Անելը կը վերածուի ամօթի

ԲԱԳՐԱՏ ԷՍԴՈՒԳԵԱՆ

[email protected]

Թուրքիոյ պատրիարքի ընտրութեան խնդիրը հետզհե­տէ ան­լուծե­լի թնճու­կի մը կը վե­րածուի կարգ մը շրջա­նակ­նե­րու յա­տուկ ջան­քե­րով։ Իսկ ո՞վ է այդ կարգ մը շրջա­նակ­նե­րը, որ շահ կ՚ակնկա­լէ խնդրին ան­լուծե­լիու­թեան մատ­նուելէ։ Ցա­ւալին այն է, որ հետզհե­տէ կ՚աւել­նայ այս մե­ղադ­րանքին նշա­ւակ դառ­նա­լու ի վի­ճակի եղող­նե­րու թի­ւը։ Ըստ երե­ւոյ­թի մէ­կէ աւե­լի դե­րակա­տար­ներ կան, որոնք կ՚ու­զեն իրենց յայ­տա­րարու­թիւննե­րով, պնդումնե­րով, տա­րածած շշուկնե­րով խնդի­րը հասցնել ճգնա­ժամին։ Կ՚ար­ժէ խոս­տո­վանիլ թէ ներ­կայ դրու­թեան մէջ այդ շրջա­նակ­նե­րը բա­ւակա­նին յա­ջողած են իրենց ռազ­մա­վարու­թեան մէջ։ Գո­նէ յա­ջողած են տե­ղապահ սրբա­զանի մօտ որոշ հիաս­թա­փու­թիւն մը յա­ռաջաց­նե­լու։ Սրբա­զանը իրա­ւացիօրէն կը դժուարա­նայ անսպա­սելի հա­րուած­նե­րէն խու­սա­փելու։ Այդ հա­րուած­նե­րը կու գան բո­լորո­վին անսպա­սելի պա­հուն եւ իս­կոյն կը ստեղ­ծեն շփո­թի նոր ալիք մը։ Ներ­կայ դրու­թեամբ Խա­ժակ Եպիս­կո­պոս Պար­սա­մեան եւս ներ­քա­շուած է դա­ւադ­րութեան այս մի­ջավայ­րին եւ իր յայ­տա­րարու­թիւննե­րով նոր կաս­կա­ծի ալիք մը գո­յացու­ցած է Պոլ­սոյ հա­յոց այս տխուր օրա­կար­գին մէջ։

Այս բո­լորը միայն մէկ նշա­նակու­թիւն ու­նին, որն է պոլ­սա­հայոց քայ­քա­յուած միաս­նա­կանու­թիւնը։ Այ­սօր նման ազ­գա­յին խնդրի մը շուրջ ամէն գլխէ տար­բեր ձայն մը կը հնչէ, հա­կառակ այն իրո­ղու­թեան թէ ժո­ղովուրդը կը կա­րօտի միակ մէկ բա­նի, որն է պատ­րիար­քա­կան գա­հի ար­ժա­նի կեր­պով ներ­կա­յացու­մը։ Ան­ցեալին այդ գա­հին թա­փուր ըլ­լա­լը յայ­տա­րարե­լէ խու­սա­փող­նե­րը, այ­սօր ալ իրենց բո­լոր կա­րելին կը վատ­նեն աթո­ռին ար­ժա­նի կեր­պով իր գա­հակա­լը ու­նե­նալը կան­խե­լու հա­մար։

Թեր­թի էջե­րուն մէջ ար­դէն ըն­դարձակ տեղ տրուած է այս մա­սին զա­նազան զար­գա­ցումնե­րուն շուրջ։ Մենք պի­տի գո­հանանք խնդրի միայն ամօ­թալի երե­ւոյ­թը ներ­կա­յաց­նե­լով, որն է Թուրքիոյ հայ հա­սարա­կու­թեան նոյ­նիսկ իր հա­րազատ մի­ջավայ­րին մէջ երկխօ­սու­թիւն մը հաս­տա­տելէ զուրկ ըլ­լա­լը։ Այս երե­ւոյ­թին ետին կայ բա­զում տա­րինե­րու այն սխալ վար­չա­կար­գը, որ սի­րած է բո­լոր խնդիր­նե­րը լու­ծել գաղտնա­գողի եղա­նակ­նե­րով՝ «մար­դը գտնել»ու դժբախտ ռազ­մա­վարու­թիւնով։ Ափ­սո­սան­քով կը դի­տենք, որ այդ նոյն ռազ­մա­վարու­թեան անձնա­տուր եղած է նաեւ տե­ղապահ սրբա­զանը, քա­նի որ ժա­մադ­րութիւն մը ու­նենալու համար իսկ խնդրանք կը ներկայացնէ նիւթին հետ բնաւ առնչութիւն չունեցող անձերու։