor.”
Yılmaz, İçişleri Bakanlığı’nın 26 Haziran’da verdiği bir kararla 3 aydır denetime maruz kaldıklarını belirtiyor. Geçtiğimiz Cuma Ankara İl Dernekler Müdürlüğünden gelen telefonla kapatılma kararı kendilerine bildirilmiş, üç dakika sonra da 50 çevik polis nezaretinde Ankara Valiliği’nden görevliler gelip kapıya mühür vurmuş. “Denetimden dolayı evraklarımız hazırdı, onları teslim ettik. SolFaSol dergisiyle aynı ofisi kullandığımız için onlar da kapatılmış oldu. Çiçeklerimizi ve kedilerimizi çıkarmamıza izin verdiler ve çıktık” diye anlatıyor Yılmaz.
Onur Yılmaz, kararın amacının derneğin faaliyetlerini sorgulanabilir hale getirme amacı taşıdığını, birilerinin Gündem Çocuk’a ‘sen sus’ demek istediğini söylüyor: “Hangi çalışmanın kimi rahatsız ettiğini bilmiyorum. Ama hepsinin birilerini rahatsız ettiğini biliyorum. Çünkü bir çocuğun canı yanıyorsa bu, en az bir yetişkinin yapmadığı bir şeyden kaynaklıdır. Devlet kademesinde, yasada, bakanlıkta, hükümette eksik ya da yanlış bir şey var demektir. Biz susalım ama biz susunca ihlaller durmayacak. Devlet hak temelli sivil toplum örgütlerini kapatacağına ne dediğine kulak verse keşke; herkes için daha faydalı işler yapmış olurlar.”
Sarmaşık Derneği: Açlık sınırındaki aileleri açlığa mahkum ettiler
Sarmaşık - Yoksullukla Mücadele ve Sürdürülebilir Kalkınma Derneği, 2008 yılından beri Diyarbakır’da açlık sınırının altında yaşayan yaklaşık 180 aileye gıda yardımı yapıyor. Kentin yoksulluk haritası çıkarıldıktan sonra Gıda Bankası projesi geliştirilmişti. Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi, Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası, Diyarbakır Tabip Odası gibi kentteki yerel yönetim ve meslek odalarıyla ortaklaşa devam eden ‘Gıda Bankası’na kararla mühür vuruldu. Sarmaşık Derneği’nin Yöneticisi Şerif Camcı, kararın 180 aileyi açlığa mahkum etmek anlamına geldiğini söylüyor: “Öncesinde herhangi bir bildirimde bulunmadan derneğin 3 ay süreyle kapatıldığını tebliğ ettiler. Bizimki sıradan bir kurum değil, mühürlenen binanın içinde 600 bin TL civarında gıda malzemesi vardı. Onları ailelere dağıtma talebimizi bile dikkate almadılar. Gıdaları da çürümeye terk ederek derneğin kapısına mühür vurdular.”
Camcı, ailelerin mağduriyetlerini gidermek için ne yapılabileceğini tartıştıklarını, sürecin akıl almaz olduğunu belirtiyor: “Açlık sınırındaki ailelerin açlığa mahkum edilmesi, insani destek kurumunun kapısına kilit vurulması anlaşılır gibi değil. İddia ettikleri gibi suçlamalar varsa derneğin başkanı benim, bana ne yapacaklarsa yapsınlar ama bu aileleri mağdur etmesinler. Sadece bir derneği kapatmıyorlar, 32 bin insan yaklaşan kış koşullarında açlığa mahkum ediyorlar. Hala anlayabilmiş değiliz.”
VAKAD: Kadınların bizden beklentileri var
Kapatılan derneklerden Van Kadın Derneği’nden (VAKAD) Zozan Özgökçe, kendilerine yazılı bir tebligat bile yapılmadığını, dernek kapısına Cumartesi günü mühür vurulduğunu belirtiyor. 2004 yılından beri faaliyetlerine devam eden, özellikle Van depreminden sonra kadınlara verdiği destekle gündeme gelen dernek, şüpheli kadın ölümleri, kadına yönelik şiddet gibi alanlarda çalışma yapıyor. Özgökçe, bir süredir BM Mülteciler Yüksek Komiserliği’yle birlikte devam ettirdikleri, mültecilere yönelik Türkçe ve İngilizce kurslarının da kapatma kararıyla sonlandırıldığını söylüyor. Ocak ayında Van’daki köylerde kadınlara yönelik olarak başlatılacak kadın hakları atölyesinin yanı sıra, yılda ortalama 300 kadının yararlandığı danışmanlık hizmeti de kesintiye uğramış durumda. VAKAD, bir yandan da kocası tarafından öldürülen Dilek Özister davasına müdahil olduklarını, bu davanın takibinde de sıkıntı yaşayacaklarını belirtiyor; “Kadınların bizden beklentileri var. sivil toplum kesintiye uğrayabilen bir şey değil ki. Bütçemizi de dondurdular. Kapatmaya gelenlere “kiramızı nasıl ödeyeceğiz?” diye sorduk, “bilmiyoruz” dediler. 3 ay sonra ne olacak bunu bilmiyoruz.” Özgökçe, kapatma kararının VAKAD’a yönelik itibarsızlaştırma amacı güttüğünü düşünüyor, “ 20 tane üyeyiz, 30 tane gönüllü destekçimiz var. Hangimizin hangi örgütle alakası var? Toplum için iyi şeyler yapanlar tehlikeli, AKP bekası için çalışanlar hayırlı” diyor.
