AYM'den Rabia Naz kararı: Soruşturma özensiz yürütüldü, yaşam hakkı ihlal edildi

Rabia Naz Vatan, Giresun’da 13 Nisan 2018’de evinin önünde yaralı halde bulunduktan sonra kaldırıldığı hastanede yaşamını yitirmişti. Rabia Naz’ın annesi Atika Vatan ve babası Şaban Vatan soruşturmanın etkisiz yürütüldüğü ve yaşam hakkın ihlal edildiği gerekçesiyle AYM’ye başvurmuştu.

Anayasa Mahkemesi (AYM), Rabia Naz Vatan’ın ölümüne ilişkin ailenin açtığı davada 350 bin lira tazminat ödenmesine ve soruşturmanın özensiz yürütüldüğününe karar verdi. Rabia Naz Vatan’ın 2018 yılında Giresun Eynesil'de şüpheli şekilde ölümüne ilişkin soruşturmanın “özensiz yürütüldüğü, gerektirdiği derinlik ve ciddiyette yürütülmediği” gerekçesiyle yaşam hakkının usul boyutunun ihlal edildiğine hükmetti. Yüksek Mahkeme, Vatan’ın ailesine tazminat ödenmesine karar verdi.

Rabia Naz'ın şüpheli ölümüyle ilgili 7 yıldır adalet mücadelesi yürüten baba Şaban Vatan, eski bakan ve AKP Milletvekili Nurettin Canikli'nin şikayeti üzerine açılan 2019'da davada 1 yıl 8 ay hapis cezası aldıktan sonra cezaevine girmişti. Vatan, 38 gün kaldığı cezaevinden 21 Ağustos'ta tahliye edilmişti.

AYM 5 yıl sonra karara bağladı

Giresun'un Eynesil ilçesinde, 2018 yılında evinin önünde yaralı halde bulunan 11 yaşındaki Rabia Naz Vatan kaldırıldığı hastanede hayatını kaybetmişti. Vatan’ın şüpheli ölümüne ilişkin soruşturma yaklaşık 2 yıl sonra takipsizlik kararı verilerek kapatılmıştı. Vatan’ın babası Şaban Vatan da savcılığın bu kararı üzerine Eylül 2020’de Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuruda bulunmuştu. Başvuruyu değerlendiren Yüksek Mahkeme, tam 5 yıl sonra dosyayı inceleyerek önemli bir karara imza attı. Vatan’ın ölümüne ilişkin soruşturmadaki tüm eksikliklerin tek tek tespit edildiği kararında AYM, yaşam hakkının usul boyutunun ihlal edildiğine hükmederken, Vatan ailesine de 350 bin lira tazminat ödenmesini kararlaştırdı.

"Görüntü kaydı alınmamış, savcı olay yerine gelmemiş"

Resmi Gazete’de yayımlanan AYM kararı, Vatan’ın ölümüne ilişkin soruşturmanın baştan sonra özensizlik içinde yürütüldüğünü de ayrıntılarıyla ortaya koydu. Kararda, Vatan’ın Nisan 2018’de evinin önünde yaralı şekilde bulunmasının ardından olay yerine gelen kolluk görevlilerinin bölgede trafik kazasına ilişkin emareler aradıkları ancak buna ilişkin herhangi bir şey bulunamadığı hatırlatıldı.

Kolluk görevlilerince olay yerinin çok kalabalık olmasına karşın “delillerin bulunarak toplanması ve muhafaza altına alınması ile değiştirilmesinin önlenmesi amacıyla” olay yerinin koruma altına alınmadığına dikkat çekilen kararda, çevrede, binada ve ikametgâhta gözlem/inceleme yapılırken görüntü kaydı yapılmadığı da kaydedildi. Savcının da olay yerine gelmediğine vurgu yapılan kararda, kalabalığın da bölgeden uzaklaştırılmadığı belirtilerek, “Bu durum olayın koşullarının aydınlatılmasına katkı sunması muhtemel delillerin toplanmasında özensizlik ve ciddiyetsizlik gösterildiğini ortaya koymaktadır” denildi.

"Soruşturma gerekli derinlik ve ciddiyette yürütülmedi"

Kararda, savcılık aşamasında çok sayıda inceleme ve araştırma yapılmış olmasına karşın, olayın gerçekleşmesinden hemen sonraki sürecin büyük eksiklikler içerdiğine değinilerek şu değerlendirme yapıldı: “Mevcut delillerin kaybolmasına ve sonradan yapılacak araştırmaların etkisiz hâle gelmesine neden olabilecek- ihmal, kayıtsızlık ve gecikme hâlinin soruşturmanın bütünü üzerinde etkili soruşturma yükümlülüğüne ilişkin ilkelerle bağdaşmayacak mahiyette bir eksiklik/boşluk yarattığı ve soruşturmanın yaşam hakkının gerektirdiği derinlik ve ciddiyette yapıldığı yorumunu getirmeyi mümkün kılmadığı açıktır. Tüm bu tespit ve değerlendirmeler ışığında Rabia Naz Vatan’ın şüpheli ölümünü tüm yönleriyle aydınlatabilecek ve varsa sorumluların belirlenmesini sağlayabilecek bütün delilleri tespit eden, yaşam hakkının sağladığı güvencelerin gerektirdiği derinlik ve ciddiyette bir soruşturma yürütüldüğünü söylemek mümkün görünmediğinden soruşturma sürecine dair özensizlik, ihmal ve eksikliklerin yaşam hakkı kapsamında etkili soruşturma yükümlülüğünü ihlal ettiği kanaatine ulaşılmıştır.”

Rabia Naz'ın babası Şaban Vatan: "Biz tazminat değil, adalet istiyoruz"