Պատրիարքի (չ)ընտրութեան խնդիրը Խորհրդարանի օրակարգին
Թուրքիոյ հայ հասարակութիւնը երկար ժամանակէ ի վեր պետական մարմիններէ ազդանշան մը կը սպասէ պատրիարքական ընտրութիւնը կատարելու համար։ Սոյն տարուայ ամառուայ ամիսներուն Կարգադիր Յանձնախումբի ստորագրութեամբ Իսթանպուլի կուսակալութեան փոխանցուած գրութեան մէջ կը նշուէր 10 Փետրուար թուականը որպէս պատգամաւորներու ընտրութեան օր։ Ապա կը նախատեսուէր 13 Փետրուարին ալ պատգամաւորներու միջոցաւ ընտրել պոլսահայոց նոր պատրիարքը։ Սակայն ինչպէս ծանօթ է Իսթանպուլի կուսակալութիւնը կարգ մը անձերու հետ փակ դռներու ետին կատարած խորհրդակցութիւններէ ետք որոշեց անհաղորդ մնալ կատարուած դիմումին։ Այդ շրջանին զրոյցներ տարածուեցան ըստ, որու պետական մարմինները առարկութիւն ունէին Նախաձեռնարկ մարմնի անդամներուն եւ Տեղապահ սրբազանի նկատմամբ։ Մինչեւ օրս Կուսակալութեան կատարուած դիմումէն ժխտական կամ դրական պատասխան մը չէ ստացուած։ Այս պայմաններու տակ Ժողովուրդներու ժողովրդավարութեան կուսակցութեան պատգամաւոր Կարօ Փայլան խնդիրը փոխանցեց Խորհրդարանի օրակարգին։
Փայլան Ներքին գործոց նախարարի ուղղեալ հարցումնագիր մը յանձնած է, ուր գրուած է հետեւեալը։ «Թուրքիոյ Հայոց Պատրիարք Մեսրոպ Արք. Մութաֆեան առողջութեան պատճառներով ինը տարիէ ի վեր չի կրնար կատարել պատրիարքի իր պարտականութիւնը։ Թուրքիոյ Պատրիարքարանի հոգեւորաց դասը նոր պատրիարքի ընտրութեան գործընթացը մեկնարկելու համար հենելով 1863-ի ազգային սահմանադրութեան, Լոզանի դաշնագրին եւ անցեալ շրջաններու աւանդութեան 15 Մարտ 2017 թուականին տեղապահի պաշտօն տուաւ Գարեգին Արք. Եպսկ. Պէքճեանին։ Դարձեալ աւանդութիւններու համաձայն տեղապահի ընտրութենէն ետք արդէն սկսած կը համարուի պատրիարքի ընտրութեան գործընթացը։ Պատրիարքարանը այս շրջանին բազում անգամներ Ներքին գործոց նախարարութեան ուղղեալ գրութիւններ յանձնած է Իսթանպուլի կուսակալութեան։ Վերջին անգամ 9 Յուլիս 2017 թուականին տեղապահ սրբազանի ստորագրութիւնով նամակ մը յանձնուած է եւ սակայն այս նամակներէն ոչ մէկը արժանացած են պատասխանի։ Մինչդեռ երկու հանգրուանով ընտրութիւններու համար կանխատեսուած էր 10 եւ 13 Դեկտեմբեր թուականները։ Մամուլի մէջ լոյս տեսնող պնդումներու համաձայն պետութիւնը կը մերժէ Գարեգին Արք. Եպսկ. Պէքճեանի տեղապահի ընտրութիւնը եւ կ՚առաջարկէ իսթանպուլաբնակ երկու եպիսկոպոսներու միջոցաւ ընթացք տալ աշխատութիւններուն։
Պատրիարքական ընտրութեան տարիներէ ի վեր ձգձգումը համայնքէ ներս դժգոհութեան պատճառ դարձած է եւ կը դիտուի իբրեւ պետութեան միջամտութիւնը պատրիարքի ընտրութեան»։
Փայլան այս նախաբանէն ետք հետեւեալ հարցումները ուղղեց Ներքին գործոց նախարար Սիւլէյման Սոյլուիլ։
Ա) Պետութիւնը ի՞նչ պատճառաբանութեամբ կը միջամտէ Թուրքիոյ Հայոց Պատրիարքի ընտրութեան։
Բ) Ճիշդ են այն պնդումները ըստ որու Իսթանպուլի կուսակալ Վասիբ Շահին միջամտա՞ծ է ընտրութիւններուն։
Գ) Երբ հայ հասարակութեան մէջ պատրիարքի ընտրութեան գործընթացքի մեկնարկման համար համաձայնութիւն մը գոյացած է եւ աշխատանքներ սկսած, ի՞նչ է պատճառը այս յետաձգումին։
Դ) Հանրապետութեան նախագահը արեւմտեան Թրաքիոյ այցելութեան ժամանակ երբ կը քննադատէր Յունաստանի մէջ միւֆթիւի ընտրութեան առջեւ գոյացած արգելքները, հապա ի՞նչ պիտի ըսէ Թուրքիոյ մէջ պատրիարքական ընտրութեան դիմաց ծառացող այս խնդիրներուն մասին։
Ե) Ե՞րբ պիտի վերջ տաք հայ ժողովուրդի իր պատրիարքը ընտրելու իրաւունքին միջամտելու։
