Batı Ermenicesi, Wikipedia dünyasında
‘Wikicamp 2016’ 18-25 Ağustos tarihleri arasında Portekiz’in Cadaval bölgesinde yapıldı. Aynı ülkede bulunan Calouste Gulbenkian Vakfı’nın himayesinde düzenlenen kampa, Avrupa’nın farklı kentlerinden, çoğu üniversite öğrencisi olmak üzere yaklaşık 50 kişi katıldı. 27-29 Ağustos tarihlerinde de Dilican Uluslarası Okulu’nda Uluslarası Wikipedia Kongresi yapıldı. Katılımcılar arasında Wikipedia Vakfı’nın yeni müdürü Chatrine Mayor da vardı.
İstanbul, Atina, Beyrut, Halep, Yerevan, Paris, Lyon ve Marsilya’dan gelen katılımcılar kampta, Wikipedia maddeleri yazmayı ve Wikipedia sayfasına yerleştirmeyi öğrendiler. Bu çalışma gençlerin Batı Ermenicesiyle yazma ve kendilerini ifade edebilme yetilerinin gözle görünür biçimde gelişmesine katkı sundu. Katılımcıları arasında yer aldığım bu bir haftalık kamp dönemini, Wikimedia Armenia yöneticisi Susanna Mıkırtçyan’la konuştuk.
Susanna Mıkırtçyan, Wikimedia Armenia’nın 2013’te kurulduğunu ve o zamanlar Ermenicenin (Doğu Ermenicesi) Wikipedia üzerinde 73. sırada bulunduğunu söyledi. İsrail’de yapılan Uluslararası Wikipedia konferansında bir tebliğ sunan Mıkırtçyan, koordinatör olarak Ermenistan’a döndükten sonra Wikipedia çalışmalarını hareketlendirmek üzere çalışmalara başlayarak atölye ve dersler düzenlemiş: “Bir süre sonra Ermenistan’da bir konferans düzenlemek için başvuruda bulunduk. Toplantı Yerevan’daki Armenia Oteli’nde, 200 kişinin katılımıyla düzenlendi. Wikimedia’nın yönetim kurulu başkanı ve başka yöneticiler de gelmişlerdi.” Başarılı geçen bu toplantıdan sonra Ermenistan’a kendi Wikimedia kuruluşunu kurma yetkisi verilir. Mıkırtçyan bunun çok önemli olduğunu vurguluyor. Zira Ermenistan’dan önce dört yıl bu hak başka bir ülkeye tanınmamış. Ermenistan’dan sonra da Belçika bu fırsatı elde etmiş. Wikimedia Armenia’nın resmen kurulduğu 2013’ten sonra, Wikipedia’da Ermenistan ve Ermeniler hakkındaki maddeler buna paralel olarak çoğalmış.
Okullar devreye girince…
Ardından Wikimedia Armenia, okullarla işbirliğine girmiş. İşbirliğinin ilk ayağı Wikipedia’nın misyonuna inanan Yerevan’daki ‘Ayp’ okulu. “İstatistikler öğrencilerin çoskulu olduğunu gösteriyordu. Biz de onları daha da çoşturmak için neler yapılabileceğini düşünmeye başladık.” Bu çalışma okul çağındaki gençler ve daha büyükleri kapsayan bir kamp düzenleme konusunda kendilerini teşvik eder. Akabinde Wikipedia merkezinin himayesinde yaz ve kış dönemlerinde iki kamp projesi hayata geçirilir. Mıkırtçyan ilk kamp deneyimini şöyle özetliyor: “Sonuçlar mükemmeldi. Katılımcılar sadece madde yazmıyor, aynı zamanda basketbol, futbol ve farklı sportif ve kültürel etkinliklerle günlerini eğlenceli ve faydalı bir şekilde geçiriyorlardı.”
Kamp projesi Wikipedia’nın 2014’te Londra yapılan kurulunda ‘Coolest Project’ (en havalı proje) ilan edilir. Bu başarıdan sonra kampları her yıl düzenlemek yönünde bir beklenti de oluşur. “Yılda dört kamp düzenliyoruz; ikisi yazın, ikisi kışın. Kamplar arasındaki zaman zarfında katılımcıların çalışmalara devam edip etmediğini görmek için performanslarını ölçüyoruz. Katılım süreklilik arz etmediği takdirde kampı başarılı saymamız mümkün olmuyor” diyor Mıkırtçyan.
Wikikulüpler dönemi
Wikipedia’yı daha yaygın kılmak için Ermenistan’ın farklı yerleşim birimlerinde kulüpler organize edilir. İlk wikikulüp Gümrü’de oluşturulur. Mıkıtçyan hayırseverlerin özellikle uzak köylerdeki katılımcılara dizüstü bilgisayarlar hediye ederek veya intertnet bağı sağlayarak bu sürece yaptığı katkıdan bahsediyor. Proje zamanla sınır köylerine ve hatta Karabağ’a kadar uzanır. Susanna Mıkırtçyan bu hareketi yurt geneline yaymak düşüncesinde.
Benzer kamplar, yılda iki kere öğretmenler için de düzenleniyor. Bütün bu çabalar sonucunda geçmişte 97. sırada bulunan Ermenice Wikipedia 38. sıraya kadar çıktı. Maddelerin kalitesi de yükselmeye devam ediyor.
