Agos ve Hrant Dink Vakfı yeni binasında
Mekanın tanıtımında konuşan Hrant Dink Vakfı Başkanı Rakel Dink, mekanın yenilenmesinde emeği geçen herkese teşekkür etti.
Hrant Dink Vakfı Yönetim Kurulu üyesi Sibel Asna, Anarad Hığutyun Binası ve Hrant Dink Vakfı çalışmaları hakkında bilgi verdi. Asna, “Başladığımız günden beri gönüllerle beraber giderek büyüdük. Agos ta büyüdü. Yeni bir yuvaya ihtiyacımız vardı. Bir hayal kurduk. Bu bina karşımıza çıktı. Yenileme süreci oldukça uzun bir süreçti ve büyük desteklerle bugüne getirdik. Bundan sonraki hayalimiz burayı bir enstitüye çevirmek. Bu topraklarda ve dünya genelinde Ermeni milletinin ve kültürünün neler yarattığını anlatmaya devam edeceğiz. Bütün ötekiler de bizim meselemiz ve ısrarla anlatmaya devam edeceğiz” diye konuştu.
Hrant Dink Vakfı Program Koordinatörü Nayat Karaköse, yeni mekanın kullanımıyla ilgili bilgi verdi.
Mekanın tarihçesi
Anarad Hığutyun Binası uzun yıllar boyunca Pangaltı Anarad Hığutyun Okulu’nua ev sahipliği yapan bir mekan.
1903 yılında Pangaltı’da açılan Anarad Hığutyun Okulu, ilk binasının küçük ve yetersiz olmasından ötürü, 1915’te, Harbiye Ölçek (şimdiki adıyla Papa Roncalli) Sokak 198 numarada bulunan binaya taşındı. İlk yıllarında hem ilkokul, hem de ortaokul düzeyinde eğitim veren okulun orta kısmı 1922-23 eğitim-öğretim yılında kapatıldı ve 1949’da bir ana sınıfı açıldı. Okul binası 1949, 1956 ve 1972 yıllarında onarımdan geçti. 2004 yılında, vakıf yönetimi, öğrenci sayısının azlığı nedeniyle, eğitim faaliyetine ara verme kararı aldı. 1961-1964 yılları arasında 12 öğretmeni ve 235 öğrencisi olan okulda, 1995’te, ilkokul kısmında 54, anaokulu kısmında ise 14 öğrenci okuyordu. Okulun bağlı olduğu Beyoğlu Anarad Hığutyun Ermeni Katolik Rahibeler Manastır ve Mektebi Vakfı Anarad Hığutyun Rahibeleri Birliği, Katolik Ermeni toplumunda özellikle yoksul ailelerin kız çocuklarının kendilerini dinî hayata adamaları ve eğitimlerinin sağlanması amacıyla, 1840’lı yıllarda Ermeni Katolik Patriği Bedros IX. Hasunyan tarafından planlanmış ve Rahibe Hacı Andonyan tarafından kurulmuştur. Merkez binası Pera’daki Valide Çeşme Sokağı’nda inşa edilen birlik, İstanbul’da anaokulu, ilkokul ve lise düzeylerinde eğitim kurumları kurduktan sonra, Doğu vilayetlerinde ve Kilikya’da 20’den fazla şehir ve köyde eğitim çalışmalarına başladı.
Ermeni Araştırmaları Enstitüsü’nün de temellerini oluşturacak
Yenilenen bina, Bülent Erkmen’in önerisiyle, geçmişe vefa ilkesi doğrultusunda ‘Anarad Hığutyun Binası’ olarak adlandırıldı. Hrant Dink Vakfı, kütüphane, arşiv, konferans salonu, çok amaçlı salonları ve sergi alanıyla, aynı anda birçok faaliyetin yürütülmesine olanak verecek yeni mekânında, azınlık hakları, sosyoekonomik tarih, Türkiye-Ermenistan ilişkilerinin gelişmesi gibi konulardaki çalışmalarını genişleterek sürdürecek; çeşitli alanlarda eğitim atölyeleri düzenleyecek; arşivleme çalışmalarını hızlandırarak, Ermeni kültürü ve tarihine ilişkin kaynaklarını araştırmacılara açacak ve kültür-sanat etkinliklerine ev sahipliği yapacak. Anarad Hığutyun Binası’nın sunduğu olanaklar, Hrant Dink Vakfı Ermeni Araştırmaları Enstitüsü’nün de temellerini oluşturacak.
Agos’un eski yeri hafıza mekanına dönüşecek
Anarad Hığutyun Binası’nın bir katı, 1996’da Hrant Dink ve bir grup arkadaşı tarafından, Türkiyeli Ermenilerin sorunlarını kamuoyuna anlatmak amacıyla kurulan Agos gazetesinin yayın ve yönetim merkezi olacak. Demokratikleşme, azınlık hakları, geçmişle yüzleşme, Türkiye’deki çoğulculuğun korunması ve geliştirilmesi konularını merkeze alan yayın çizgisiyle, bağımsız gazeteciliğin ve ifade özgürlüğünün alanının giderek daraldığı Türkiye’de özgür bir tartışma platformu işlevi de üstlenen Agos, faaliyetini, yeni mekânında, daha geniş olanaklarla sürdürecek. Agos’un uzun yıllar kiracı olarak kullandığı, Halaskargazi Caddesi - Sebat Apartmanı’nda bulunan ofis ise restore edilerek, taşıdığı sembolik anlama uygun olarak, bir vicdan ve hafıza mekânına dönüştürülecek.
