Aras’tan iki yeni kitap
Yayınevi, Kalantar’ın kitabını “Osmanlı İmparatorluğu topraklarında bir kadın tarafından yazılmış ilk hapishane tanıklığı olarak nitelendirilebilir” sözleriyle tanıttı. Kitabın tanıtımında ise şu ifadeler kullanılıyor: “Lozan’da üniversite öğrencisiyken ailesine yazdığı mektuplar gerekçe gösterilerek 1915’te tutuklanan ve ailesiyle birlikte Divan-ı Harp’te yargılanan Vartuhi Kalantar (1895-1978), hakkında tutuklama kararı çıkarılan diğer Ermeni aydınlarla birlikte Hapishane-i Umumi’ye gönderildi. İki buçuk yıllık mahkûmiyetini, 1920-1921 yılları arasında Getronagan pandin gineru pajinı [Hapishane-i Umumi Kadınlar Koğuşu] adıyla ilk kez Hay gin dergisinde anlattı. Kalantar’ın anıları, Osmanlı’nın ilk modern hapishanesi olan Hapishane-i Umumi’yi bir etnografi gibi inceleyen, yazarın keskin gözlem gücüyle harmanlanmış, eşsiz bir anlatı olarak karşımıza çıkıyor.” Kitabı Artun Gebenlioğlu Türkçeye çevirdi.
Varhui Kalantar hakkında
2 Şubat 1895’te Bursa’da doğdu. 1911’de lisans eğitimi almak için Lozan’a gitti, edebiyat ve tarih alanlarında ihtisas yaptı. Yükseköğrenimine Leipzig Üniversitesi’nde devam etti. Birinci Dünya Savaşı başladığı sırada, yaz tatili için İstanbul’a gelmişti. Bu sırada bir ihbar sonucu evleri basıldı ve ailesiyle birlikte tutuklandı. Babasıyla Vartuhi, neredeyse üç yıl boyunca Hapishane-i Umumi’de hapsedildi. 1918’de serbest kaldı. Savaş’tan sonra toplumsal yardım faaliyetlerine katıldı ve Hay gin dergisinde yazmaya başladı. 1921’de Amerika’ya göç etti. Siyaset ve tarih alanında, İngilizce ve Ermenice pek çok çalışmaya imza attı. 1978 yılında Washington’da öldü.
‘Tarihi Kentler ve Ermeniler’de sıra Sivas’ta
14 ciltlik ‘Tarihi Kentler ve Ermeniler’ dizisinin beşinci kitabı ‘Sivas’, yüzyıllar boyunca Ermenilerin yurdu olmuş Sivas bölgesinin tarihine ışık tutuyor. Ermeni çalışmalarına büyük katkıda bulunan tarihçi Richard G. Hovannisian’ın editörlüğünü yaptığı Sivas, meşhur kralları, din adamları, misyonerleri, tüccarları, köylüleri ve devrimcileriyle birlikte Sivas’ın MÖ 4. yüzyıldan MS 20. yüzyılda Ermeni nüfusunun yok edilişine kadarki tarihini ve bereketli yaşamını bugüne taşıyor.
Yayınevinin basın bülteninde şu ifadeler yer aldı:
“Merkezi Sepasdia (Sivas) olan Küçük Ermenistan, tarihi Ermeni topraklarının en batısında yer alan önemli bir kültürel temas bölgesiydi. Pontus Dağları’nın güney etekleri boyunca, batıdaki Anti-Toroslar’a kadar uzanan bölge, antik çağlardan beri Ermeni yerleşim alanıydı. Küçük Ermenistan tarihsel ve coğrafi açıdan doğudaki Büyük Ermenistan’dan ayrılıyordu. Özel konumundan dolayı kültürlerin, dinlerin ve etnisitelerin kaynaşma noktasıydı ve Büyük Ermenistan krallıklarına neredeyse hiçbir zaman dahil edilmemişti.
Ünlü tarihçi Richard G. Hovannisian tarafından derlenen 14 ciltlik Tarihi Kentler ve Ermeniler dizisinin beşinci kitabı olan Sivas, Anadolu’nun çok katmanlı tarihini anlamamıza yardımcı oluyor. Türkiye’de hâkim olan tektipçi tarih anlayışına alternatif oluşturmak için verilen fikir mücadelesine katkı sağlaması dileğiyle.”
Kitabı Candan Badem Türkçeye çevirdi.
