Անյաղթ Փիլիսոփայ Դաւիթը (Մաս Ա.)
ՕՔՍԱՆԱ ԿԱՐԱՊԵՏԵԱՆ
Երուանդ Լալաեանը մի հրաշալի պատմութիւն ունի գրի առած, որ նրան պատմել էր Բորչալուի գաւառէն Այգեհատցի 90-ամեայ Օխնանց Պապը։ Այդ պատմութիւնը Դաւիթ Անյաղթի մասին է, սակայն այստեղ մենք քիչ մը ուրիշ Դաւիթ Անյաղթ կը տեսնենք՝ անշուշտ՝ իմաստուն եւ հնարամիտ, բայց նաեւ՝ մոգութիւն կիրառող եւ յաճախ վրէժխնդիր լինող։
Դաւիթը Կախեթիայում կ՚ապրէր, ազնուական ընտանիքի զաւակ մըն էր։ Պատանի հասակում կը ձգէ իր հայրենի տունը եւ կ՚երթայ Անատոլի քաղաքը՝ ուսում առնելու։
Այստեղ 12 աշակերտ կը պատրաստուէին գնալ Սէյրանու քաղաքը՝ ուսումը շարունակելու համար։ Սակայն այնպէս կը պատահի, որ տասներկու աշակերտներէն մինը վերջին օրով կը հիւանդանայ, եւ Դաւիթը նրանց կը խնդրէ այդ հիւանդ աշակերտի փոխարէն նրան վերցնել իրենց հետ։
Աշակերտները կը համաձայնին, եւ նրանք միասին ճամբայ կ՚ընկնեն։ Հասնելով Սէյրանու քաղաք՝ Դաւիթն ու 11 աշակերտները թագաւորի մօտ կ՚երթան եւ վերջինիս հրամանով կ՚ընդունուեն տեղի դպրոցը։
Քիչ ժամանակ անց նրանք այնքան կ՚առաջադիմեն իրենց ուսման մէջ, որ կրկին կը դիմեն թագաւորին եւ կը տեղափոխուեն Սողոմոնի դպրոց։
Սողոմոնի դպրոցում իրենց ուսուցիչը մի շատ փոքրիկ սենեակում կ՚ուսուցանէր, այնպէս որ միայն տասներկու հոգի կը տեղաւորէր։ Ուստի ամէն անգամ հարկ էր, որ աշակերտներէն մինը դուրս գայ սենեակէն։ Եւ քանի որ 11 աշակերտները միմեանց հետ շատ մտերիմ էին, ամէն անգամ Դաւիթին դուրս կ՚ընէին սենեակէն։
Բայց Դաւիթը պարապ տեղը չէր մնար եւ իր ազատ ժամանակը զուր չէր վատներ։
Սողոմոնի դպրոցի պատշգամբում բարձր սիւն մը կար կանգնեցուած։ Այդ սիւնը 32 կողմ ունէր, որոնց վրայ գրուած էր երեսուն եւ երկու հազարեան գիտութիւնը։
Ամէն անգամ անմռունչ դուրս գալով սենեակէն՝ Դաւիթը կը կարդար սիւնի գրուածքները։
Որոշ ժամանակ անց քննութիւն կը նշանակուի։ Դաւիթը ամէնքէն լաւ կը պատասխանէ հարցերուն եւ միւս աշակերտներու վրայ խալֆա կը կարգուի՝ նրանց սովորեցնելու։
Շատ չանցած Դաւիթը իր աշակերտներին կը պատուիրէ, որ այսուհետ ամէն տեղ ասեն, թէ անյաղթ է մեր Դաւիթ փիլիսոփան։
Այս մասին կը լսեն տեղացի երկու անուանի փիլիսոփայ եւ իրենց զարմանքը կը յայտնեն թագուհուն, թէ այդ ինչպէս է, որ Անատոլիայէն եկած փիլիսոփան անյաղթ կը կոչուի, մինչդեռ իրենք՝ լոկ փիլիսոփայ։
Թագուհին, որ յայտնի էր իր իմաստնութեամբ, կը յայտնէ, թէ ինքն անձամբ կը քննէ Դաւթի գիտութիւնը։
Հետեւեալ կիրակի օրը թագուհին ճաշի կը հրաւիրէ Դաւթին, նրա ուսուցչին եւ 11 աշակերտներին ու երկու բողոքող փիլիսոփաներին։
Երկու փիլիսոփաները կը հարցնեն 12 աշակերտներէն, թէ արդեօք նրանք բան մը սովորել են։ Աշակերտները կը պատասխանին, թէ՝ այո՛, քիչ մը բան գիտեն։ «Ապա, մի մի բան գրեցէ՛ք», - կ՚առաջարկեն փիլիսոփաները։
11 աշակերտները կը սկսին ինչ-որ բաներ գրել, իսկ Դաւիթը թղթի վրայ շրջանակ մը կը գծէ եւ կու տայ թագուհուն։ Թագուհին կը նայէ եւ կը բացականչէ. «Յիրաւի Անյաղթ է Դաւիթ փիլիսոփան»։
Դաւթի գնալուց յետոյ 2 փիլիսոփաները սրտնեղած կը հարցնեն թագուհուն, թէ այդ ինչ է գրել Դաւիթը, որ թագուհին նրան անյաղթ հռչակեց։
Թագուհին կը պատասխանէ, թէ նա անյաղթ է, որովհետեւ շրջանակ մը գծելով, նա ձեր անմիտ առաջարկին պատասխանեց, թէ աշխարհի ո՞ր բանի մասին կը կամիք որ գրեմ։
Փիլիսոփաները վշտացած կը հեռանան...
(շարունակելի)