Kampanya genişliyor
Gelecek projelere dair de konuşan Susanna Mıkırtçyan, “Wiki bilimi seviyor” adlı bir kampanya başlatacaklarını ve böylece ileri yaştaki insanları, uzmanları, akademisyenleri de Wikipedia çalışmalarına katacaklarını söylüyor. Zira Ermenice Wikipedia’nın yazar takımı daha çok gençler ve çocuklardan oluşuyor. Mıkırtçyan ilerlemiş yaştaki katılımcıları kazanmanın yanı sıra genç nesli de bilimsel olarak eğitmenin önemliolduğunu belirtiyor.
Uluslararası Wikipedia ailesine katılımın da önemi çok büyük. Susanna Mıkırtçyan 2015’te ‘Yılın Bir Numaralı Wikipedisti’ seçilmiş.
Susanna Mıkırtçyan Batı Ermenicesi ile Wikipedia’yı geliştirmek için çalışmalar yürüttüklerini ifade etti. Batı Ermenicesi de kısa bir süre sonra ayrı bir dil statüsü elde edip Wikipedia’da özel bölüme sahip olacak. Bu dille yazılan maddelerin çokluğu bu kararın alınmasına katkı sunacak. Batı Ermenicesiyle üreten aydınların da bir imza kampanyası ile Wikipedia yöneticilerine başvurduklarını belirtmek gerek.
“Batı Ermenicesi konusunda Calouste Gulbenkian Vakfı bize gerekli yardımları sağlıyor. Lübnan Ermeni okullarındaki öğretmenler için Ermenistan’da bir atölye çalışması yapmış ve Wikipedia ile nasıl çalışmak gerektiğini öğretmiştik.” Susanna Mıkırtçyan geçen yıl Beyrut yakınlarda bulunan Zımmar Ermeni Manastırı’nda Lübnan Ermeni okullarındaki öğrencileri için bir Wikikamp yaptıklarını söyledi. “En iyi öğrenciler Ermenistan’daki kampa katılma hakkını kazandılar. Akabinde de kendi okullarında kulüpler açtılar.” Mıkırtçyan benzer bir gelişmeyi Portekiz kampı sonrasında da beklediklerini sözlerine ekledi.
Suriye Ermenisi çocukların öncülüğünde
Wikimedia Armenia Batı Ermenicesi Koordinatörü Azniv Stepanyan, Halep’teki savaştan sonra ailesiyle Yerevan’da yaşamaya başlayan bir öğretmen. Portekiz kampındaki çalışmaları kendisini bizzat yönetti.
Stepanyan, 2014’da başlayan Batı Ermenice Wikipedia Projesi’nin ilk çalışmasının Ermenistan’da Suriye Ermenisi çocukların katıldığı bir kamp olduğunu söyledi. “Birkaç ay sonra, 2015’te, Calouste Gulbenkian Vakfı himayesinde yıllık proje olarak çalışmalara başladık.” Azniv Stepanyan bu bağlamda Ermenistan ve Diaspora’da öğretmenler, gazeteciler ve öğrenciler için yapılan Batı Ermenicesi Wikikamplarından da bahsetti.
Azniv Stepanyan’ın ilettiği bilgilere göre, Batı Ermenicesiyle yazılmış Wikipedia maddelerinin sayısı 800 iken, bu sayı şimdi 4300 civarına ulaşmış durumda.
Katılımcılar ne dedi?
Araz Ayvazyan (Suriye/Ermenistan)- Daha sıkı şartlarda, daha zor bir çalışma olmasını bekliyordum. Baş edemeyeceğimden endişe ediyordum. Fakat şimdi her şey daha kolay, daha rahat. Sorumlular nasıl çalışmamız gerektiğini güzelce anlattı. Bu çalışmanın Ermenicemi geliştirdiğini hissediyorum. Özellikle Batı Ermenicesini, çünkü Ermenistan’da yaşıyorum ve iki dili çok karıştırıyorum.
Mane Antreasyan (Fransa)- Olumlu bir deneyimdi. Kelime hazinemin geliştiğini farkettim, çünkü tercüme etmek zor bir çalışmaydı ve her an sözlüğe bakma ihtiyacı duyuyordum. Giderek sadece kelime hazinem değil, dilbilgim de gelişti. Dil yetimi geliştirmek için olumlu bir çalışma oldu.
Kevork Lazaryan (Yunanistan)- Wikikamp’ı çok sevdim. Buraya gelirken ilk düşüncem Ermenicemin gelişmesiydi. Geldim ve Ermenice ile ilgili bir şeyler öğrenmeye gayret ettim. Bir hafta içinde dil yetim epeyce gelişti; devam edersem çok güzel işler yapabilirim. Fırsat olduğunda tekrar katılmak isterim.
Arat Yıldırım (Türkiye)- Bu kamp dil yetimi geliştirmek için bir araç oldu. Yeni arkadaşlıklar da kurdum. İstanbul’da da çalışmaya devam edeceğim.
Asadur Basmacıyan (Lübnan)- Bu katıldığım dördüncü kamptı ve en iyisiydi. Diaspora’dan gelmiş gençlerle tanışıp arkadaş olduk. Birbirimize yardım ederek Batı Ermenicesi’nde Wikipedia maddeler yazdık. Amacımız Batı Ermenicesi’nde Wikipedia’nın gelişmesi ve özgür ansiklopedinin dünya çapında yayılması.
