Batı Ermenicesi için bir buluşma: ‘Hantibum’
Yesayan Kültür ve Edebiyat Derneği, Batı Ermenicesini odağına alan bir etkinlik dizisi düzenliyor.
9 Mart’a başlayan ve ay boyunca sürecek Hantibum’da okullarda Ermenice felsefe ve sanat atölyeleri; şehirde konser, dans ve tiyatro buluşmalarıyla her yaştan insan bir araya geliyor. Etkinlikler hakkında detaylı bilgiye buradan ulaşılabilir.
Hantibum’a ilişkin sorularımızı, Yesayan Kültür ve Edebiyat Derneği adına Maral Aktokmakyan ve Nayiri Büyüksimkeşyan cevapladı.
Batı Ermenicesini odağına alan, farlı içeriklerden oluşan bir etkinlik dizisi düzenliyorsunuz. Hantibum’un temelleri ne zaman, nasıl atıldı?
Hantibum’un temelleri Batı Ermenicesi ve kültürünü canlı tutma arzusuyla atıldı. Uzun süredir bu yönde çalışmalar yapıyorduk, fakat tüm bu fikirleri tek bir çatı altında toplayıp festivalleştirme fikri üç ay önce ortaya çıktı ve bu süreç içerisinde şekillendi. Etkinliklerin çoğunu uzun zamandır hayata geçirmek istiyorduk. Böyle olunca, etkinlikleri bir araya getirip daha kapsamlı bir dizi oluşturma fikri ortaya çıktı. Mart ayını bir buluşma dönemi olarak belirledik ve farklı yaş gruplarına yönelik etkinlikleri, farklı kurumlarla işbirliği ağı kurarak hayata geçirdik.
Bu içerikleri ve konukları nasıl, hangi kriterlere göre belirlediniz?
Programı oluştururken Batı Ermenicesinin doğal bir şekilde kullanıldığı ortamlar yaratmak istedik. Aynı zamanda her yaştan katılımcıyı dahil edebileceğimiz etkinlikler sunmayı hedefledik. Konukları belirlerken bu dille üretim yapan ve bu dili konuşup ilgi duyan kişileri bir araya getirmeye çalıştık. Sanat, edebiyat, müzik, dans ve tiyatro gibi alanlarda atölye ve buluşmalar düzenleyerek dili bir iletişim aracı olarak kullanabileceğimiz ortamlar oluşturduk. Diasporadan gelen katılımcılarla da kültürel etkileşimi güçlendirmek istedik.
İstanbul, Batı Ermenicesinin hâlâ en yoğun konuşulduğu şehirlerden biri ancak Hantibum’a farklı ülkelerden gelenler de bulunuyor. Batı Ermenicesine yönelik ilgiyi nasıl görüyorsunuz?
İstanbul Ermenilerinin bilincinde çoğu zaman unutulmuş gibi görünse de İstanbul aslında bu dilin ve kültürün merkezi olma konumunu hâlâ koruyor. Biz Hantibum ile öncelikle İstanbul Ermenilerini hedef alsak da, aslında dünyanın birçok farklı noktasında bu konuyu merkezine alarak üreten birçok ismi de dahil etmek istedik. Bu şekilde daha interaktif ve geçişken bir ağ kurmayı, birçok çalışma ve etkinlikle İstanbul’la sınırlı olmayan bir kültür alanını, özellikle genç kuşağa göstermeyi amaçlıyoruz.
Son dönemde, özellikle sosyal medyada Batı Ermenicesinde içeril üretenlerin sayısı bir hayli arttı. Diasporada da çok sayıda proje yürütülüyor. Hem İstanbul’daki hem de diasporadaki bu gibi projeler, bizi Batı Ermenicesinin kaybolma tehlikesi altındaki dil statüsünden uzaklaştırma konusunda umutlandırmalı mı? Bu dilin korunması için başka neler yapılabilir?
Doğru, cemaat içerisinde Batı Ermenicesi ve kültürünün korunmasına yönelik gösterilen ilgi giderek azalmış olabilir. Ancak Batı Ermenicesinin kaybolma tehlikesi altındaki dil olarak konumlandırılması, sürekli olarak bu şekilde etiketlenip tekrar tekrar ‘üretilmesi’ni oldukça tehlikeli buluyoruz. Bizim amacımız dilin ve kültürün çeşitli şekillerle bilinçlendirme ve üretme aşamalarına katkıda bulunmak. Hantibum’u bunun bir örneği olarak görebiliriz. Her ne kadar okullar ve eğitmenler kilit bir yerde konumlanmış olsalar da, Batı Ermenicesinin gelişimi gibi bir konu sadece okulların ve öğretmenlerin omuzlarına yüklenmemeli. Bu dille üretilecek farklı yaş gruplarına hitap eden bir edebiyat hâlâ en önemli eksiklerden biri. Ne yazık ki içi boşaltılmış ev-okul ikilisinin üstlenmesi gereken bilinci de yine üretilecek kaynak ve faaliyetlerle (yaşa uygun konuşma, drama, felsefe atölyeleri gibi) canlandırabileceğimize ümit ediyoruz.
