Azerbaycan Ermenistan ile barış anlaşmasını neden imzalamıyor? Hükümet yanlısı düşünce kuruluşundan analiz
Uluslararası İlişkiler Analiz Merkezi başkanı Shafiyev, 4 Kasım'da X'te yaptığı paylaşımda isimsiz bir kaynağa atıfta bulundu.
Shafiyev'e göre, bu kaynak Ermenistan'ın bir çerçeve anlaşması imzalamayı reddettiğini öne sürdü. Kaynağa göre Ermenistan mevcut taslaktan şu üç maddenin çıkarılmasını istiyor: Ermeni Anayasası'ndaki toprak iddialarının kaldırılması, ‘uluslararası yasal savaş hali’ ve AB gözlemcilerinin Ermenistan-Azerbaycan sınırından çekilmesi.
İlk noktayla ilgili olarak, Bakü, Ermenistan Anayasası'nın Azerbaycan'a karşı toprak iddiaları (Dağlık Karabağ atıfları) içerdiğini ve bunun barış sürecinin ‘ana engeli’ olduğunu iddia ediyor.
Ermenistan, Ağustos ayı sonlarında 2027’de yeni bir anayasayı onaylamak için referandum düzenlemeyi planladığını duyurdu. Ancak Yerevan, anayasa referandumunun barış süreciyle bağlantılı olduğu iddialarını reddetti.
Shafiyev’e göre ikinci konu, Ermenistan’ın ‘gelecekte diplomatik ve yasal savaş halini genişletmek için üçüncü ülkeleri ve diasporayı kullanma’ arzusuyla ilgili.
Son olarak, Shafiyev, Ermenistan’daki mevcut AB İzleme Misyonu'nu gündeme getirdi ve bunun ‘gelecekte askeri bir göreve dönüştürülebileceğini’ iddia etti.
Shafiyev, ‘Azerbaycan’ın, Azerbaycan topraklarını yağmalayan ve yok eden eski saldırgan devletin yanında yer alan AB’ye güvenemeyeceği açık’ diye konuştu.
AB, Ermenistan'ın talebi üzerine, Azerbaycan güçlerinin Ermenistan topraklarının bir bölümüne yerleşmesine de yol açan saldırılarının ardından Azerbaycan sınırının Ermenistan tarafına sivil bir gözlemci misyonu konuşlandırdı. Hem Rusya hem de Azerbaycan, misyonu eleştiriyor.
RFE/RL ajansı Ermenistan Dışişleri Bakan Yardımcısı Vahan Kostanyan'a Shafiyev'in yorumlarını sordu ve 'Şu anda müzakereler devam ettiği için, görüşmelerin ne hakkında olduğunu tam olarak açıklama yapmanın doğru olmadığını düşünüyorum, ancak evet, belirttiğim gibi, üzerinde anlaşmaya varılmamış noktalar var ve bunlar üzerindeki görüşmeler devam edecek' yanıtını aldı.
Ermenistan Başbakanı Paşinyan Eylül ayında BM Genel Kurulu toplantılarında kürsüde yaptığı konuşmada şunları söylemişti:
"Şimdi, bu tarihi fırsatı değerlendirmek ve çıkmaza girme riskinden kaçınmak için Ermenistan, taslak Anlaşma'da daha önce kabul edilenleri imzalamayı, Ermenistan ile Azerbaycan arasında bir 'Barış Anlaşması' yapmayı ve ardından bekleyen konular üzerinde müzakerelere devam etmeyi öneriyor. Bunu hemen şimdi yapmaya hazırız.
Bunu neden öneriyoruz? Çünkü her şeyi düzenleyecek ve çözecek herhangi bir anlaşma örneği yok. Pratik olarak mümkün değil. Herhangi bir anlaşma imzalandıktan sonra, iki ülke, her zaman bu nedenle yeni anlaşmalar yapmak ve yeni düzenlemeler yapmak zorunda kalabilir."
Ekim ayı sonlarında da 16. BRICS zirvesinde Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ile Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev arasında gerçekleşen görüşmenin ardından, henüz imzalanmamış barış antlaşmasındaki çözülemeyen konularda yakında bir anlaşmaya varılacağına dair iyimserlik oluştu.
O zamanlar, her iki ülke de neredeyse aynı açıklamaları yayınlayarak, '[Ermenistan ve Azerbaycan] dışişleri bakanlarına barış antlaşmasıyla ilgili ikili müzakerelere devam etmeleri talimatı verildiğini' söyledi. Açıklamalarda ayrıca iki liderin ortak sınırlarının belirlenmesi ve sınırlandırılması konusunda görüştükleri belirtildi.
1 Kasım'da, Ermenistan Başbakan Yardımcısı Mher Grigoryan ve Azerbaycan Başbakan Yardımcısı Şahin Mustafayev, sınır belirleme ve sınırlandırma konularını ele almak üzere bir araya geldi ve ayrıca barış anlaşmasının nihai şartlarını paylaştı.
Her iki yönetim de Şafiyev'in iddialarını doğrulayan veya reddeden resmi bir açıklama yapmadı.
(OC Media, Agos)