Açık kütüphane ve arşiv
Anarad Hığutyun Binası, arşiv ve kütüphanesinin, kendi çevresindeki topluluğun ve genel toplumun faydalanacağı bir bilgi merkezi olarak işlev görmesi hedefleniyor. Kütüphane ve arşivden oluşan bilgi merkezi, fiziki olarak Anarad Hığutyun Binası’ndan ve internet üzerinden erişime açık olacak. Ermeni toplumuna, Hrant Dink’e, Ermenilerin ve diğer azınlık gruplarının kültürel mirasına ilişkin binlerce belge, yazı, görsel, video ve ses dosyasının en yüksek standartlarda muhafaza edilmesini sağlayacak olan arşiv bölümünden, araştırmacılar, gazeteciler, öğrenciler ve ilgi duyan tüm bireyler yararlanabilecek. Kurulduğu günden beri, Türkiye’deki azınlıklarla ilgilenen herkes için bir danışma noktası olan Agos’un bilgi, belge birikimi ve tüm sayıları ile, Hrant Dink Vakfı tarafından yıllardır toplanmakta olan –avukat Diran Bakar’ın ve tiyatrocu, yazar ve yayımcı Hagop Ayvaz’ın kişisel arşivleri de dahil olmak üzere– bireysel arşivler ve Ermeni vakıflarına ait çeşitli belgeler de, yeni binadaki arşiv bölümünde muhafaza edilecek. Üyelik sistemiyle çalışacak olan kütüphanede ise çeşitli kategorilerde binlerce kitap, multimedya arşivi ve referans yayınlar yer alacak. Vakıf ve Agos, bilgi inşa etme kapasitesini, paylaşımcılık ilkesi ve kaynakların dağılmışlığının yarattığı engelleri aşma hedefi çerçevesinde, kütüphane ve arşiv aracılığıyla, demokratikleşen toplumun hizmetine sunacak.
70 kişilik Havak Salonu
Binada bulunan, 70 kişi kapasiteli, projeksiyon, canlı yayın ve simültane tercüme gibi olanaklar sunan teknik altyapıya sahip konferans salonunda, paneller, çalıştaylar, akademik toplantılar, konferansların yanı sıra, vakfın projelerine paralel olarak çeşitli etkinlikler düzenlenecek. Salonda, bir komitenin belirleyeceği program dahilinde, vakfın çalışma alanlarıyla ilişkili filmler de gösterilecek. Salon, yine Bülent Erkmen’in önerisiyle, Ermenicede ‘toplantı’ anlamına gelen ‘Havak’ kelimesiyle adlandırıldı.
Sergi Alanı
Anarad Hığutyun Binası’nın giriş katındaki sergi alanı, yeni sanat akımlarının ve yeni fikirlerin dolaşımına öncelik verecek bir mekân olarak tasarlandı. Bu alanda, araştırmalar, deneysel sergileme formları ve ‘özgün karşılaşmalar’ aracılığıyla, vakfın misyonuyla bağlantılı ve zamanın ruhuna uygun projeler yer alacak. Misyonunun özünde, düşünme, tartışma ve sorgulama ortamına katkıda bulunma hedefine yönelik olarak, sorumlu ve anlamlı işlere kapılarını açacak olan sergi alanının program komitesi Sibel Asna, Defne Ayas, Erdağ Aksel ve Füsun Eczacıbaşı’ndan oluşuyor. Çağdaş sanatçı Sarkis’in Hrant Dink Vakfı’na armağanı olan ‘Altın İkona’ adlı eseri, burada sürekli olarak sergilenecek ilk eser olma özelliğini taşıyor.
Atölyeler ve Kurslar
Hrant Dink Vakfı, yeni mekânında, sürdürdüğü programlar ve projelerinin amaçlarına uygun olarak, çeşitli atölyeler ve kurslar düzenleyecek. Bunlardan bazıları:
• Hrant Dink Vakfı bünyesinde kurulacak olan Nefret Söylemi Laboratuvarı dahilinde, nefret söylemi ve ayrımcı söyleme odaklanacak atölyeler;
• Anadolu’nun Kültürel Mirası projesi kapsamında, kültürel mirasın korunmasını ve yeniden kazandırılmasını konu alan atölyeler;
• Ermeni kültürü, sanatı ve tarihine ilişkin kurslar;
• Ermenice dil kursları;
• Hrant Dink Vakfı bünyesinde yürütülen sözlü tarih projelerine de destek olacak, bu alanda çalışmalar yapmak isteyenlere yönelik sözlü tarih atölyeleri;
• İnsan hakları, azınlık hakları, uzlaşma, Türkiye-Ermenistan ilişkilerinin geliştirilmesine yönelik olarak, akademisyenler, hukukçular, öğrenciler ve bu konularla ilgilenen herkesin katılımına açık atölyeler.
