Alevilere yönelik nefret söylemi açığa çıktı

FERDA BALANCAR
[email protected] 

Alevi bir ailede doğup büyüyen Ayşe Acar, Alevi kültürü ve teolojisinin yanı sıra Anadolu’daki farklı inanç ve kültürler hakkında da araştırmalara sahip. Geçen yıl Agos’ta kendisiyle yaptığımız söyleşide ‘Aleviler para değil, eşit yurttaşlık’ istiyor diyen Acar’ın geçen hafta, ‘Gezi: Yeni Bir Çağ Başlıyor’ adlı kitabı çıktı. Ayşe Acar, Alevi kamuoyundaki Gezi algısını anlattı.

• Gezi'nin başlangıcından bugüne Alevi kamuoyunda yorum ve değerlendirme farkları söz konusu mu? Yani bir yılda değişen ne oldu?

Gezi, Aleviler için Gezi’nin diğer katılımcıları ile aynı çağrışımı taşıyor. Baskıya, ötekileştirmeye, özgürlük karşıtlığına bir “hayır, burada dur! Biz varız!” anlamına geliyor. Gezi’nin başlangıcından bu yana ‘Gezi Tini’nin anlamında bir değişiklik olmadı. Hatta Gezi olgusal olarak hâlâ devam ediyor. Olaylar bitti ama olgusu devam ediyor. Henüz tamamlanmadı. Fakat değişen şu oldu; Gezi üzerinden Başbakan Erdoğan’ın hem genel kitleye karşı olarak korkuları, kaygıları ve bu nedenle öfkesi hat safhaya ulaştı, hem Alevilere karşı. Özellikle Alevileri hedef alan çıkışlarında ve nefret söyleminde ciddi artış oldu. 

• Alevilerin hak ve eşitlik mücadelesinde Gezi'nin katkısı oldu mu?

Gezi bir Alevi hareketi, protestosu değil. Gezi, tüm katılımcıları; Aleviler, Sünniler, Hıristiyanlar, Yahudiler, Deistler, Ateistler ya da farklı siyasi görüşler ve farklı sosyo-ekonomik gruplardan olan katılımcıların sahip olduğu bir ‘üst kimlik’ özelliği taşıyor. Başbakan’ın ve bazı gazetecilerin bilinçli olarak böylesine geniş kapsamlı bir içeriği daraltmak ve hedef göstermek için Gezi- Aleviler bağı kurması algı manipülasyonu yaratma çabasından kaynaklanıyor. Bu bilinçli manipülasyonla Başbakan ve yandaşı olan gazetecilerin Alevilere zaten var olan nefret söylemini herkes daha net görmüş oldu; geniş kitleler işte buna tepki gösteriyor. Yoksa Alevilerin yıllardır süren hak mücadelesi eşit yurttaşlık talebinden ibarettir. Aleviler yıllardır, “Anayasanın 10. maddesi ihlal ediliyor” diyor.

• Gezi sürecinde hayatını kaybeden gençlerin büyük bölümünün Alevi olması Alevi kamuoyunda nasıl algılanıyor?

Gezi’de hayatını kaybedenlerin büyük bölümünün Alevi olması doğal olarak Alevi toplumunda derin bir üzüntüye neden oluyor. Ama o gençler Alevi kimlikleriyle sokakta değildiler. Baskıya hayır demek için sokaktaydılar. Yaşamını yitiren gençler hangi kültür ya da inanç grubundan olursa olsun Aleviler yine üzülürdü. Alevi kamuoyundaki tepki Başbakan’ın nefret söyleminedir.