Aliyev "Azerbaycanlılar tarihi topraklarına arabalarla dönmeli" dedi, Paşinyan 'toprak iddiası içermiyor' diye yorumladı

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, 3 Kasım Pazartesi günü yaptığı bir konuşmada, Ermenistan hakkında tartışmalı açıklamalarda bulundu.

Aliyev, Azerbaycanlıların “tarihî topraklarına dönmeleri gerektiğini” söyledi. Aliyev, "tarihi toprak" cümlesinde günümüz Ermenistan topraklarını kastetti.

Aliyev bu dönüşün, “tanklarla değil, arabalarla” olması gerektiğini ve bu düşüncenin “Ermenistan halkını ya da devletini korkutmaması gerektiğini” belirtti.

Bununla birlikte Aliyev'in konuşmasındaki diğer ifadeler de Ermenistan halkı tarafından tepki topladı. Birçok kesim bu sözleri, Azerbaycan’ın Ermenistan toprakları üzerindeki dolaylı bir hak iddiası olarak yorumladı.

Aliyev özellikle, Birinci Dağlık Karabağ Savaşı sırasında yaşanan kitlesel etnik temizlik ve nüfus değişimi öncesinde Azerbaycanlıların yaşadığı, günümüz Ermenistan sınırları içindeki bölgelere dönüşün nasıl sağlanabileceği konusunda daha fazla araştırma yapılması gerektiğini dile getirdi.

"Sevan gölü yoktur, Gökçe gölü vardır"

Aliyev, “Yalnızca Çarlık Rusya tarafından yayımlanan 20. yüzyıl başlarındaki haritalara bakmak yeterlidir; bugünkü Ermenistan topraklarında yer adlarının büyük çoğunluğu Azerbaycan kökenlidir. O haritalarda Sevan Gölü yoktur. O haritalarda Gökçe Göl’ü vardır, tıpkı diğer bütün tarihî Azerbaycan yer isimleri gibi” ifadelerini kullandı.

Aliyev ayrıca, “Çarlık Rusyası bir dönem Ermenileri İran’dan ve Doğu Anadolu’dan getirip Dağlık Karabağ topraklarına yerleştirdi; böylece bölgenin etnik ve dinî yapısını değiştirmeyi amaçladı” dedi.

Geçmişe takılı kalmış bir anlatı

Buna karşılık Ermenistan Ulusal Meclisi Başkan Yardımcısı Ruben Rubinyan, Aliyev’in açıklamalarını “geçmişte takılı kalmış bir anlatı” olarak nitelendirdi.

Rubinyan, şunları söyledi: “Yeterince geriye gidersek, gerçekten de eski haritalarda Sevan adını görmeyiz. Bunun yerine Geğama Denizi ya da Geğarkunik Denizi adlarını görürüz (gölün antik Ermenice adları). Ama o haritalarda Azerbaycan diye bir şey de yoktur. Ancak geçmişe dönmenin de bir anlamı yoktur, ileriye bakmalıyız. Zaten 8 Ağustos Bildirgesi’nin tüm anlamı da budur.”

Rubinyan, bu sözlerle Aliyev, Başbakan Nikol Paşinyan ve ABD Başkanı Donald Trump arasında Washington’da imzalanan belgeleri hatırlattı. Görüşmenin en önemli sonuçlarından biri, Ermenistan ile Azerbaycan arasındaki barış anlaşmasının parafta kalması ve ilişkilerin normalleşmesine yönelik bazı adımların kararlaştırılması olmuştu.

Başbakan Nikol Paşinyan da bugün yaptığı açıklamada, Aliyev’in sözlerini değerlendirdi. Paşinyan, Aliyev'in cümlelerinin toprak iddiası içermediğini, yalnızca Rus İmparatorluğu dönemine ait haritalardaki isimlere atıfta bulunduğunu belirtti.

Ne olmuştu?

2023’te gerçekleşen İkinci Dağlık Karabağ savaşı sonrası, Azerbaycan askeri olarak Karabağ’ı ele geçirmiş, 100 binden fazla Ermeni, bölgeden göç etmek zorunda kalmıştı.

Bu süreçten sonra Paşinyan, Ermenistan’ın dış politikasını Rusya’ya olan geleneksel bağlılığından uzaklaştırarak, bunun yerine Avrupa Birliği, ABD ve Hindistan’la daha yakın ilişkiler kurmayı ve Güney Kafkasya’da bir “barış gündemi” oluşturmayı hedefledi.

Ermenistan ve Azerbaycan, Trump öncülüğünde 8 Ağustos’ta Beyaz Saray’da, “Uluslararası Barış ve Refah için Trump Yolu” (İngilizce kısa adıyla TRIPP) anlaşmasını imzalamış, barış anlaşması mutabakatını da paraflamıştı.

Kaynak: OC Media