'Çanakkale'de Ermeniler de savaştı'
Tarihçi-yazar Volkan Şenel, Milli Savunma Bakanlığı arşivlerinden Kocaeli'den Çanakkale Savaşı'na katılan Osmanlı Ermenilerinden 3 vatandaşın kimlik bilgisine ulaştığını söyledi.
'Çanakkale Savaşı'na Kosova'dan, Üsküp'ten, Diyarbakır'dan, Trabzon'dan ve Kocaeli'den de gidenler vardı' diyen Şenel, 'Kocaelili olmam dolayısıyla 20 yıl boyunca özellikle Kocaeli'den Çanakkale Savaşı'na katılmak için giden kişileri araştırdım. Ölüm tutanakları, nüfus kayıtları gibi kaynaklardan yararlandım. En son ise Ankara'daki Milli Savunma Bakanlığı'nın Çanakkale kayıtlarını inceledim' diye konuştu.
Araştırmaların ardından Kocaeli'den savaşa katılan 700 kişinin kimliğini tespit ettiğini kaydeden Şenel, söz konusu kişiler arasında 19. yüzyıla kadar kendilerine 'sadık millet' anlamına gelen 'Millet-i Sadıka' sıfatı verilen Osmanlılı Ermeni vatandaşların da bulunduğunu kaydetti.
Kocaeli'den 'Çanakkale Savaşı'na katılan' Ermenilerle ilgili konuşan Şenel, şunları söyledi:
'Bunlardan birisi Matyosoğlu Agop'dur. 24 yaşında Çanakkale Savaşı'na katılmak için İzmit'ten bölgeye giden Agop, 6 Mart 1915'de Arıburnu'nda vefat etmiştir. Agop ile aynı yaşta olan Agopoğlu Bedros da Başiskele ilçesinden savaşa katılmış, 13 Mayıs 1915'de yaralı olarak getirildiği İzmit Hastanesinde vefat etmiştir. İzmit'ten bölgeye giderek savaşa katılan Surupoğlu Bedros ise 28 yaşında Çanakkale'de yaralanıp, tekrar İzmit'e getirilmiş ve İzmit Hastanesinde tedavi altına alınmış ancak Bedros da 15 Mart 1915'de hastanede vefat etmiş.'
Çanakkale'de gönüllü savaşmışlar
Savaşta hayatını kaybeden 3 Ermeni'nin gönüllü olarak savaştığının bilindiğini belirten Şenel, sözlerini şöyle sürdürdü:
'Osmanlı İmparatorluğu'nda gayri Müslimler için zorunlu askerlik yoktu ancak bu kişiler gönüllü ve özel görevli olarak bölgeye gitti. Bunun yanında bu kişiler, özellikle tercümanlık faaliyetlerinde kullanılmıştır. Teknik konularda da bu kişilerden yardım alınmıştır. Bu nedenle yıllarca birlikte yaşamış Ermeni ve Türk vatandaşların birbirlerini daha iyi anlamaları konusunda Çanakkale Savaşı'ndan çıkarılacak çok sayıda dersin olduğunu düşünüyorum.'
(AA)
