AYM'nin gerekçeli Gül ve Erdem kararı: İfade özgürlüğü şoke edebilir

Anayasa Mahkemesi (AYM), Cumhuriyet Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Can Dündar ve Ankara Temsilcisi Erdem Gül’ün tahliyelerine yol açan kararının gerekçesini açıkladı. Hafta başında mahkeme üyelerine dağıtılan gerekçede düzeltmeler yapıldı, muhalefet şerhleri eklendi. Gerekçeli karar, bugün Resmi Gazete’de yayımlanacak.

Rahatsız eden düşünceler

Habertürk’ün haberine göre, ifade ve basın özgürlüğüne ilişkin gerekçeli kararda Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) birçok kararına atıf yapıldı ve basın ve ifade özgürlüğü geniş biçimde yorumlandı. Gerekçede, “İfade özgürlüğü, aynı zamanda devleti veya toplumun herhangi bir kesimini inciten, şoke eden veya rahatsız eden düşünceler için de geçerlidir” tespitine yer verildiği öğrenildi.

 ‘Bariz takdir hatası’

Gerekçede, “İç hukuk yolları tüketilmedi” eleştirilerine de yanıt verildi. Tutukluluk incelemesi bağlamında, iç hukuk yollarının tutukluluğa yapılan itirazların reddedilip kesinleşmesinin ardından tükendiği tespitinde bulunuldu. Dündar ve Gül’ün tutuklanmalarına ilişkin yerel mahkemenin gerekçesinin yetersiz olduğu da vurgulanan kararda, tutuklama kararı veren mahkemenin “bariz takdir hatası”na düştüğü kaydedildi.

Üç üyeden şerh

Karara muhalefet şerhi yazan üç üyenin ise “milli güvenlik” vurgusu yaptığı öğrenildi. Milli güvenlik ve kamu düzeni ile ifade özgürlüğü sınırlarına ilişkin AİHM kararlarına işaret eden üç üye, özetle şu tespitleri yaptı: “Henüz iddianamesi yazılmayan, suç nitelemesi yapılmayan bir konuda AYM’nin ihlal kararı vermesi ilk derece mahkemesinin takdir yetkisine doğrudan müdahaledir. İç hukuk yolları tüketilmedi, yargılamanın sonucu beklenmeliydi. Bu kararla AYM kendini sulh ceza, asliye ceza mahkemeleri ile Yargıtay’ın yerine koydu. AYM, Yüce Divan yargılama yetkisini genel ceza yargılamalarına genişleterek, ceza mahkemesi sıfatına büründü. Bu hakkı bireysel başvuruda kullanmak Anayasa’ya aykırıdır.”