CIA’nin Ermenistan belgeleri

CIA’nın yayınladığı 18 Ocak 1950 tarihli bir belgeye göre Stalin tarafından, Sovyetler Birliği’nde atom bombası üretimi için sınırsız yetki verilen Lavrentiy Beria, bombanın geliştirilmesi için Ermenistan’da bulunan Sevan Gölü’nü seçti. Gizli belgeye göre bombanın yapımı için güçlü hidroelektrik santrallerine ihtiyaç duyan Sovyet uzmanlar, etrafında 28 ırmak kolu bulunan Sevan Gölü’nü en uygun yer olarak saptadı.   

Belgeye göre 1950 yılında, Sevan Gölü – Aragats Dağı – Kanair Platosu arasında bulunan alan Sovyet yönetimi tarafından gizli bölge olarak belirlenmişti. Atom bombası santralleri ise göle uzanan volkanik arazide bulunan altı mağaraya inşa edildi. CIA’nin belgesine göre bu santrallerin yapımında Alman savaş tutsakları ve Sovyetler’deki köle işçiler çalıştı, santrallerin planlarıysa Hitler döneminde Almanya ve Avusturya’daki yeraltı fabrikalarını inşa eden Alman uzmanlar tarafından hazırlandı. 

CIA belgesine göre ilk atom bombası Şubat 1949’da Ermenistan’da tamamlandı, ilk denemeyse 10 Temmuz 1949’da Doğu Ural’da yapıldı. Belgede Amerikan ve Britanya gizli servislerinin bomba denemesiyle ilgili bilgilere ancak Eylül 1949’da ulaşabildiği iddia ediliyor.