Պետութիւնը ուրիշներու միջնորդութեամբ չի խօսիր
ՄԻՀՐԱՆ ՄԱՆՈՒԿԵԱՆ
Սամաթիոյ Սուրբ Գէորգ եկեղեցւոյ մատաղօրհնութիւնը եւ ապա Սահակեան Նունեան վարժարանի ի նպաստ կազմակերպուած Սիրոյ Սեղանը պատճառ եղաւ որ առիթէն օգտուինք եւ զրոյց մը ունենանք Թուրքիոյ Հայոց Պատրիարքական տեղապահ Գարեգին Արքեպիսկոպոս Պէքճեանի հետ, իր եպիսկոպոս ձեռնադրութեան 25 ամեակին։ Արդարեւ խօսքի սկսանք նախ սրբազանի այս բազմամեայ վաստակը ողջունելով։ Ապա հարցուցինք մեր հրատապ հարցումները, որոնք վերջերս կը յուզեն բովանդակ պոլսահայութիւնը։
Միհրան Մանուկեան-Սիրելի սրբազան ինչպէ՞ս կը բնութագրէք ձեր եկեղեցանուէր ծառայութեան ուղին։ Ինչպէ՞ս սկսաւ, ո՞ւր հասաւ։
Գարեգին Արքեպիսկոպոս Պէքճեան- Իմ հոգեւոր կեանքը կը սկսի 1965-ին ժամանակի Շնորհք Պատրիարք Գալուստեանի ձեռնադրութեամբ։ Ուսումս շարունակելու համար մեկնեցայ Գերմանիա, ուր նոյն ժամանակին սկսաւ իմ հոգեւոր ծառայութիւնը։ Այդտեղ ուսումս աւարտելէ ետք պաշտօնակոչուեցայ Ֆրանսայի Մարսէյլ քաղաքը, ուր ծառայեցի 18 տարիներ։ Այդ շրջանին Դպրեվանքի դասընկերոջս հետ հիմնեցինք երգչախումբ, որը յաջորդ ամիս պիտի տօնէ իր հիմնադրութեան 40 ամեակը։ Կազմակերպեցինք հայերէնի դասընթացք, որ տուաւ 125 շրջանաւարտներ։ 1991-ին Վեհափառ Վազգէն Ա. Կաթողիկոս զիս նշանակեց, որպէս Գերմանիոյ հայոց հոգեւոր հովիւ։ Գերմանիոյ հայ համայնքի կարեւոր մէկ մասը կը կազմէին Թուրքիայէն աշխատանքի եկածներ, որոնք եւս կը դժուարանային հայերէնի տիրապետելու խնդրին մէջ։ Այս տարի թողուցի այդ պարտականութիւնս եւ հիմա կը փորձեմ պատրիարքական տեղապահ ըլլալով ծառայել իմ ժողովուրդին։
Մ.Մ.-Այս տարի կը նշուի ձեր ձեռնարկութեան 25 ամեակը ինչպէ՞ս կը գնահատէք հայ համայնքը։
Գ.Պ.- Մեր համայնքը ունի դրական ու բացասական բազմաթիւ երեսակներ։ Եթէ նախ դիտենք դրական հանգամանքը առաջին հերթին պիտի անդրադառնանք անոր եկեղեցասէր յատկութեան։ Իսկապէս ալ հայ ժողովուրդը կապուած է իր եկեղեցիին եւ 1700 տարիներէ ի վեր կանգուն կը պահէ զայն։ Անցեալին մեր նախնեաց կառուցած հիմքը մինչեւ օրս կանգուն կը պահէ եկեղեցին եւ դպրոցը։ Այլ գաղթօճախներու մէջ ալ մեր կարեւորագոյն հողն է եկեղեցին։ Մեր ժողովուրդը պետականութիւն ունեցած տարիներուն ալ ունեցած էր զանազան հաստատութիւններ, որոնք իրենց գոյութիւնը չեն կրցած պահել մինչեւ օրս։ Միայն եկեղեցին եւ անոր շուրջ կազմուած կառոյցներն են որ կը շարունակեն իրենց գոյութիւնը։ Մեր ժողովուրդը կը գիտակցի թէ եկեղեցւոյ հանդէպ իր պարտականութիւնը սահմանուած չէ միայն հաւատքով։ Հայ մարդը նոյնիսկ հաւատքի մէջ թերանայ չի կրնար թերանալ եկեղեցւոյ հանդէպ իր պարտականութեան մէջ։
Մ.Մ.-Կ՚ուզեմ անդրադառնալ պատրիարքական ընտրութեան գործընթացին։ Ի՞նչ փուլի վրայ ենք։
Գ.Պ.- Նախաձեռնարկ մարմինը կը գործէ։ Կ՚աշխատի ընտրողներու անուանացանկերը կատարին հասցնել։ Ունինք 11 բնական թեկնածուներ, որոնց դիմում կատարեցինք լսելու համար թէ իրենց թեկնածութիւնը պիտի առաջադրե՞ն, թէ ոչ։ Տակաւին իրենցմէ պատասխան չենք ստացած։ Միւս կողմէն պետութենէն կը սպասենք ընտրութեան կանոնները ճշդող կանոնագիրը։ Կը յուսանք, թէ շուտով կը հասնի անկէ ետք է, որ կը շարունակուի ընտրութեան աշխատութիւնները։
Մ.Մ.-Հասարակութեան մէջ մինչեւ 9 Հոկտեմբեր պատասխան մը չգալու պարագային ընտրութեան անելի մատնուելուն շուրջ համոզում մը գոյացած է։ Որքանո՞վ ճիշդ է։
Գ.Պ.- Ընտրութիւնը անպայման պիտի կատարուի։ Այս մասին ոչ մէկ կասկած։ Վերջապէս մեր այս համոզումը երաշխաւորողը նոյն ինքն Հանրապետութեան նախագահն է։ Խոստացած էր 16 Ապրիլի հանրաքուէէն ետք անձամբ զբաղիլ այս խնդիրով։ Գիտեմ որ նախագահի մը բերնէն ելած խօսքը միշտ երաշխիք է։ Անշուշտ որ երկրի այդ հսկայ խնդիրներու մէջ մեր փոքրաթիւ համայնքի նիւթերը կը մնան երկրորդական գետնի վրայ։ Գալով Կարգադիր յանձնախումբի կարգ մը անդամներուն հանդէպ Պետութեան որոշ վերապահութիւններ ունենալուն շուրջ տարածուած խօսքերուն նշեմ թէ պետութիւնը անձերու հետ չի զբաղիր։ Արդարեւ այս մասին մեզի հասած պաշտօնական ակնարկութիւն մըն ալ գոյութիւն չունի։ Ես կը հաւատամ թէ պետութիւնը իր լրջապահութեան մէջ այն ինչ որ ըսել կ՚ուզէ կ՚ըսէ ուղղակիօրէն, այլ ոչ թէ կարգ մը անձերու միջնորդութեամբ։ Եթէ մինչեւ 9 Հոկտեմբեր մեր ակնկալած պատասխանը չստացուի ըլլալիքը պարզ է, կրկին անգամ մը դիմենք պետութեան։
