"Anlaşma imzalansa bile kırılgan bir belge olarak kalacak"
HABER MERKEZİ
Grigoryan'ın sorularımıza verdiği yanıtlar şöyle:
Başbakan Paşinyan'ın Türkiye'den gelen gazetecilerin sorularına verdiği yanıtlar Ermenistan kamuoyunda nasıl bir yankı buldu? Siz kişisel olarak hangi cümlelerin altını çizdiniz?
Başbakan bu görüşmede yeni bir husus ortaya koymamıştır. Başbakan bu yöndeki görüşlerini, Ermeni tarihini ve bu tarihin ülkenin dış politikasını şekillendirmedeki rolünü yeniden değerlendirmeye yönelik daha geniş kapsamlı çabalarının bir parçası olarak aylardır tekrarlıyordu. Burada yapılan açıklamalardan ziyade ziyaretin kendisi daha çarpıcı bir girişim olarak dikkat çekiyor. Zira Ermenistan'ın Türkiye ile ilişkilerini normalleştirme konusundaki kararlılığına işaret ediyor ve bilhassa Azerbaycan ile devam eden gerginlikler ve daha geniş ölçekte yaşanan uluslararası belirsizlikler ortamında Ankara'ya diplomatik bir mesaj gönderiyor.
Ermenistan Azerbaycan arasında bir anlaşma sağlandığı açıklandı ama bu anlaşmada sanki bazı muğlaklıklar var. Ufukta bir imza görünüyor mu yoksa Azerbaycan Ermenistan'ın anayasasını değiştirmesini mi bekleyecek? Bu süreçte yeni talepler öne sürebilir mi?
Barış anlaşması metni, özellikle Trump'ın ABD başkanlığına gelmesinin ardından yaşanan jeopolitik belirsizlik ortamında tamamlandı. Sonuç olarak Ermenistan, üzerinde anlaşmaya varılamamış son iki maddeye ilişkin Azerbaycan'ın taleplerini kabul etmek zorunda kaldı: uluslararası mahkemelerden hukuki taleplerin karşılıklı olarak geri çekilmesi ve ortak sınırdaki üçüncü taraf varlığının sona erdirilmesi (burada özellikle Avrupa Birliği'nin izleme misyonu kastediliyor).
Bu anlaşma metninde yer alan maddelerin yanı sıra, Azerbaycan iki ek önkoşul daha koydu: Ermenistan anayasasının değiştirilmesi ve AGİT Minsk Grubu'nun feshedilmesi. Anlaşma metni üzerinde anlaşmaya varıldıktan kısa bir süre sonra Azerbaycan, Ermenistan bu talepleri yerine getirmediği sürece anlaşmanın imzalanmayacağını açıkça belirtti. Bu önkoşullar yerine getirilmeden anlaşmanın imzalanacağına inanmıyorum. Özellikle anayasa değişikliği, Ermenistan hükümeti için önemli bir zorluk teşkil ediyor; bu değişiklik kamuoyundan destek görmeyecektir ve anayasa değişikliği sürecinin kendisi de bir hayli zaman alacaktır.
Anlaşma nihayetinde imzalansa bile en iyi ihtimalle kırılgan bir belge olarak kalacak ve kalıcı bir istikrar sağlamaktan ziyade barış için bir nebze daha elverişli bir ortam yaratacaktır. Son birkaç yıldır ulaşım yollarının açılması ve sınırların belirlenmesi gibi bazı kilit konular kasıtlı olarak anlaşmanın dışında bırakılmıştır, bu da henüz çözüme kavuşmamış gerilimlerin muhtemelen devam edeceği anlamına gelmektedir.
