Azerbaycan’da medyaya yönelik baskılar sürüyor: Turan ofisini kapatıyor, BBC Azerbaycanca faaliyetlerini askıya alıyor
Azerbaycan’daki en eski bağımsız medya kuruluşu olan Turan, finansal zorluklar nedeniyle ofislerini kapatacaklarını duyurdu. Turan yöneticisi Mehman Aliyev, 13 Şubat Perşembe günü okuyucularına hitaben yazdığı mektupta, ofislerini kapatacaklarını ve haber kuruluşu olarak değil, analitik bir kuruluş olarak yayın yapmayı bırakacaklarını duyurdu.
OC-Media’nın haberine göre Azerbaycan’da bağımsız medyaya yönelik baskılar son iki yıldır devam ediyor.
Mehman Aliyev, okuyucularına yazdığı mektupta, Turan Haber Ajansı’nın 30 yıldan fazla bir süredir ‘Azerbaycan’da bağımsız gazeteciliğin bir direği olduğunu, siyasi ve ekonomik istikrarsızlık ortamında objektif ve güvenilir haberler sağladığını’ belirtti: “Sovyetler Birliği’nin son günlerinde, 1990 yılında kurulan ajansımız, kamu yararına hizmet eden gazeteciliğe bağlı kalarak geçiş, savaş ve reform zorluklarına göğüs gerdi.”
13 Şubat Perşembe günü, Time TV’ye verdiği röportajda Aliyev, 1990’larda ve 2000’lerde Turan’da 45 kişi çalıştıklarını, ancak şimdi 10’dan az kişinin ajansta görev aldığını söyledi ve şöyle devam etti:
“USAID’den veya başka bir fondan [hiçbir miktarda para] almadık, Meydan, Toplum TV veya AbzasMedia [hükümet soruşturmalarının odak noktası olan diğer bağımsız medya kuruluşları] ile hiçbir bağlantım yok. Ancak koşullar, ülkede ve yurtdışında devam eden son süreçle eşleştiğinde gelişti. Ve bağımsız medya [yıllardır] çok zor koşullarda yaşadı. 1999’dan beri medyamızın ekonomik bağımsızlığını kurtarmaya çalıştık, ancak her geçen yıl bağımsız medya ekonomik olarak özgürlüğünü kaybetti ve bazıları hükümetin kontrolü altında.”
Aliyev, şöyle devam etti:
“Bu misyonumuzun sonu değil, daha ziyade bir evrim. Bilgi alanı değişiyor ve uyum sağlama ihtiyacını kabul ediyoruz. Önümüzdeki aylarda, yalnızca haberlere değil, aynı zamanda analizlere, temel sorunları belirlemeye ve çözümler önermeye odaklanan yeni formatları keşfedeceğiz. Gazeteciliğin geleceği yalnızca son dakika haberleriyle ilgili değil, aynı zamanda anlayışı teşvik etmekle ilgilidir.”
“Sorun ifade özgürlüğü”
Aliyev, kimsenin kendilerinden çalışmalarını durdurmalarını talep etmediğini veya tutuklanmakla tehdit etmediğini belirtti. Ancak muhalif siyasetçi Jamil Hasanli daha sonra sosyal medyada, “şüphesiz ki sebep sadece mali zorluklar değil, aynı zamanda bu zorlukları yaratan siyaset, çevre, basının zulmü ve ifade özgürlüğüdür” diye yazdı.
Aliyev mektubunu “Turan’ın hikâyesi henüz bitmedi. Bizimle kalın” diyerek bitirdi.
Azerbaycan, Bakü'deki BBC ofisinin faaliyetlerinin askıya alınması talimatı verdi
Öte yandan Azerbaycan hükümeti, BBC Azeri Servisi'nin Bakü'deki faaliyetlerini askıya aldı
BBC, Perşembe günü yaptığı yazılı açıklamada, Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı'nın sözlü talimatının ardından, istemeden de olsa ülkedeki ofisi kapatma kararı aldığını söyledi.
BBC'nin açıklamasında, "bu ifade özgürlüğüne karşı kısıtlayıcı adımdan ötürü derin üzüntü duyulduğu" kaydedildi.
Devlet medyası, hükümetin BBC'den ülkede çalışan gazeteci sayısını bire indirmesini talep ettiğini yazdı.
BBC, Bakü'deki gazetecilerinin çalışmalarını askıya aldığını, ancak Azeri dilinde yayın yapmaya devam edeceğini belirtti.
BBC Sözcüsü, "Ülke içerisinde ve dışarısındaki okuyucu ve izleyicilerimiz için Azerbaycan'dan haber yapmamıza engel olacak bu basın özgürlüğünü kısıtlayan adımdan ötürü derin üzüntü duyuyoruz" dedi.
BBC Azerbaycan hükümetinden yazılı bir talimat almadı, bir dizi farklı kanalla konuya dair açıklama talebi yanıtsız kaldı.
Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı da BBC'nin açıklama talebine yanıt vermedi.
BBC Azeri Servisi, her hafta ortalama bir milyon kişiye ulaşıyordu ve okuyucu ve izleyici sayısı artıyordu.
BBC Azerbaycan'da 1994'te radyo yayınıyla başladığı gazetecilik faaliyetlerini dijital platformlarda sürdürüyordu.
Sputnik Azerbaycan'a sınırlama
Qafqazinfo’nun 13 Şubat tarihli haberine göre de, Sputnik Azerbaycan faaliyetlerini sınırlandırdı. Sputnik Azerbaycan, Rus uluslararası bilgi ajansı Rossiya Segodnya’nın bir şubesi olarak faaliyet gösteriyordu.
Bu karar, Azerbaycan devlet medyasının yurtdışındaki faaliyetleri ile Azerbaycan’daki yabancı gazetecilerin faaliyetleri arasında “eşitliği sağlamak” için alındı. Başka bir deyişle, Bakü’de çalışan medya muhabirlerinin sayısı, Rusya’daki AZERTAC gazetecilerinin sayısına eşitlenecek.
Kasım 2023’te Azerbaycan, bağımsız medyaya yönelik baskısında yeni bir dalga başlattı. O zamanki ana hedef, ofisi basılan Abzas Media’ydı. Yedi gazeteci gözaltına alındı, bunlardan biri Turan çalışanı Hafız Babali’ydi.
Mart 2024’te Toplum TV ve Demokratik Girişimler Enstitüsü’nün (IDI) ofisleri basıldı ve üç gazeteci ve üç IDI üyesi gözaltına alındı.
Aralık 2024’te altı Meydan TV gazetecisi gözaltına alındı ve evleri basıldı.
Bağımsız medyayla ilgili son gözaltılar, Meydan TV’den Şemşad Ağa ve Şahnaz Baylargizi’nin Toplum ve Meydan TV davalarının bir parçası olarak gözaltına alınıp kaçakçılıkla suçlandıkları 5 Şubat 2025’te oldu.
(OC Media, JAM News, BBC Türkçe)
