Depremde hasar gören Soradir Kilisesi için ödenek ayrılmamış
Bakanlığın verdiği yanıta göre kilise ile ilgili hasar, raporlanarak Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu'na gönderildi.
Bakanlık 2020 bütçesinde söz konusu kilise için ayrılmış bir ödenek bulunmadığını açıkladı. Bakanlığın açıklaması şöyle:
"İran'ın Khoy şehrinde 24 Şubat 2020 tarihinde 5,90 büyüklüğünde meydana gelen depremden etkilenen Van ili, Başkale ilçesi, Yanal Mahallesinde bulunan Yanal Kilisesi (Soradir S. Eçmiadzin); Maliye Mülkiyetinde ve 103 ada, 8 parselde olup Bakanlığımıza bağlı Diyarbakır Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunun 20/01/1989 gün ve 159 sayılı kültür varlığı olarak tescillenmiştir.
Van Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu'nun 26.11.2018 tarih ve 2156 sayılı kararıyla ile de I.Grup yapı olarak belirlenmiş ve kiliseye ilişkin Rölöve, restitüsyon ve Restorasyon projesi onaylanmamıştır.
Bakanlığımıza bağlı Van Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Müdürlüğü uzmanlarınca 09/03/2020 tarihinde yerinde inceleme yapılmış olup, tescilli kilisedeki depremden sonra oluşan hasarlar tespit edilirken konunun Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu'nun 10.04.2012 tarih ve 35 sayılı "Depremde Hasar Gören Tescilli Taşınmaz Kültür Varlıkları İle Sit Alanları ve Etkileşim- Geçiş Sahalarındaki Yapılarda Yapılacak Uygulamalara İlişkin" ilke kararı gereği değerlendirmesi için söz konusu Kurula sunulmak üzere raporlandırılmıştır.
Bakanlığımızın Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğünce din, dil ve ırk ayrımı gözetilmeksizin ülkemizde yer alan tescilli taşınmaz kültür varlığı yapıların restorasyonları fiziksel ve yapısal durumları, kullanım ihtiyaçlarına vb. göre önceliklendirilerek her yıl aktarılan ödenekler çerçevesinde değerlendirilmeye çalışmaktadır.
Van ili, Başkale İlçesi, Yanal Mahallesinde 103 ada, 8 parselde bulunan mülkiyeti Maliye Hazinesine ait tescilli Soradir S. Eçmiadzin Kilisesi ile ilgili bu aşamada 2020 yılı yatırım programı kapsamında Bakanlığımızca ayrılan bir ödenek bulunmamaktadır.
Van İli önemli tarihi ve kültürel miraslarımızın yer aldığı bir kent olup Bakanlığımız 2020 yılı yatırım programında " Van Erciş Selçuklu Mazarlıkları Onarımı ve Çevre Düzenlemesi" işi yer almaktadır. Anılan çalışmanın ödenek nispetinde değerlendirilmesi planlanmaktadır.
Van Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Müdürlüğü uzmanlarınca 09/03/2020 tarihinde deprem bölgesinde kapsamlı bir çalışma yapılmış olup, bölgede iki yapının hasar gördüğü tespit edilmiştir. Bahse konu Yanal Kilisesi (Surp S. Eçmiadzin)nin yanı sıra 15/05/2008 gün ve 221 sayılı Van Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu kararıyla kültür varlığı olarak tescilen Albayrak Mahallesi Albayrak (Saint Bartholomeus) Kilisesi'ndeki hasarlar tespit edilerek kurula sunulmak üzere raporlandırılmıştır."
HDP Milletvekili Garo Paylan, Van Başkale’deki Ermeni Kilisesinin, İran’ın Khoy kenyinde meydana gelen depremden zarar görmesi nedeniyle Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un yanıtlanması istemiyle soru önergesi hazırlamıştı.Paylan önergede şunları söylemişti:
Van Başkale’nin Yanal köyünde bulunan 7. yy’a ait olan tarihi ve mimari açıdan önem arz eden kültür mirasları arasında sayılan ve bakımsızlıktan dolayı zaten yıkılma tehlikesi karşı karşıya kalan Soradir Surp Eçmiadzin Ermeni Kilisesi’nin İran”ın Khoy kentinde 24 Şubat 2020 tarihinde meydana gelen deprem sırasında daha fazla zarar gördüğü ve sağ duvar nüşinin yıkıldığı teyid edilmiştir.
- Başkale’deki Soradir Surp Eçmiadzin Ermeni Kilisesi’nin deprem sırasında uğradığı zarar tespit edilmiş midir?
- Tarihi ve mimari açıdan benzersiz olarak nitelenen kilisede oluşan hasarın onarımı için ödenek tahsis edilecek ve vakit kaybetmeden, onarım çalışmasına başlanacak mıdır?
- Van’da bulunan ve depremden etkilenen diğer kültür varlıkları için kapsamlı bir hasar tespit çalışması yapılmış mıdır?
- Van ilindeki kültürel varlıkların envanteri çıkarılmış mıdır?
- Bakanlığınızın, Van’da bulunan kültür varlıklarının korunması onarılması ve kültür mirası olarak gelecek nesillere aktarılması adına eylem planı nedir?
